{"id":8575,"date":"2011-12-07T10:00:01","date_gmt":"2011-12-07T07:00:01","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=8575"},"modified":"2011-12-07T10:00:14","modified_gmt":"2011-12-07T07:00:14","slug":"enflasyonda-gelismeler","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/enflasyonda-gelismeler\/","title":{"rendered":"Enflasyonda Geli\u015fmeler"},"content":{"rendered":"<p>Enflasyon kas\u0131m ay\u0131nda belirgin bi\u00e7imde y\u00fckseldi. Bir y\u0131l \u00f6ncesinin ayn\u0131 ay\u0131na k\u0131yasla t\u00fcketici fiyatlar\u0131ndaki art\u0131\u015f h\u0131z\u0131 y\u00fczde 9.5 oldu. Y\u0131lsonu enflasyonunun ne yaz\u0131k ki y\u00fczde 10&#8217;un biraz yukar\u0131s\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi bekleniyor. 2011 sonu hedefinin y\u00fczde 5.5 oldu\u011fu hat\u0131rlan\u0131rsa, hedeften \u00f6nemli bi\u00e7imde sap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 anlam\u0131na gelecek bu geli\u015fme. Enflasyondaki bu y\u00fckseli\u015f e\u011filimi 2012&#8217;de de s\u00fcrer mi?<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-3153945098\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Kas\u0131m ay\u0131ndaki y\u0131ll\u0131k \u00fcretici fiyat art\u0131\u015f h\u0131z\u0131 ise y\u00fczde 13.7 oldu. \u00dcretici enflasyonunun t\u00fcketici enflasyonundan belirgin bi\u00e7imde y\u00fcksek \u00e7\u0131kmas\u0131 ve bu y\u00fcksekli\u011fin bir s\u00fcredir devam ediyor olmas\u0131 nedeniyle baz\u0131 karamsar yorumlar yap\u0131ld\u0131. T\u00fcketici fiyatlar\u0131 \u00fczerinde bu nedenle maliyet bask\u0131s\u0131 olu\u015faca\u011f\u0131 ve t\u00fcketici enflasyonunun daha da y\u00fckselme e\u011filimine girece\u011fi belirtildi. Bu yorumlara kat\u0131lm\u0131yorum.<\/p>\n<p>\u00dcFE-T\u00dcFE fark\u0131<\/p>\n<p>\u0130ki endeksin hesaplanma bi\u00e7imleri farkl\u0131. \u00dcretici fiyat endeksine giren mallar\u0131n fiyatlar\u0131 vergisiz fiyatlar. T\u00fcketici fiyat endeksine giren mallar\u0131n fiyatlar\u0131 ise t\u00fcketiciye yans\u0131d\u0131\u011f\u0131 bi\u00e7imde; vergili. Bu nedenle vergi d\u0131\u015f\u0131ndaki maliyet unsurlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fimler \u00fcretici fiyatlar\u0131n\u0131 daha fazla oynat\u0131yorlar.<\/p>\n<p>Ge\u00e7mi\u015f veriler, \u00fcretici enflasyonu ile t\u00fcketici enflasyonlar\u0131n\u0131n hareketlerinin benzer olduklar\u0131n\u0131 ancak \u00fcretici enflasyonunun \u00e7ok daha geni\u015f bir dalga boyutunda dalgaland\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steriyorlar (Grafik 1). Birka\u00e7 rakam: Ocak 2004-Kas\u0131m 2011 d\u00f6neminde ortalama \u00fcretici ve ortalama t\u00fcketici enflasyonlar\u0131 aras\u0131nda bir fark yok: S\u0131ras\u0131yla y\u00fczde 8.7 ve y\u00fczde 8.3. Oysa \u00fcretici enflasyon y\u00fczde eksi 3.75 ile y\u00fczde 18.4 aras\u0131nda dalgalan\u0131rken, t\u00fcketici enflasyonu y\u00fczde 4 ile y\u00fczde 12.1 aras\u0131nda dalgalanm\u0131\u015f. \u00dcstelik aralar\u0131nda belirgin bir &#8216;\u00f6nden gelme-arkadan gitme&#8217; ili\u015fkisi de yok. Farkl\u0131 bir ifadeyle, bug\u00fcn \u00fcretici fiyatlar\u0131 art\u0131yor diye yar\u0131n t\u00fcketici fiyatlar\u0131n\u0131n artaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek \u00fczere yeteri kuvvette bir istatistiki ili\u015fki yok; b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fcde beraber hareket ediyorlar.<\/p>\n<p>Bir not da enflasyonun iki haneye yakla\u015fmas\u0131na ili\u015fkin: Yak\u0131n d\u00f6nemde de enflasyonun iki haneye ula\u015f\u0131r gibi yap\u0131p hedeften \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde sapt\u0131\u011f\u0131 y\u0131llar var. Mesela 2006&#8217;da hedef y\u00fczde 5 iken ger\u00e7ekle\u015fme y\u00fczde 9.7, 2008&#8217;de hedef y\u00fczde 4 iken ger\u00e7ekle\u015fme y\u00fczde 10.1 oldu. Ama bu y\u00fcksek enflasyon d\u00fczeyleri kal\u0131c\u0131 olmad\u0131. Elbette ge\u00e7mi\u015fte y\u00fczde 10 dolaylar\u0131ndaki enflasyon d\u00fczeylerinin kal\u0131c\u0131 olmamas\u0131 bug\u00fcnk\u00fc y\u00fczde 10&#8217;luk d\u00fczeyin de kal\u0131c\u0131 olmamas\u0131n\u0131 garanti etmez. Oldu\u011funu iddia etmek sa\u00e7mal\u0131k olur.<\/p>\n<p>Ge\u00e7mi\u015ften bug\u00fcne<\/p>\n<p>Fakat ge\u00e7mi\u015ften de \u00f6\u011frenilecekler var. O d\u00f6nemlerde enflasyondaki y\u00fckseli\u015fin kal\u0131c\u0131 olmamas\u0131n\u0131n baz\u0131 ana nedenleri vard\u0131. Birincisi, d\u00f6nem d\u00f6nem kalitesinden \u015f\u00fcphe etsek de ana e\u011filim olarak bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda maliye politikas\u0131 disiplinliydi. \u0130kincisi o d\u00f6nemlerde amac\u0131 net olan bir para politikas\u0131 vard\u0131 ve bu amac\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ne yapt\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131labiliyordu. Bu ana nedenlerin d\u0131\u015f\u0131nda d\u00f6nemsel unsurlar da rol oynad\u0131lar. Mesela 2008&#8217;deki y\u00fckseli\u015ften sonra gelen d\u00fc\u015f\u00fc\u015fte krizin \u00f6nemli bir etkisi oldu zira yurti\u00e7i talep olduk\u00e7a d\u00fc\u015f\u00fck bir d\u00fczeydeydi.<\/p><div class=\"bilge-content-1\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2839357607\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"3167340272\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Bug\u00fcne geldi\u011fimizde ise durum \u015fu: Maliye politikas\u0131 yine disiplinli. Elbette disiplinin sa\u011flanmas\u0131nda h\u00e2l\u00e2 kalite sorunu var; zaman zaman y\u00fcksek oranl\u0131 vergi art\u0131\u015flar\u0131 yap\u0131labiliyor ve bunlar da enflasyonu y\u00fckseltiyor. Ama bu bir seferlik art\u0131\u015flar enflasyon bekleyi\u015flerini bozmad\u0131k\u00e7a enflasyon dinami\u011fi \u00fczerine kal\u0131c\u0131 bir olumsuz bir etki yaratm\u0131yorlar. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k, 2010&#8217;un son aylar\u0131ndan itibaren Merkez Bankas\u0131&#8217;n\u0131n uygulad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6viz kurunu y\u00fckseltme politikas\u0131n\u0131n enflasyona olumsuz etkisi oldu. Bu olguyu temel enflasyon g\u00f6stergelerinden net bi\u00e7imde belirlemek m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n<p>Temel g\u00f6stergeler ile \u00f6l\u00e7\u00fclen enflasyon, 2010&#8217;un son aylar\u0131ndan bu yana kesintisiz olarak y\u00fckseliyor. Temel g\u00f6stergeler aras\u0131nda Merkez Bankas\u0131&#8217;nca en \u00e7ok kullan\u0131lanlar\u0131 H ve I g\u00f6stergeleri. H g\u00f6stergesine g\u00f6re 2010&#8217;un Ekim ay\u0131nda y\u00fczde 3 olan enflasyon s\u00fcrekli artt\u0131 ve Kas\u0131m 2011&#8217;de y\u00fczde 8.5&#8217;e \u00e7\u0131kt\u0131. I g\u00f6stergesi ile \u00f6l\u00e7\u00fclen enflasyon ise ayn\u0131 d\u00f6nemde y\u00fczde 2.5&#8217;ten y\u00fczde 8.2&#8217;ye yine kesintisiz bi\u00e7imde y\u00fckseldi (Grafik 2).<\/p>\n<p>\u00dcstelik I g\u00f6stergesi, t\u00fcketici enflasyonunun Kas\u0131m ay\u0131nda iki haneli rakamlara yakla\u015fmas\u0131n\u0131n arkas\u0131ndaki temel neden olarak belirtti\u011fim, g\u0131da fiyatlar\u0131 ile vergi ayarlamalar\u0131ndan etkilenen alkoll\u00fc i\u00e7ecekler ve t\u00fct\u00fcn mamullerinin fiyatlar\u0131n\u0131 d\u0131\u015fl\u0131yor. Her iki temel g\u00f6sterge ile \u00f6l\u00e7\u00fclen enflasyonun bu kadar y\u00fckselmesinin arkas\u0131ndaki temel neden olarak d\u00f6viz kurundaki art\u0131\u015f ile h\u0131zl\u0131 i\u00e7 talep art\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6stermek m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n<p>2012<\/p><div class=\"bilge-content-2\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-3346967755\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"1818807385\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Enflasyonun bundan sonra izleyece\u011fi yol a\u00e7\u0131s\u0131ndan yine bu iki unsur belirleyici olacak. Orta vadeli programa g\u00f6re 2012 y\u0131l\u0131nda b\u00fcy\u00fcme oran\u0131m\u0131z y\u00fczde 4 olacak. OECD ise y\u00fczde 3 olarak tahmin ediyor 2012 b\u00fcy\u00fcme oran\u0131m\u0131z\u0131. Bu tahminlerin, ger\u00e7ekle\u015fmelere g\u00f6re y\u00fcksek kalmalar\u0131 ihtimali az de\u011fil. Avrupa&#8217;daki geli\u015fmelere ba\u011fl\u0131 olarak ekonomimizin k\u00fc\u00e7\u00fclme olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 bile var. B\u00fcy\u00fcme oran\u0131m\u0131z\u0131n 2011&#8217;e k\u0131yasla \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde d\u00fc\u015fecek olmas\u0131n\u0131n enflasyonu da d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcc\u00fc y\u00f6nde etki yapaca\u011f\u0131 a\u00e7\u0131k.<\/p>\n<p>Buna kar\u015f\u0131l\u0131k, d\u00f6viz kurundaki geli\u015fme b\u00fcy\u00fck olas\u0131l\u0131kla enflasyon a\u00e7\u0131s\u0131ndan olumlu y\u00f6nde olmayacak. 9 Aral\u0131k&#8217;taki zirvede aksine bir karar al\u0131nmazsa, Euro B\u00f6lgesi&#8217;ndeki bankalar\u0131n (mevcut bilan\u00e7o b\u00fcy\u00fckl\u00fcklerini koruyacaklarsa) Haziran 2012 sonuna kadar sermayelerini 106 milyar avro kadar art\u0131rmalar\u0131 gerekiyor. Sermaye art\u0131\u015f\u0131n\u0131n bir k\u0131sm\u0131 yerine, bankalar\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131n\u0131n bilan\u00e7olar\u0131n\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fcltmeleri bekleniyor. Bu durumda, Avrupa&#8217;daki bankalardan y\u00fckl\u00fc miktarda kredi kullanan y\u00fckselen piyasa ekonomilerinin olumsuz y\u00f6nde etkilenmeleri s\u00f6z konusu olacak. Y\u00fcksek bir cari i\u015flemler a\u00e7\u0131\u011f\u0131na sahip olan ve dolay\u0131s\u0131yla y\u00fcksek miktarda finansmana ihtiyac\u0131 olan T\u00fcrkiye a\u00e7\u0131s\u0131ndan bu geli\u015fmenin anlam\u0131, liran\u0131n de\u011fer kaybetme bask\u0131s\u0131 alt\u0131nda kalaca\u011f\u0131d\u0131r. Bu durumda d\u00f6viz kurundaki art\u0131\u015f enflasyonu da art\u0131racakt\u0131r.<\/p>\n<p>Bu ko\u015fullar alt\u0131nda enflasyondaki art\u0131\u015f e\u011filiminin kal\u0131c\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyorum. Zira d\u00f6viz kurunu art\u0131rarak enflasyonu y\u00fckseltecek y\u00f6nde bask\u0131 yapacak geli\u015fmeler (Merkez Bankas\u0131 politikalar\u0131 sonucunda olu\u015facak bask\u0131lar d\u0131\u015f\u0131nda), b\u00fcy\u00fcme h\u0131z\u0131m\u0131z\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrerek enflasyonu a\u015fa\u011f\u0131ya itecekler. Net etki sonucunda olu\u015facak enflasyon, muhtemelen 2011 sonu &#8211; 2012 ba\u015f\u0131nda g\u00f6rece\u011fimizden daha y\u00fcksek bir enflasyon olmayacak.<\/p>\n<p>Peki, y\u00fczde 5 olan 2012 hedefi tutabilir mi? Bu sorunun yan\u0131t\u0131 d\u00f6viz kuru ile yak\u0131ndan ilgili. Yukar\u0131da, d\u00f6viz kurundaki geli\u015fmenin b\u00fcy\u00fck olas\u0131l\u0131kla enflasyon a\u00e7\u0131s\u0131ndan olumlu olmayaca\u011f\u0131n\u0131 belirttim. Ama Avrupa Merkez Bankas\u0131 ba\u015fta olmak \u00fczere geli\u015fmi\u015f \u00fclkelerin merkez bankalar\u0131 yeni bir parasal geni\u015fleme operasyonu ba\u015flat\u0131rlarsa, k\u00fc\u00e7\u00fck olas\u0131l\u0131k devreye girer; lira de\u011ferlenme bask\u0131s\u0131 alt\u0131nda kalarak enflasyonu art\u0131rmayacak bi\u00e7imde hareket edebilir.<\/p>\n<p>K\u0131sacas\u0131, 2012&#8217;de enflasyona ne olaca\u011f\u0131 Avrupa&#8217;da ya\u015fanacaklar ile yak\u0131ndan ilgili. Buraya kadar s\u00f6ylediklerim \u00e7er\u00e7evesinde, ola\u011fan\u00fcst\u00fc geli\u015fmeler ya\u015fanmad\u0131k\u00e7a, 2012 sonu enflasyonunun y\u00fczde 10&#8217;un \u00fczerinde olma olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 yok. Y\u00fczde 5&#8217;e yakla\u015fmas\u0131 da az ihtimal. Bu arada bir yerde, ama nerede olacak? 9 Aral\u0131k&#8217;ta Avrupal\u0131 liderlerin toplant\u0131s\u0131ndan \u00e7\u0131kacak kararlardan sonra yeni bir de\u011ferlendirme yapmak gerekiyor.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Enflasyon kas\u0131m ay\u0131nda belirgin bi\u00e7imde y\u00fckseldi. Bir y\u0131l \u00f6ncesinin ayn\u0131 ay\u0131na k\u0131yasla t\u00fcketici fiyatlar\u0131ndaki art\u0131\u015f h\u0131z\u0131 y\u00fczde 9.5 oldu. Y\u0131lsonu enflasyonunun ne yaz\u0131k ki y\u00fczde&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-8575","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8575","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8575"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8575\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8575"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8575"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8575"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}