{"id":9347,"date":"2011-12-27T10:15:52","date_gmt":"2011-12-27T07:15:52","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=9347"},"modified":"2011-12-27T10:16:00","modified_gmt":"2011-12-27T07:16:00","slug":"2011den-dersler","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/2011den-dersler\/","title":{"rendered":"2011&#8217;den Dersler"},"content":{"rendered":"<p>Eski arac\u0131n\u0131z\u0131 ve eski \u00e7er\u00e7eveyi kullanarak finansal istikrar\u0131 da dikkate alan bir enflasyon hedeflemesi yapabilirsiniz.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-279282532\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>2011 son derece ilgin\u00e7 bir y\u0131l oldu. Yurti\u00e7inde y\u0131la damgas\u0131n\u0131 vuran geli\u015fme Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n (TCMB) yeni para politikas\u0131yd\u0131. Yo\u011fun tart\u0131\u015fmalar yap\u0131ld\u0131; bu k\u00f6\u015fede \u00e7ok say\u0131da yaz\u0131 yer ald\u0131. 2011 geride kal\u0131rken TCMB\u2019nin yeni para politikas\u0131n\u0131, bir kez daha ama farkl\u0131 bir a\u00e7\u0131dan de\u011ferlendirmek istiyorum.<br \/>\n\u00c7o\u011fu merkez bankas\u0131n\u0131n, bu arada TCMB\u2019nin de k\u00fcresel krizden \u00f6nce a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 olarak fiyat istikrar\u0131na \u00f6nem verdi\u011fini biliyoruz. Bu, finansal istikrara \u00f6nem verilmiyordu anlam\u0131na gelmiyor. Mesela, 25 Nisan 2001\u2019de de\u011fi\u015fen TCMB\u2019nin yasas\u0131n\u0131n 4. maddesinde bankan\u0131n, \u2018temel g\u00f6revleri\u2019 aras\u0131nda \u2018finansal istikrar\u0131 sa\u011flay\u0131c\u0131 tedbirleri almak\u2019 da var.<\/p>\n<p>K\u00fcresel krizle birlikte finansal istikrara verilen a\u011f\u0131rl\u0131k artt\u0131. Bu nedenle para kuram\u0131 ve politikas\u0131 alan\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fan iktisat\u00e7\u0131lar, fiyat istikrar\u0131 ile finansal istikrara benzer \u00f6nem veren bir merkez bankas\u0131n\u0131n para politikas\u0131n\u0131n nas\u0131l olmas\u0131 gerekti\u011fi \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fmaya ba\u015flad\u0131lar. Bu \u00e7al\u0131\u015fmalardan baz\u0131lar\u0131 enflasyon hedeflemesi kuram\u0131nda revizyona gidiyorlar.<\/p>\n<p>Eskiden enflasyonun hedeften sapmas\u0131n\u0131 en aza indirmeye \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n yan\u0131 s\u0131ra \u00fcretim d\u00fczeyinin de potansiyel \u00fcretim d\u00fczeyine yak\u0131n bir d\u00fczeyde kalmas\u0131 ama\u00e7lan\u0131yordu. Bunlara ek olarak bir de finansal istikrar ile ilgili bir de\u011fi\u015fken daha merkez bankalar\u0131n\u0131n ama\u00e7 fonksiyonuna giriyor. Mesela bu de\u011fi\u015fkene kald\u0131ra\u00e7 oran\u0131 diyebiliriz. Kald\u0131ra\u00e7 oran\u0131n\u0131n, \u00fcretim h\u0131zla art\u0131yorken artaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnebiliriz. Yani, i\u015fler yolunda giderken i\u015fler hep \u00f6yle gidecekmi\u015f alg\u0131lamas\u0131 h\u00e2kim oluyor ve daha riskli i\u015flemlere giri\u015filiyor. Bunu k\u00fcresel krizden biliyoruz.<br \/>\nSon iki hafta i\u00e7inde hem ODT\u00dc\u2019de hem de Gazi \u00dcniversitesi\u2019nde bu konuda iki ayr\u0131 sunum yapt\u0131m ve kurgulad\u0131\u011f\u0131m basit bir modelin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 verdim. Merkez bankalar\u0131n\u0131n enflasyonun hedeften sapmas\u0131 ve \u00fcretim ile potansiyeli aras\u0131ndaki fark\u0131 en aza indirme ama\u00e7lar\u0131n\u0131n yan\u0131 s\u0131ra kald\u0131ra\u00e7 oran\u0131n\u0131 da makul bir d\u00fczeyde tutmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131klar\u0131 bu basit model \u00e7\u00f6z\u00fcl\u00fcrse sonu\u00e7ta yine bir faiz denklemi elde ediliyor. Eski modele g\u00f6re yeni modelde de\u011fi\u015fen \u015fu: Enflasyonun hedeften sapmas\u0131na verilen faiz tepkisi daha d\u00fc\u015f\u00fck, \u00fcretimin do\u011fal d\u00fczeyinde sapmas\u0131na verilen tepki ise daha y\u00fcksek oluyor. Ek olarak merkez bankalar\u0131 bir de normalin d\u00fczeyinin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan kald\u0131ra\u00e7 oran\u0131na (ya da benzer bir finansal g\u00f6stergeye) tepki veriyorlar. Reel kurun denge de\u011ferinden sapmas\u0131na verilen tepki ise de\u011fi\u015fmiyor.<\/p>\n<p>Bu ayr\u0131nt\u0131ya girmemin nedeni \u201caman da ben ne g\u00fczel model kurdum\u201d demek de\u011fil. Kald\u0131 ki model son derece basit bir model. Ama \u015funu g\u00f6steriyor: Eski arac\u0131n\u0131z\u0131 (politika faizini) ve eski \u00e7er\u00e7eveyi kullanarak finansal istikrar\u0131 da dikkate alan bir enflasyon hedeflemesi yapabilirsiniz. Hele bu \u00e7er\u00e7eve, bankalar\u0131n sermaye yeterlik oranlar\u0131na ve benzeri makro istikrara ili\u015fkin d\u00fczenlemeler yapmak yetkisi merkez bankas\u0131na verilerek, g\u00fc\u00e7lendirildiyse. O zaman macera aramaya gerek kalmaz. Ba\u015far\u0131s\u0131z olaca\u011f\u0131 ba\u015ftan belli olan zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k uygulamas\u0131 gibi uygulamalara giri\u015filmez. 2011\u2019den san\u0131yorum al\u0131nmas\u0131 gereken ilk ders bu. Bankac\u0131l\u0131k D\u00fczenleme ve Denetleme Kurumu\u2019nun baz\u0131 yetkilerinin TCMB\u2019ye ge\u00e7mesi gerekiyor. Bir y\u0131l \u00f6nce b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyordum ama 2011 bunun gerekli oldu\u011funu g\u00f6sterdi.<\/p>\n<p>K\u0131saca ikinci derse de de\u011fineyim. Tasarruf oran\u0131 ezelden beri d\u00fc\u015f\u00fck olan, \u00fcstelik son y\u0131llarda bu d\u00fc\u015f\u00fck tasarruf oran\u0131 daha da d\u00fc\u015fen bir \u00fclkede, farkl\u0131 bir ifadeyle yurtd\u0131\u015f\u0131 finansman bulabilirse b\u00fcy\u00fcme oran\u0131n\u0131 y\u00fckseltebilen bir \u00fclkede, yani T\u00fcrkiye\u2019de, TCMB\u2019nin d\u00f6viz kuru ile oynamas\u0131n\u0131n ne kadar riskli bir eylem oldu\u011fu (bir kez daha) ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. Hele yurtd\u0131\u015f\u0131n\u0131n kar\u0131\u015fmas\u0131 olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 varsa. TCMB bu dersin tersini yapt\u0131. Hatta yakla\u015f\u0131k a\u011fustos ay\u0131na kadar liraya nas\u0131l da zamana yay\u0131lm\u0131\u015f bir bi\u00e7imde de\u011fer kaybettirdi\u011fini hep \u00f6v\u00fcnerek anlatt\u0131. Avrupa\u2019da i\u015fler a\u011fustos ay\u0131 gibi \u015firazesinden \u00e7\u0131k\u0131nca d\u00f6viz kuru s\u0131\u00e7rad\u0131, para otoritesinde de panik ba\u015flad\u0131. Bu sefer, lira daha fazla de\u011fer kaybetmesin diye y\u00fckl\u00fc d\u00f6viz sat\u0131m m\u00fcdahaleleri yap\u0131ld\u0131. Yeni politika bir y\u0131l\u0131n\u0131 bile doldurmadan \u00f6nemli bir U d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fc yap\u0131ld\u0131. \u0130yi olmad\u0131. B\u00f6yle maceralara da gerek yok.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Eski arac\u0131n\u0131z\u0131 ve eski \u00e7er\u00e7eveyi kullanarak finansal istikrar\u0131 da dikkate alan bir enflasyon hedeflemesi yapabilirsiniz. 2011 son derece ilgin\u00e7 bir y\u0131l oldu. Yurti\u00e7inde y\u0131la damgas\u0131n\u0131&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-9347","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9347","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=9347"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9347\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=9347"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=9347"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=9347"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}