{"id":8169,"date":"2011-11-26T09:33:18","date_gmt":"2011-11-26T06:33:18","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=8169"},"modified":"2011-11-26T09:33:28","modified_gmt":"2011-11-26T06:33:28","slug":"yeni-bir-ekonomik-program-gereksinimi-3","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/yeni-bir-ekonomik-program-gereksinimi-3\/","title":{"rendered":"Yeni Bir Ekonomik Program Gereksinimi (3)"},"content":{"rendered":"<p>Krizler s\u0131ras\u0131nda d\u0131\u015f a\u00e7\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyile\u015fiyor ama bu iyile\u015fmeye sevinemiyoruz \u00e7\u00fcnk\u00fc bunun nedeni ekonominin k\u00fc\u00e7\u00fclmesi oluyor.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2836494906\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Merkel, Sarkozy ve \u0130talya\u2019n\u0131n yeni ba\u015fbakan\u0131 Monti per\u015fembe g\u00fcn\u00fc Strasbourg\u2019da bir araya geldiler. Yap\u0131lan bas\u0131n toplant\u0131s\u0131nda, Merkel hem ortak bir tahvil (Eurobond) ihra\u00e7 edilmesine hem de Avrupa Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n t\u00fcm g\u00fcc\u00fcyle devreye girmesine kar\u015f\u0131 oldu\u011funu bir kez daha a\u00e7\u0131klad\u0131. K\u0131sacas\u0131 Almanya taraf\u0131n\u0131n bilinen tavr\u0131 s\u00fcr\u00fcyor. Bu tav\u0131r \u00e7o\u011fu analiste g\u00f6re Avrupa\u2019y\u0131 tam gaz duvara toslamaya do\u011fru g\u00f6t\u00fcr\u00fcyor. ABD\u2019de ise b\u00fct\u00e7ede kesintiye gitmek i\u00e7in kurulan uzla\u015fma komitesi uzla\u015famadan da\u011f\u0131ld\u0131. Cumhuriyet\u00e7iler zenginlerden daha fazla vergi al\u0131nmas\u0131na yine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kt\u0131lar. Demokratlar da baz\u0131 harcama kalemlerinde indirime gidilmesine.<br \/>\nK\u0131sacas\u0131 Avrupa ve ABD\u2019de i\u015fler iyiye gitmiyor. \u00d6zellikle Avrupa\u2019da durum felaket boyutunda. Avrupal\u0131lar \u015fapkadan bir tav\u015fan \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a Avrupa\u2019n\u0131n \u00e7ok b\u00fcy\u00fck bir krize girmesi olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 art\u0131yor. T\u00fcrkiye i\u00e7in k\u00f6t\u00fc bir haber bu. D\u00fcnyada artan kriz olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 nedeniyle \u2018yeni bir ekonomik program gereksinimi\u2019 dizisine bug\u00fcn kriz d\u00f6nemlerinde T\u00fcrkiye\u2019de belirgin bi\u00e7imde g\u00f6zlenen bir olguyla devam ediyorum. \u0130ki tane grafik veriyorum. Her ikisinde de mevsim ve takvim etkisinden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f ihracat\u0131m\u0131z\u0131n ithalat\u0131m\u0131za oran\u0131 var. \u0130lk grafik 2001 krizinin ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 aylar ile \u00f6ncesindeki ve sonras\u0131ndaki aylar\u0131 kapsayan bir pencereden bu orana bak\u0131yor. \u0130kinci grafik ise benzer bir pencereyi k\u00fcresel krize a\u00e7\u0131yor. Yaz\u0131y\u0131 grafi\u011fe bo\u011fmamak i\u00e7in daha \u00f6nceki krizlere gitmiyorum. Belirtece\u011fim olgunun 1998-1999 Rusya krizi s\u0131ras\u0131nda ve 1994\u2019te \u2018ev yap\u0131m\u0131\u2019 krizimiz s\u0131ras\u0131nda da g\u00f6zlendi\u011fini vurgulayay\u0131m.<br \/>\nGrafiklerde ortaya \u00e7\u0131kan olgu \u015fu: Kriz s\u0131ras\u0131nda ihracat\u0131m\u0131z\u0131n ithalata oran\u0131 h\u0131zla y\u00fckseliyor. 2001\u2019in ve 2009\u2019un ilk aylar\u0131nda s\u00f6z konusu oran\u0131n ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 de\u011fer bu olguyu a\u00e7\u0131k bi\u00e7imde sergiliyor. Kriz \u00f6ncesindeki ve sonras\u0131ndaki d\u00f6nemlerde ise bu oran d\u00fc\u015f\u00fck d\u00fczeylerde. Kriz \u00f6ncesine ili\u015fkin saptamay\u0131 bir nedensellik ili\u015fkisi olarak almamak gerekiyor. Yani \u201c\u0130hracat\u0131m\u0131z ithalata oranla d\u00fc\u015f\u00fck d\u00fczeylere indi; T\u00fcrkiye\u2019nin kriz ya\u015fama olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 artt\u0131\u201d gibi bir sonuca ula\u015fmamak gerekiyor. Elbette bu oran\u0131n d\u00fc\u015fmesi T\u00fcrkiye\u2019de ya\u015fanan ekonomik sorunlar\u0131 artt\u0131r\u0131yor ama illa bir krizin tek ba\u015f\u0131na tetikleyicisi olmas\u0131 gerekmiyor.<br \/>\nBu grafiklerde ortaya \u00e7\u0131kan temel \u00f6zelli\u011fi, kriz s\u0131ras\u0131nda d\u0131\u015f ticaret a\u00e7\u0131\u011f\u0131m\u0131z son derece iyi bir duruma geliyor diye de anlamak m\u00fcmk\u00fcn. Ya da mal ihracat\u0131 ve ithalat\u0131 d\u0131\u015f\u0131ndaki (turizm ve m\u00fcteahhitlik gibi) d\u00f6viz gelir ve giderlerimizi de dikkate alarak ayn\u0131 iyile\u015fmeyi cari i\u015flemler a\u00e7\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in de belirtmek m\u00fcmk\u00fcn. Ancak bu olgu sadece d\u0131\u015f ticaret ya da cari i\u015flemler a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131n iyile\u015fmesinin \u00f6tesine ge\u00e7iyor. Bu oran\u0131n kriz s\u0131ras\u0131nda y\u00fckselmesinin temel nedeni, ithalat\u0131m\u0131z\u0131n kriz s\u0131ras\u0131ndaki \u00e7ok h\u0131zl\u0131 d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fc. Bu dizinin bir \u00f6nceki yaz\u0131s\u0131nda ithalat ile milli gelirin yap\u0131\u015f\u0131k bi\u00e7imde hareket ettiklerini g\u00f6stermi\u015ftim. K\u0131sacas\u0131, krizler s\u0131ras\u0131nda d\u0131\u015f ticaret a\u00e7\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyile\u015fiyor ama bu iyile\u015fmeye sevinemiyoruz \u00e7\u00fcnk\u00fc iyile\u015fmenin temel nedeni ekonomimizin k\u00fc\u00e7\u00fclmesi oluyor.<\/p>\n<p><img decoding=\"async\" src=\"http:\/\/i.radikal.com.tr\/150x113\/2011\/11\/25\/fft16_mf862588.Jpeg\" alt=\"\" \/><\/p>\n<p><strong>Grafik 1. 2001 krizi d\u00f6neminde ihracat\u0131n ithalata oran\u0131: Ocak 2000 \u2013 Aral\u0131k 2004 (y\u00fczde)\u00a0<\/strong><\/p>\n<p><strong>Grafik 2. K\u00fcresel kriz d\u00f6neminde ihracat\u0131n ithalata oran\u0131: Ocak 2008 \u2013 Eyl\u00fcl 2011 (y\u00fczde)<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Krizler s\u0131ras\u0131nda d\u0131\u015f a\u00e7\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyile\u015fiyor ama bu iyile\u015fmeye sevinemiyoruz \u00e7\u00fcnk\u00fc bunun nedeni ekonominin k\u00fc\u00e7\u00fclmesi oluyor. Merkel, Sarkozy ve \u0130talya\u2019n\u0131n yeni ba\u015fbakan\u0131 Monti per\u015fembe g\u00fcn\u00fc Strasbourg\u2019da&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-8169","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8169","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8169"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8169\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8169"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8169"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8169"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}