{"id":7300,"date":"2011-11-01T10:50:01","date_gmt":"2011-11-01T07:50:01","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=7300"},"modified":"2011-11-01T10:50:11","modified_gmt":"2011-11-01T07:50:11","slug":"bir-o-bir-bu","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/bir-o-bir-bu\/","title":{"rendered":"Bir O, Bir Bu"},"content":{"rendered":"<p>\u00d6nemli olan Merkez&#8217;in bir o de\u011fi\u015fkeni, bir bu de\u011fi\u015fkeni \u00f6nemli g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc izlenimi vermesi ve bunun yaratt\u0131\u011f\u0131 belirsizlik.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-1976503042\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Bu ama\u00e7-ara\u00e7 say\u0131s\u0131 meselesine tekrar odaklanmakta yarar var. Epeydir enflasyon hedeflemesi \u2018tu-kaka\u2019 olma yolunda ilerliyor; yerine yeni bir para politikas\u0131 rejimi aran\u0131yor. Ne var ki hen\u00fcz kuramsal altyap\u0131 haz\u0131r de\u011fil. Bu nedenle meram\u0131m\u0131 gelin biraz \u2018teknik\u2019 ka\u00e7mas\u0131 pahas\u0131na enflasyon hedeflemesi rejimi \u00e7er\u00e7evesinde anlatay\u0131m.<br \/>\nBu \u00e7er\u00e7evede temel ama\u00e7, fiyat istikrar\u0131n\u0131 sa\u011flamak. Di\u011fer akla gelebilecek t\u00fcm ama\u00e7lar ikincil ve bu ana ama\u00e7la \u00e7eli\u015fmedikleri s\u00fcrece devredeler. Bir tane de ana politika arac\u0131 var: K\u0131sa vadeli faiz haddi. Elbette bu ana politika arac\u0131n\u0131 ba\u015fka ara\u00e7larla desteklemek m\u00fcmk\u00fcn. Enflasyon hedeflemesi uygulayan bir merkez bankas\u0131, t\u00fcm ileti\u015fimini enflasyon \u00fczerinden yap\u0131yor. Yani enflasyonun ileride izleyece\u011fi yol hakk\u0131ndaki \u00f6ng\u00f6r\u00fcs\u00fcn\u00fc a\u00e7\u0131kl\u0131yor. Bunun hedef ile ne denli uyumlu oldu\u011funu tart\u0131\u015f\u0131yor. Uyumlu de\u011filse uyumlu k\u0131lmak i\u00e7in faiz karar\u0131 al\u0131yor ve bu karar\u0131n gerek\u00e7elerini bu uyum \u00fczerinden a\u00e7\u0131kl\u0131yor. Enflasyonun ileride izleyece\u011fi yol elbette ki bir dizi unsura ba\u011fl\u0131: Bunlar\u0131n aras\u0131nda ekonominin b\u00fcy\u00fcme h\u0131z\u0131 var, d\u00f6viz kuru var, ithal enerji girdilerinin fiyatlar\u0131 var, falan.<\/p>\n<p><strong>\u00dc\u00e7 de\u011fi\u015fkenli model\u00a0<\/strong><br \/>\nBuraya kadar tamam. Tamam olmas\u0131na tamam da i\u015fin bazen g\u00f6zden ka\u00e7\u0131r\u0131lan bir k\u0131sm\u0131 var. \u015eu: \u0130ktisat yaz\u0131n\u0131ndaki t\u00fcm enflasyon hedeflemesi modelleri bir \u2018ama\u00e7 fonksiyonu\u2019 ile i\u015fe ba\u015flarlar. Pratikte \u00e7ok \u00f6zel durumlar d\u0131\u015f\u0131nda uygulanmayan \u2018kat\u0131 enflasyon hedeflemesi\u2019 bir tarafa b\u0131rak\u0131l\u0131rsa iki temel de\u011fi\u015fkeni bar\u0131nd\u0131r\u0131r bu fonksiyon. Bir: Enflasyon ile enflasyon hedefi aras\u0131ndaki fark. \u0130ki: \u00dcretim d\u00fczeyi ile potansiyel \u00fcretim d\u00fczeyi aras\u0131ndaki fark. E\u011fer ekonominin ko\u015fullar\u0131 gerektiriyorsa bu iki de\u011fi\u015fkene \u2018karde\u015f\u2019 gelebilir: Mesela reel d\u00f6viz kuru ile \u2018denge\u2019 reel d\u00f6viz kuru aras\u0131ndaki fark gibi. Bu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc de\u011fi\u015fkeni pratikte kullanan yok ama teorik olarak b\u00f6yle bir enflasyon hedeflemesi m\u00fcmk\u00fcn. Bir ara bu k\u00f6\u015fede T\u00fcrkiye i\u00e7in b\u00f6yle \u00fc\u00e7 de\u011fi\u015fkenli bir modelin tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131n\u0131 s\u0131k\u00e7a dile getirdi\u011fimi hat\u0131rlayacaklard\u0131r dikkatli okuyucular\u0131m.<br \/>\nBu t\u00fcr bir enflasyon hedeflemesi modelini \u00e7\u00f6zd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fczde bir faiz tepki denklemi elde edersiniz. Bu size faizi ne d\u00fczeyde tutman\u0131z gerekti\u011fi hakk\u0131nda bir fikir verir. Elbette merkez bankalar\u0131 karar al\u0131rken ba\u015fka modellerden, \u00f6nc\u00fc g\u00f6stergelerden, finansal sekt\u00f6r ile yap\u0131lan konu\u015fmalardan, uluslararas\u0131 toplant\u0131larda ba\u015fka merkez bankalar\u0131 yetkililerinden elde ettikleri malumattan, yurti\u00e7i maliye politikas\u0131ndaki olas\u0131 geli\u015fmelerden de yararlan\u0131rlar. Ama bu yaz\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemli olan ilk nokta, tek temel amac\u0131 olan bir merkez bankas\u0131n\u0131n, faiz karar\u0131n\u0131 al\u0131rken yola sadece enflasyon ile enflasyon hedefi aras\u0131ndaki farktan \u00e7\u0131kmamas\u0131.<\/p>\n<p><strong>A\u011f\u0131rl\u0131klar de\u011fi\u015febilir\u00a0<\/strong><br \/>\n\u0130kinci \u00f6nemli nokta da \u015fu: Yukar\u0131da s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fim iki \u2018fark\u2019 de\u011fi\u015fkeni (ya da yanlar\u0131na karde\u015f gelirse \u00fc\u00e7 \u2018fark\u2019 de\u011fi\u015fkeni) belli a\u011f\u0131rl\u0131klarla \u2018ama\u00e7 fonksiyonu\u2019nda yer al\u0131rlar. Mesela, \u201cEnflasyon ile hedeflenen enflasyon aras\u0131ndaki fark\u0131n kararlar\u0131mdaki a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 y\u00fczde 70, \u00fcretim ile potansiyel \u00fcretim d\u00fczeyi aras\u0131ndaki fark ise y\u00fczde 30 olsun\u201d gibi. Bu a\u011f\u0131rl\u0131klar k\u0131sa d\u00f6nemde sabit kal\u0131rlar; her para politikas\u0131 kurulu karar\u0131 \u00f6ncesinde de\u011fi\u015fmezler. Elbette \u00f6yle ko\u015fullar olabilir ki a\u011f\u0131rl\u0131klar\u0131 de\u011fi\u015ftirmek gerekebilir. Mesela derin bir kriz nedeniyle \u00fcretimin a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 di\u011feri (di\u011ferleri) aleyhine artabilir. Ama bu de\u011fi\u015fiklikten sonra yeni a\u011f\u0131rl\u0131klar yine az\u0131msanmayacak bir s\u00fcre sabit kal\u0131r.<br \/>\nMerkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n son zamanlardaki kararlar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan en zay\u0131f ve tehlikeli unsur i\u015fte bu noktada ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. S\u00f6z konusu a\u011f\u0131rl\u0131klar ba\u015f d\u00f6nd\u00fcr\u00fcc\u00fc bir h\u0131zla de\u011fi\u015fiyor. \u0130ki ay \u00f6nce enflasyonun a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fck, b\u00fcy\u00fcmeninki \u00e7ok y\u00fcksekken, birden tam tersi oluyor. Sonra bir bak\u0131yorsunuz as\u0131l a\u011f\u0131rl\u0131k d\u00f6viz kuruna ge\u00e7iyor. Bu h\u0131zl\u0131 de\u011fi\u015fim, \u00f6nemli bir belirsizlik yarat\u0131yor. Denilebilir ki Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n tek temel amac\u0131 yok, birden fazla ara\u00e7 kullan\u0131yor ve (belki de) enflasyon hedeflemesi uygulam\u0131yor. Bu yaz\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan bunlar \u00f6nemli de\u011fil. \u00d6nemli olan, Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n bir o de\u011fi\u015fkeni bir bu de\u011fi\u015fkeni \u00f6nemli g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc izlenimi vermesi ve bu izlenimin yaratt\u0131\u011f\u0131 belirsizlik.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>\u00d6nemli olan Merkez&#8217;in bir o de\u011fi\u015fkeni, bir bu de\u011fi\u015fkeni \u00f6nemli g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc izlenimi vermesi ve bunun yaratt\u0131\u011f\u0131 belirsizlik. Bu ama\u00e7-ara\u00e7 say\u0131s\u0131 meselesine tekrar odaklanmakta yarar var.&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-7300","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7300","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=7300"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7300\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=7300"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=7300"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=7300"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}