{"id":9271,"date":"2011-12-24T10:54:40","date_gmt":"2011-12-24T07:54:40","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=9271"},"modified":"2011-12-24T10:54:50","modified_gmt":"2011-12-24T07:54:50","slug":"gerekirse-mali-genisleme-alani-var","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/gerekirse-mali-genisleme-alani-var\/","title":{"rendered":"Gerekirse Mali Geni\u015fleme Alan\u0131 Var"},"content":{"rendered":"<p>Kamu borcu d\u00fc\u015f\u00fck olan \u00fclkeler ekonomilerinin daralmalar\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda daha \u00e7ok tepki verebiliyorlar.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-426669504\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Orta Vadeli Program\u2019\u0131n 2012 b\u00fcy\u00fcme tahmini y\u00fczde 4, OECD\u2019nin y\u00fczde 3, IMF\u2019ninki ise y\u00fczde 2\u2019ydi. B\u00fcy\u00fcme oran\u0131nda keskin d\u00fc\u015f\u00fc\u015f beklentisinin iki temel nedeni var: Birincisi, ihracat\u0131m\u0131z\u0131n yar\u0131s\u0131 Avrupa\u2019ya y\u00f6nelik. Onlar\u0131n sorunlarla bo\u011fu\u015fmalar\u0131, bizden daha az mal sat\u0131n almalar\u0131 anlam\u0131na geliyor. \u0130kincisi, Avrupa\u2019daki bankalar\u0131n kredi stoklar\u0131n\u0131 \u00f6nemli miktarda azaltmalar\u0131 bekleniyor. T\u00fcrkiye yurtd\u0131\u015f\u0131ndan daha zor bor\u00e7 bulacak. \u00d6demeler dengesi verileri bu geli\u015fmenin birka\u00e7 ayd\u0131r fiilen ya\u015fanmakta oldu\u011funu g\u00f6steriyor.<br \/>\nB\u00fcy\u00fcme oran\u0131 i\u00e7in y\u00fczde 1-3 aral\u0131\u011f\u0131 \u015fu anda akla yak\u0131n g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor. Avrupa\u2019da i\u015flerin k\u00f6t\u00fcye gitmesi durumunda ekonomimizin k\u00fc\u00e7\u00fclmesi olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 bulundu\u011funu da unutmamak gerekiyor. Peki, b\u00f6yle sevimsiz bir durum ortaya \u00e7\u0131karsa T\u00fcrkiye neler yapabilir? Bu soruya yan\u0131t verebilmek i\u00e7in ekonomik k\u00fc\u00e7\u00fclmenin temel olarak yurtd\u0131\u015f\u0131ndan sa\u011flanan finans kanal\u0131ndaki t\u0131kan\u0131kl\u0131ktan kaynaklanaca\u011f\u0131na dikkat etmek gerekiyor.<br \/>\nEnflasyon y\u00fczde 10\u2019un biraz \u00fczerinde ya da tek haneli ama y\u00fczde 10\u2019a \u00e7ok yak\u0131n bir yerde olacak y\u0131l\u0131n ilk aylar\u0131nda. Bu durumda ikna edici bir gerek\u00e7e bulmadan para politikas\u0131n\u0131n y\u00f6n\u00fcn\u00fc de\u011fi\u015ftirmesi zor olur. Ancak ekonomik k\u00fc\u00e7\u00fclmeye kar\u015f\u0131 yap\u0131labilecekleri tart\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in k\u00fc\u00e7\u00fclmeye ba\u011fl\u0131 olarak k\u00e2r marjlar\u0131n\u0131n belirgin bi\u00e7imde daralaca\u011f\u0131 ve fiyatlara a\u015fa\u011f\u0131 do\u011fru bask\u0131 yapaca\u011f\u0131 ileri s\u00fcr\u00fclebilir. T\u00fcrkiye\u2019nin yurtd\u0131\u015f\u0131ndan bor\u00e7 bulmakta zorlanmas\u0131 d\u00f6viz kurunu ve dolay\u0131s\u0131yla fiyatlar\u0131 yukar\u0131ya do\u011fru itecektir. K\u00fc\u00e7\u00fclmenin a\u015fa\u011f\u0131ya do\u011fru bask\u0131s\u0131 daha a\u011f\u0131r basarsa enflasyon a\u00e7\u0131s\u0131ndan ikna edici bir gerek\u00e7e \u00e7\u0131km\u0131\u015f olur ve en az\u0131ndan zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oranlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131ya \u00e7ekilebilir. Yine de para politikas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan b\u00f6yle bir ortamda net konu\u015fmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil. Zaten Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n \u00e7ok geni\u015f bir faiz aral\u0131\u011f\u0131 kullanmas\u0131n\u0131n nedeni de bu belirsizlik.<br \/>\nMaliye politikas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan yap\u0131labilecekler hakk\u0131nda ise daha net bir \u015feyler s\u00f6ylenebilir. Grafikte, k\u00fcresel krizden etkileneceklerini d\u00fc\u015f\u00fcnen baz\u0131 y\u00fckselen piyasa ekonomilerinin Nisan 2009 itibariyle maliye politikalar\u0131n\u0131 ne \u00f6l\u00e7\u00fcde gev\u015fettikleri ya da gev\u015feteceklerini a\u00e7\u0131klad\u0131klar\u0131 g\u00f6steriliyor. Yatay eksende mali gev\u015femenin gayri safi yurti\u00e7i has\u0131laya (GSYH) oran\u0131 var: Do\u011fuya do\u011fru art\u0131yor. Dikey eksende ise ayn\u0131 \u00fclkelerin kamu bor\u00e7lar\u0131n\u0131n GSYH\u2019ye oranlar\u0131 yer al\u0131yor: Bu oran kuzeye do\u011fru gidildik\u00e7e art\u0131yor. Beklenen ili\u015fki \u015fu: \u201cBor\u00e7 oran\u0131 y\u00fcksek olan \u00fclkeler daha az, bor\u00e7 oran\u0131 d\u00fc\u015f\u00fck olan \u00fclkeler ise daha \u00e7ok mali gev\u015femeye giderler.\u201d Ger\u00e7ekten de \u00f6yle olmu\u015f. Grafikte yer alan e\u011fri, bu ili\u015fkiyi g\u00f6steriyor ve kuzeybat\u0131dan g\u00fcneydo\u011fuya do\u011fru y\u00f6nelen bir e\u011fime sahip.<br \/>\nK\u0131sacas\u0131, kamu borcu d\u00fc\u015f\u00fck olan \u00fclkeler, ekonomilerinin daralmalar\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda daha \u00e7ok tepki verebiliyorlar. Elbette bunu yapabilmeleri i\u00e7in ba\u015fka nedenlerle ekonomilerine kar\u015f\u0131 artan bir risk alg\u0131lamas\u0131 olmamal\u0131. Aksi takdirde ka\u015f yapay\u0131m derken g\u00f6z \u00e7\u0131kar\u0131rlar. T\u00fcrkiye\u2019nin bor\u00e7 oran\u0131 \u015fu anda y\u00fczde 41 ve 2008 sonundaki y\u00fczde 40 d\u00fczeyine \u00e7ok yak\u0131n. T\u00fcrkiye, gerekmesi halinde, i\u00e7 talebi artt\u0131r\u0131c\u0131 bir mali geni\u015fleme politikas\u0131 uygulayabilir. \u201cAma cari a\u00e7\u0131k nedeniyle risk alg\u0131lamas\u0131 olduk\u00e7a y\u00fcksek; bu t\u00fcr bir politika, riski daha da artt\u0131r\u0131r\u201d diye itiraz edilebilir. Bu hakl\u0131 bir itiraz olmaz. Zira ele al\u0131nan senaryoda T\u00fcrkiye d\u0131\u015far\u0131dan yeteri kadar finansman bulamamas\u0131 nedeniyle k\u00fc\u00e7\u00fcl\u00fcyor. Yani cari i\u015flemler a\u00e7\u0131\u011f\u0131 olduk\u00e7a d\u00fc\u015f\u00fck bir d\u00fczeye iniyor.<br \/>\nNeyse, umal\u0131m ki b\u00f6yle bir politikaya ihtiya\u00e7 kalmas\u0131n.<\/p>\n<p><img decoding=\"async\" src=\"http:\/\/i.radikal.com.tr\/150x113\/2011\/12\/23\/fft16_mf881448.Jpeg\" alt=\"\" \/><\/p>\n<p><strong>Grafik 1. K\u00fcresel kriz s\u0131ras\u0131nda kamu borcu ile mali geni\u015fleme \u00f6nlemleri aras\u0131ndaki ili\u015fki (GSYH\u2019ye % oranlar).<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Kamu borcu d\u00fc\u015f\u00fck olan \u00fclkeler ekonomilerinin daralmalar\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda daha \u00e7ok tepki verebiliyorlar. Orta Vadeli Program\u2019\u0131n 2012 b\u00fcy\u00fcme tahmini y\u00fczde 4, OECD\u2019nin y\u00fczde 3, IMF\u2019ninki ise&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-9271","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9271","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=9271"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9271\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=9271"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=9271"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=9271"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}