{"id":55620,"date":"2018-08-09T12:18:05","date_gmt":"2018-08-09T09:18:05","guid":{"rendered":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=55620"},"modified":"2018-08-09T21:42:21","modified_gmt":"2018-08-09T18:42:21","slug":"huzurlu-bir-gokceada-aksamindan-sikintili-bir-istanbul-sabahina","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/huzurlu-bir-gokceada-aksamindan-sikintili-bir-istanbul-sabahina\/","title":{"rendered":"Huzurlu Bir G\u00f6k\u00e7eada Ak\u015fam\u0131ndan, S\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 Bir \u0130stanbul Sabah\u0131na"},"content":{"rendered":"<h2>G\u00f6k\u00e7eada&#8217;daki 4 g\u00fcnl\u00fck k\u0131sa tatilimin ard\u0131ndan \u00f6nceki g\u00fcn \u0130stanbul&#8217;a d\u00f6nd\u00fcm. Oradayken bir foto\u011fraf e\u015fli\u011finde twit atm\u0131\u015f ve &#8220;G\u00f6k\u00e7eada&#8217;da Huzurlu Bir Ak\u015fam\u00fcst\u00fc&#8221; diye yazm\u0131\u015ft\u0131m.\u00a0 \u0130stanbul&#8217;a d\u00f6nd\u00fcm ve dolar 5.43 olmu\u015f&#8230;\u00a0Hasta kriz ge\u00e7iriyor. Birisi &#8220;dil alt\u0131 hap\u0131&#8221; verin diyor. Di\u011feri,&#8221;dil alt\u0131 hap\u0131 yok aspirin verelim&#8221; diyor. \u00d6tekisi ayaklar\u0131n\u0131 yukar\u0131 kald\u0131r\u0131n derken, di\u011feri s\u0131k\u00e7a \u00f6ks\u00fcrt\u00fcn diyor. Adam elden gidiyor&#8230;<\/h2>\n<p>E\u011fer ekonominin ba\u015f\u0131ndakiler, bir g\u00fcn oynakl\u0131\u011f\u0131n \u00f6nemini anlarlarsa, o zaman daha farkl\u0131 dil kullanacak ve daha etkin politikalar\u0131 uygulamaya koyabileceklerdir. \u015eu an sanki k\u00e2lp krizi ge\u00e7iren bir hastaya adeta\u00a0 hasta bak\u0131c\u0131n\u0131n m\u00fcdahale etti\u011fi bir durum mevcut.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-1824246434\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Evet&#8230; y\u0131llard\u0131r herkesin refah\u0131 artt\u0131 ve keyifler yerindeydi. \u015eimdi faturay\u0131 \u00f6deme zaman\u0131\u00a0 geldi ve kavga \u00e7\u0131kacak. Kimse \u015fu an ya\u015fanmakta olan s\u00fcrecin sorumlulu\u011funu almayacak. K\u0131sa kestirme ve kolayc\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcmler ve cin fikirler bulmaya \u00e7al\u0131\u015facaklar.\u00a0 Nereden ba\u015flasam ne yazsam? diyorum, nereden ba\u015flasam elimde kal\u0131yor. En sonunda &#8220;Bile bile lades&#8221; demekten kendimi alam\u0131yorum. Sabahtan beri telefonlar\u0131m \u00e7al\u0131yor. Brunson krizi sonras\u0131nda ilk g\u00f6stermelik yapt\u0131r\u0131mlar a\u00e7\u0131klan\u0131nca yazd\u0131\u011f\u0131m yaz\u0131da pani\u011fe gerek yok demi\u015ftim ve ger\u00e7ekten de gerek yoktu. Ama bunun ard\u0131ndan 100 g\u00fcnl\u00fck icraat plan\u0131 a\u00e7\u0131kland\u0131 (\u00d6zeti: B\u00dcY\u00dcYECE\u011e\u0130Z!!! B\u00dcY\u00dcYECE\u011e\u0130Z!!!! Param\u0131z yok ama Devlet Yat\u0131r\u0131mlar\u0131 tam Gaz!!!&#8230; Ekonomi y\u00f6netimi b\u00f6yle bir icraat plan\u0131n\u0131n dolar\u0131 alevlendirece\u011finin fark\u0131nda de\u011fil mi?). Sonras\u0131nda da \u0130ran&#8217;a yapt\u0131r\u0131mlar ba\u015flad\u0131. Trump \u00f6nceki gece ismen T\u00fcrkiye&#8217;yi de \u0130ran ile i\u015f yapmamas\u0131 konusunda uyar\u0131nca dolar 5.42&#8217;leri g\u00f6rd\u00fc sonra geriledi ama \u015fimdi o seviyeyi a\u015ft\u0131. \u0130ran ile ticareti en fazla olan \u00fclkelerden biri olarak adeta yapt\u0131r\u0131mlar bize uygulanm\u0131\u015f gibi&#8230; Ama\u00a0 dolardaki yukar\u0131 y\u00f6nl\u00fc trendin devam etmesinin ve bir t\u00fcrl\u00fc a\u015fa\u011f\u0131 d\u00f6nmemesinin sebebi olas\u0131 bir krize kar\u015f\u0131 hi\u00e7 bir \u015fey yap\u0131lmayaca\u011f\u0131n\u0131n anla\u015f\u0131lm\u0131\u015f olmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n<p>Kimse \u00f6n\u00fcn\u00fc g\u00f6remiyor. 2 y\u0131ll\u0131k tahvilin faizi %22&#8217;ye gelmi\u015f!!! MB toplan\u0131yor ve ROM&#8217;u de\u011fi\u015ftiriyor. G\u00fcya 2.2 milyar dolarl\u0131k kaynak sa\u011fl\u0131yor, ama dolar rekor k\u0131r\u0131yor&#8230; Hay\u0131rl\u0131 u\u011furlu olsun. Son yazd\u0131\u011f\u0131m yaz\u0131da bir ipucu vermi\u015ftim ama anlayana sivrisinek saz&#8230;\u00a0 t\u00fcyo \u015fuydu; &#8220;E\u011fer dolar 5.05&#8217;i ge\u00e7ip 5.20&#8217;ye do\u011fru giderse B plan\u0131n\u0131z var m\u0131?&#8221; Maalesef ne B plan\u0131, ne de A plan\u0131 yok. Bu planlar olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in de dolar t\u00fcm rekorlar\u0131 k\u0131rmaya devam ediyor.<\/p>\n<p>Ekonomi birinci s\u0131n\u0131f \u00f6\u011frencilerine\u00a0 Adam Smith&#8217;in ekonomideki g\u00f6r\u00fcnmez eli anlat\u0131l\u0131r. E\u011fer ekonomide herkes kendi \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrse, daha fazla kazanmak isterse daha \u00e7ok \u00fcretir ve bu da toplumun b\u00fcy\u00fcmesine ve refah\u0131na katk\u0131 yapar. Ama bu g\u00f6r\u00fcnmez el normal zamanda b\u00f6yle \u00e7al\u0131\u015f\u0131r ve ekonomiye olumlu katk\u0131 yapar. Peki \u015fimdi ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z t\u00fcrden anormal durumlarda nas\u0131l \u00e7al\u0131\u015f\u0131r?\u00a0 Yine herkes kendi \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr ve gelmekte olan tsunamiden en az zararla \u00e7\u0131kmak ister. \u0130\u015fte ekonomiyi ge\u00e7mi\u015fte krize sokan ve \u015fimdi de sokacak s\u00fcre\u00e7 de budur. Vatanda\u015f\u0131n dolar almas\u0131 nedeniyle dolar y\u00fckselmez ya da vatanda\u015f dolar sat\u0131nca d\u00fc\u015fmez. Para Harekat\u0131 kitab\u0131mda halk dolar sat\u0131yor ve dolar d\u00fc\u015f\u00fcyordu ama o b\u00f6l\u00fcm\u00fcn ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 \u00dcTOPYA idi. Yani ekonomik bir realitesi olmayan, sadece roman oldu\u011fu ve heyecan yaratmak i\u00e7in kurgulanm\u0131\u015f bir b\u00f6l\u00fcmd\u00fc. O kitapta bir c\u00fcmle vard\u0131. &#8220;<strong>Yabanc\u0131 yat\u0131r\u0131mc\u0131 kuzunun kalbine, filin beynine, Ceylan\u0131n da bacaklar\u0131na sahiptir<\/strong>&#8220;.\u00a0 Yani yabanc\u0131 yat\u0131r\u0131mc\u0131 \u00e7ok \u00e7abuk unutur (iyiyi de k\u00f6t\u00fcy\u00fc de) kuzu kadar \u00fcrkektir ve ka\u00e7t\u0131\u011f\u0131 zaman bir ceylan kadar h\u0131zl\u0131 ka\u00e7ar buna ekonomi literat\u00fcr\u00fcnde &#8220;sudden stop&#8221; ad\u0131 veriliyor. Ayn\u0131 durum yerli t\u00fcketici ve yat\u0131r\u0131mc\u0131 i\u00e7in de ge\u00e7erlidir. \u015eu ana kadar par\u00e7a par\u00e7a \u00e7\u0131kt\u0131lar ama \u015fu an art\u0131k alanen \u00e7\u0131k\u0131yorlar. Tahvilleri sat\u0131p ka\u00e7\u0131yorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece enflasyon de\u011fil, b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131klar\u0131 da artacak. A\u00e7\u0131klanan 100 g\u00fcnl\u00fck icraat plan\u0131nda sadece tek ama\u00e7 var. Harcayal\u0131m, B\u00fcy\u00fcyelim! Ama ba\u015fkas\u0131n\u0131n paras\u0131yla b\u00fcy\u00fcyelim. D\u00f6vizdeki art\u0131\u015f\u0131n \u00f6nemli bir nedeni de budur. &#8220;Kanal yapaca\u011f\u0131z, oradan gemiler ge\u00e7ecek ve bize d\u00f6viz kazand\u0131racak&#8230;&#8221; s\u00f6ylemi kurlar\u0131 art\u0131r\u0131r ve kurlar\u0131n art\u0131\u015f\u0131na katk\u0131s\u0131 oldu.<\/p>\n<p>Nasreddin Hoca&#8217;n\u0131n kom\u015fusuna borcu varm\u0131\u015f. Bir g\u00fcn heyecanla kom\u015fusunun evine gitmi\u015f ve &#8220;sana borcumu \u00f6d\u00fcyorum&#8221; demi\u015f. Kom\u015fusu &#8220;Nas\u0131l?&#8221; diye sormu\u015f&#8230; Ba\u015flam\u0131\u015f hoca anlatmaya &#8221; Evin \u00f6n\u00fcndeki yola diken ektim&#8230; Bu dikenler kuruyacak. Buradan ge\u00e7en koyunlar\u0131n y\u00fcn\u00fc bu dikenlere tak\u0131lacak&#8230; Ben bu y\u00fcnleri toplay\u0131p e\u011firip iplik yapaca\u011f\u0131m&#8230; Han\u0131m bu ipliklerle y\u00fcn kazak \u00f6recek&#8230; pazarda gidip sataca\u011f\u0131z ve sana borcumuzu \u00f6deyece\u011fiz. Adam g\u00fclmeye ba\u015flam\u0131\u015f&#8230; Hoca; &#8220;G\u00f6rd\u00fcn pe\u015fin paray\u0131 nas\u0131l da g\u00fclersin!&#8221; demi\u015f.<\/p>\n<p>E\u011fer ekonomi y\u00f6netimi hi\u00e7 bir \u015fey bilmiyorsa; Carmen Reinhart ile Kennet Rogoff&#8217;un yazd\u0131\u011f\u0131 ve T\u00fcrk\u00e7eye&#8217;de \u00e7evrilen &#8220;<strong>Bu defa Farkl\u0131<\/strong>&#8221; isimli kitab\u0131 okusunlar. Onlarca \u00fclkenin ge\u00e7irdi\u011fi krizlerin tarihini okumak faydal\u0131d\u0131r. Farkl\u0131 bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 kazand\u0131r\u0131r, bug\u00fcn\u00fc daha iyi anlamay\u0131 sa\u011flar.<\/p>\n<p>&#8220;Bu defa Farkl\u0131&#8221; kitab\u0131ndan sonra da <strong>Michael Bruno<\/strong> taraf\u0131ndan yaz\u0131lm\u0131\u015f olan &#8220;<strong>Crisis, Stabilization and Economic Reform &#8211; Therapy by Consensus<\/strong> &#8221; (<strong>Krizler, \u0130stikrar ve Ekonomik Reform &#8211; Toplumsal Mutabakat ile Terapi<\/strong>) ba\u015fl\u0131kl\u0131 kitab\u0131 okuyabilirler. \u0130srail&#8217;de %400&#8217;\u00fcn \u00fczerindeki enflasyon nas\u0131l %0&#8217;lara d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcl\u00fcrm\u00fc\u015f g\u00f6rs\u00fcnler (Ayn\u0131 politikay\u0131 T\u00fcrkiye&#8217;ye uygulamayazs\u0131n\u0131z ve T\u00fcrkiye&#8217;ye uygulanmas\u0131 gerekti\u011fini s\u00f6ylemiyorum&#8230; Ama, bu kitapta bir ekonomik reformun ad\u0131m ad\u0131m a\u015famalar\u0131 \u00e7ok g\u00fczel anlat\u0131l\u0131yor) uygulanan reformlar sonucunda elde edilen sonu\u00e7lar T\u00fcm d\u00fcnyaya &#8220;\u0130srail Mucizesi&#8221; olarak sunulmu\u015ftu. Hat\u0131rlarsan\u0131z, Berat Albayrak&#8217;a g\u00f6rev verildi\u011finde asl\u0131nda b\u00f6yle bir f\u0131rsat\u0131 oldu\u011funu yazm\u0131\u015ft\u0131m. Ekonomi tarihine &#8220;T\u00fcrkiye Mucizesi&#8221;ni yazabilirlerdi ama \u015fu ana kadar att\u0131klar\u0131 ad\u0131mlar,\u00a0 &#8220;Sudden Stop&#8221; ve &#8220;Bank Run&#8221;\u00a0 konusunda Bakanl\u0131\u011fa kapan\u0131p en az 3-4 g\u00fcn 50&#8217;den fazla makale okumalar\u0131 ve bir f\u0131r\u0131n ekmek yemeleri gerekti\u011fini g\u00f6steriyor.<\/p>\n<p>Yap\u0131lan yanl\u0131\u015flar\u0131n bedelini toplumun her h\u00fccresi \u00f6d\u00fcyor. Her zaman \u00fclkesi i\u00e7in can\u0131n\u0131 vermeye haz\u0131r olan, hain darbecilere dersini veren T\u00fcrk halk\u0131na &#8220;bu \u00fclke i\u00e7in can\u0131n\u0131z\u0131 verin&#8221; dendi\u011finde g\u00f6z\u00fcn\u00fc k\u0131rpmadan verir ama paras\u0131n\u0131 istedi\u011finizde vermez, ekonomik a\u00e7\u0131dan kendine zarar verecek ad\u0131m atmaz. Ekonomide Milli olmak laf\u0131 sadece hamasetten ibaret. K\u00f6pr\u00fcden ge\u00e7enden de ge\u00e7meyenden de paray\u0131 toplay\u0131p d\u00f6viz olarak yabanc\u0131lara \u00f6demek millilik de\u011fildir.<\/p><div class=\"bilge-content-1\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2613985540\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"3167340272\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Kaynaklar etkin kullan\u0131l\u0131yor mu? Hay\u0131r&#8230; verimlilik s\u0131f\u0131r\u0131n alt\u0131na d\u00fc\u015ft\u00fc. E\u011fer hukuk normlar\u0131 i\u015fletilmiyorsa, belli gruplar ihaleleri al\u0131yorsa, arkas\u0131n\u0131 iktidara dayam\u0131\u015fsa, elindeki paray\u0131 har vurup harman savurur. O s\u0131rada o paray\u0131 \u00e7ok daha verimli kullanabilecek olanlar oyun d\u0131\u015f\u0131 kal\u0131rlar ve verimlilik dibe vurur. E\u011fer TL dolara kar\u015f\u0131 bir haftada %10 de\u011fer kaybediyorsa, verimlilikten kimse bahsedemez. \u0130nceledi\u011fim di\u011fer \u00fclke krizlerinde ya\u015fananlar yine \u015fablon gibi aynen ger\u00e7ekle\u015fecek. T\u00fcketici\u00a0 \u015fimdi kendini\u00a0 kafese alacak ve harcamalar\u0131n\u0131 b\u0131\u00e7ak gibi kesecek. Esnaf, \u00fcretici ve di\u011fer ekonomik birimlerin nakit ak\u0131\u015f\u0131 bozulacak. Deve y\u00fck\u00fc d\u00f6viz borcu olan firmalar zaten bankalara kar\u015f\u0131 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini yerine getiremeyecekler ve ekonominin akci\u011ferlerinde olu\u015fmu\u015f kanser h\u00fccreleri kemikte metastas yapmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131, bu s\u00fcre\u00e7 daha da h\u0131zlanacak. Bu da o \u00e7ok istenilen arzu edilen b\u00fcy\u00fcmenin tam tersine \u00e7\u00f6k\u00fc\u015f\u00fc beraberinde getirecek. \u0130\u015fsizlik h\u0131zla artacak&#8230; Her ailede en az bir ki\u015fi i\u015fsiz kal\u0131nca, maa\u015f\u0131na g\u00fcvenip ba\u015f\u0131n\u0131 sokacak ev alm\u0131\u015f olanlar ev kredileri ya da m\u00fcteahhitlere verdikleri senetler i\u00e7in \u00f6demelerini yapamayacaklar. Bankalarda geri d\u00f6nmeyen kredilerin oran\u0131 h\u0131zla artacak. M\u00fcteahhitlerin bir\u00e7o\u011fu ortadan kaybolacak, telefonlara \u00e7\u0131kamayacak, kapsam alan\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda olacaklar.<\/p>\n<p>Olas\u0131 bir ekonomik deprem ve sonras\u0131nda Tsunami riski hep vard\u0131, \u015eu ana kadar, insanlar\u0131 umutsuzlu\u011fa, karamsarl\u0131\u011fa ve pani\u011fe\u00a0 sevk etmemek ve \u00fclkeme zarar vermemek i\u00e7in bu riskleri a\u00e7\u0131k\u00e7a yazmad\u0131m. Sadece \u00e7ok iyi haz\u0131rlanm\u0131\u015f bir aksiyon plan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131 gerekti\u011fini vurgulam\u0131\u015ft\u0131m. Ama art\u0131k yazsam da yazmasam da, tek ba\u015f\u0131na dolardaki hareketler ve y\u00fcksek oynakl\u0131k, bu fonksiyonu en etkin \u015fekilde yerine getiriyor. Yani bizler sustuk ama dolar konu\u015fuyor. Ekonomiyi y\u00f6netenler buna ilgisiz ise ben yapabilirim ki? Ge\u00e7en yaz\u0131mda bir konu\u015fma diyalo\u011fu halinde &#8220;Volatilitenin (oynakl\u0131\u011f\u0131n) nas\u0131l belirsizlik ve ciddi bir maliyet ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlatm\u0131\u015ft\u0131m. \u015eu an piyasalar\u0131n \u00f6n\u00fcndeki resim \u015fudur; &#8220;<strong>Reel hi\u00e7 bir \u015fey yap\u0131lmayacak, ekonomik reform rafa kalkt\u0131, s\u00f6ylemle g\u00fcn kurtar\u0131lmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131lacak<\/strong>&#8220;. E\u011fer piyasa buna inanm\u0131\u015fsa &#8220;<strong>Lafla peynir (ekonomi) gemisi y\u00fcr\u00fcmez<\/strong>&#8221; s\u00f6z\u00fcn\u00fcn gere\u011fini d\u00f6viz kurlar\u0131na yans\u0131t\u0131r.\u00a0 \u015eu an olan budur&#8230;<\/p>\n<h3>T\u00fcrkiye Nas\u0131l Kurtulur?<\/h3>\n<p>Asl\u0131nda bu ba\u015fl\u0131k \u015fu an yazmakta oldu\u011fum\u00a0 kitab\u0131n ba\u015fl\u0131\u011f\u0131d\u0131r. Bir doktora gitti\u011finizde hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan kurtulman\u0131z i\u00e7in \u00f6nce hastal\u0131\u011f\u0131n te\u015fhisi gerekir. Te\u015fhis sonras\u0131nda doktor re\u00e7ete yazar ve tedaviye ba\u015flar. T\u00fcrkiye&#8217;nin sorunlar\u0131n\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in \u00f6nce te\u015fhis gerekir. Te\u015fhis \u015fudur &#8220;Bug\u00fcne kadar T\u00fcrkiye&#8217;deki krizlerin hepsi \u00f6demeler dengesi sorunlar\u0131ndan \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. Yani cari a\u00e7\u0131k verdi\u011fimiz i\u00e7in ya\u015fad\u0131k. Cari a\u00e7\u0131k d\u0131\u015far\u0131dan ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z bor\u00e7 demektir. Bankadan ni\u00e7in bor\u00e7 al\u0131rs\u0131n\u0131z? \u00c7\u00fcnk\u00fc geliriniz yetmemi\u015ftir yeni harcama yapacaks\u0131n\u0131z ve bu y\u00fczden bor\u00e7lan\u0131rs\u0131n\u0131z. E\u011fer daha \u00f6nce tasarruf etmi\u015f olsayd\u0131n\u0131z, bor\u00e7 almazd\u0131n\u0131z. Ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z bor\u00e7 asl\u0131nda yapamad\u0131\u011f\u0131n\u0131z tasarrufun borca d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015f halidir. \u00dclke i\u00e7in de bu b\u00f6yledir. Yeterli tasarrufunuz yoksa, aradaki fark\u0131 yurt d\u0131\u015f\u0131ndan al\u0131rs\u0131n\u0131z ve cari a\u00e7\u0131k olu\u015fur.<\/p>\n<p>1994 krizi \u00f6ncesinde b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131klar\u0131 \u00e7ok y\u00fcksekti (kamu kesimi hi\u00e7 tasarruf edemiyordu). Daha sonra kamu, finansal piyasalardan para bulmakta zorland\u0131. Zaman\u0131n Ba\u015fbakan\u0131 Tansu \u00c7iller Bankalar\u0131n ihalelere girerek devlet tahvili almalar\u0131 i\u00e7in bask\u0131 yap\u0131yordu. Bu bask\u0131lar sanki ba\u015fta i\u015fe yar\u0131yormu\u015f gibi g\u00f6r\u00fcnse de, 1994 krizi sonras\u0131nda 3 ayl\u0131k %50 faizli hazine bonosu satmak zorunda kald\u0131lar.<\/p><div class=\"bilge-content-2\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2744280345\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"1818807385\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Sonu\u00e7ta 1994 krizini haz\u0131rlayan \u015fey kamunun a\u00e7\u0131klar\u0131n\u0131n cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 patlatmas\u0131yd\u0131. \u015eimdi de \u00f6zel sekt\u00f6r\u00fcn tasarruf yetersizli\u011fi cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 patlatm\u0131\u015f durumda. B\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131\u011f\u0131 da h\u0131zla artmaya ba\u015flad\u0131 ve cari a\u00e7\u0131\u011fa katk\u0131 yapacak. \u00dclkedeki \u00f6zel sekt\u00f6r tasarruf yapamay\u0131nca, bu sefer cari a\u00e7\u0131k \u00f6zel sekt\u00f6r\u00fcn tasarruf a\u00e7\u0131\u011f\u0131 nedeniyle artt\u0131. Ayn\u0131 \u015fey Asya krizi \u00f6ncesinde Asya&#8217;da olmu\u015ftu. \u015eu an Asya vir\u00fcs\u00fc T\u00fcrkiye&#8217;de aktif hale geldi. Asya vir\u00fcs\u00fcn\u00fc s\u0131radan ila\u00e7larla \u00f6ld\u00fcremezsinizzzzzzzz&#8230; (Dolar d\u00fcn gece\u00a0 5.4258&#8217;i g\u00f6rd\u00fc). Bu sabah \u00e7ok say\u0131da firma, b\u00fcy\u00fck olas\u0131l\u0131kla bankalar\u0131n\u0131 aray\u0131p kredi yap\u0131land\u0131rma istemek zorunda kald\u0131lar. Bu y\u00fcksek oynakl\u0131kta, nakit ak\u0131\u015flar\u0131 alt \u00fcst olacak&#8230; \u0130\u015fin k\u00f6t\u00fcs\u00fc, Bankalar \u00f6zellikle rotatif kredi limitlerini de k\u0131sacaklard\u0131r. \u0130yi ki b\u00f6yle bir ortamda bankac\u0131 de\u011filsiniz, yoksa sabaha kadar uyku uyuyamazd\u0131n\u0131z.<\/p>\n<p>1970&#8217;li y\u0131llarda eski Ba\u015fbakanlardan S\u00fcleyman Demirel&#8217;in deyimiyle &#8220;70 cente muhta\u00e7&#8221; hale gelmi\u015ftik. \u0130thalat yapacak kuru\u015f kalmam\u0131\u015ft\u0131. Akaryak\u0131t, t\u00fcpgaz ve ya\u011f kuyruklar\u0131 olu\u015fmu\u015ftu. Bunun sonunda 24 Ocak 1980 kararlar\u0131 geldi. Sorun yine d\u0131\u015f \u00f6demeler dengesi ve cari a\u00e7\u0131kt\u0131.<\/p>\n<p>2001 krizi \u00f6ncesinde d\u00f6viz kurlar\u0131n\u0131 bant i\u00e7inde sabitledik. Merkez bankas\u0131 3 ay sonraki kur seviyesini a\u00e7\u0131kl\u0131yordu. Dolay\u0131s\u0131yla herkes d\u00f6viz bor\u00e7land\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc TL faizler y\u00fcksekti.\u00a0 Yine kamu a\u00e7\u0131klar\u0131 nedeniyle cari a\u00e7\u0131k patlad\u0131 ve en sonunda yabanc\u0131lar bakt\u0131lar ki; \u00fclkeye getirdikleri paralar\u0131n\u0131 geri kurtaramayacaklar, tabanlar\u0131 ya\u011flay\u0131p ka\u00e7maya ba\u015flad\u0131lar ve 2001 krizini ya\u015fad\u0131k.<\/p>\n<h3>Re\u00e7ete<\/h3>\n<p>Demek ki, batakl\u0131k veya te\u015fhis cari a\u00e7\u0131kt\u0131r. Bir reform yap\u0131lacaksa batakl\u0131\u011f\u0131 kurutmaya y\u00f6nelik bir reform olmal\u0131. Cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 kapatman\u0131n yollar\u0131 \u00f6yle hemen sonu\u00e7 verecek politikalar de\u011fil. Birincisi tasarruflar\u0131 art\u0131rmak, ikincisi de \u0130hracat\u0131 ve d\u00f6viz giri\u015flerini art\u0131rmakt\u0131r. Fakat, bunlar zaman isteyen i\u015flerdir. Yani bir hasta var, bu hasta kilolu (y\u00fcksek enflasyon)\u00a0 ve y\u00fcksek kolestrol\u00fc var, tuzlu yiyor. Dolay\u0131s\u0131yla kalp spazmlar\u0131 ve y\u00fcksek tansiyon sorunu ya\u015f\u0131yor. Bu hastan\u0131n kilolu olmas\u0131 en \u00f6nemli sorun olup, bu sorunun giderilmesi laz\u0131md\u0131r, fakat hasta s\u00f6ylenilenleri yapm\u0131yor. Diyetine \u00f6zen g\u00f6stermiyor, spor yapm\u0131yor, tuzlu yemeye devam ediyor ve kilo problemi de bir g\u00fcnde veya k\u0131sa vadede \u00e7\u00f6z\u00fclecek bir problem de\u011fil. Ama s\u0131k s\u0131k tansiyonu \u00e7ok y\u00fckseldi\u011fi i\u00e7in inme riski ve kalp krizi riski ta\u015f\u0131yor (Para harekat\u0131 kitab\u0131ndan hat\u0131rlarsan\u0131z b\u00fcy\u00fck tansiyon d\u00f6viz kurlar\u0131, k\u00fc\u00e7\u00fck tansiyon faizlerdi). Bir doktorun kilo problemine verece\u011fi re\u00e7ete ile, tansiyon veya kalp spazm\u0131 sorununa verece\u011fi re\u00e7ete ayr\u0131d\u0131r. Kilo problemi orta ve uzun vadede \u00e7\u00f6z\u00fclecek bir sorun iken, y\u00fcksek tansiyon hemen m\u00fcdahale edilmesi gereken bir ba\u015fka sorundur.<\/p>\n<p>\u015eu an T\u00fcrkiye ekonomisi ciddi bir y\u00fcksek tansiyon sorunu ya\u015f\u0131yor. \u0130nme inebilir (fel\u00e7 olabilir) ve kalp krizi ge\u00e7irebilir (finansal piyasalarda \u00f6demeler sistemi t\u0131kanabilir, bankalara h\u00fccum olabilir vs.. vs..).\u00a0 Dolay\u0131s\u0131yla y\u00fcksek tansiyona yap\u0131lacak m\u00fcdahale daha k\u0131sa s\u00fcrede \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00fcreten farkl\u0131 bir re\u00e7ete veya m\u00fcdahale olmak zorundad\u0131r. Ama bir doktor d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn ki, bu hastan\u0131n tansiyonu y\u00fckseldi\u011finde bir tansiyon ilac\u0131 veriyor (faizi art\u0131r\u0131yor) tansiyon d\u00fc\u015f\u00fcyor fakat, di\u011fer sorunlara m\u00fcdahale etmiyor. \u0130\u015fte T\u00fcrkiye&#8217;deki ekonomi y\u00f6netimi, aynen bu doktora benziyor. Art\u0131k hi\u00e7 \u00e7are kalmay\u0131nca faiz art\u0131r\u0131yor, tansiyonu d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcyor ve sonra da hastay\u0131 iyile\u015fti zannediyor. \u0130\u015fte bu nedenle bir \u00f6nceki yaz\u0131mda &#8220;faiz art\u0131rmaya kalk\u0131\u015fmak yanl\u0131\u015f olur&#8221; dedim. Faizi art\u0131rman\u0131n alt\u0131n\u0131 da dolduracaks\u0131n\u0131z. &#8220;Tasarruf edece\u011fiz&#8221; demek yetmez. Nereden, hangi kalemlerden ne kadar tasarruf edece\u011finizi ortaya koymal\u0131s\u0131n\u0131z. Bu doktorun diplomas\u0131n\u0131 hemen elinden almak laz\u0131m. Son 20 y\u0131lda bu \u00fclke \u00fc\u00e7 defa krize maruz kald\u0131 ve hala yap\u0131sal reformlar ortada yok. Yap\u0131sal reform ad\u0131 alt\u0131nda sunulanlar\u0131n ise hastal\u0131\u011f\u0131n batakl\u0131\u011f\u0131n\u0131 kurutmayaca\u011f\u0131 biliniyor. Bir yandan cari a\u00e7\u0131k b\u00f6yle y\u00fcksek, di\u011fer yandan a\u00e7\u0131klanan 100 g\u00fcnl\u00fck icraat\u0131n hepsi, cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 daha da art\u0131racak unsurlardan olu\u015fuyor. \u0130nan\u0131lmaz bir \u00e7eli\u015fki&#8230; Yani doktor bir yandan hastaya &#8220;kilo problemini \u00e7\u00f6z&#8221; diyor, di\u011fer taraftan hastaya her g\u00fcn nefis yemekler \u0131smarl\u0131yor.<\/p>\n<p>Batakl\u0131\u011f\u0131 kurutman\u0131n (Cari a\u00e7\u0131k problemini \u00e7\u00f6zmenin) iki yolu var ve uzun vadede sonu\u00e7 al\u0131n\u0131r. Ama <strong>KARARLILIK<\/strong> g\u00f6r\u00fcl\u00fcrse kurlar \u00fczerinde an\u0131nda sonu\u00e7 al\u0131n\u0131r. Birincisi tasarruflar\u0131 art\u0131rmak, ikincisi de d\u0131\u015f ticaret a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131, fazlaya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrmektir. Bunlar da,\u00a0 yap\u0131sal reformlarla ve enflasyonu d\u00fc\u015f\u00fck ve kararl\u0131 bir seviyeye indirmekle olur. \u015eu an k\u0131sa vadeli hedef olarak tansiyonu d\u00fc\u015f\u00fcrmek gerekiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc tansiyon git gide damarlara (finansal sitemdeki bankalara \u00e7ok fazla zarar veriyor).\u00a0 Tansiyonu d\u00fc\u015f\u00fcrmenin k\u0131sa yolu MB&#8217;n\u0131n politika faizini art\u0131rmakt\u0131r.\u00a0 Fakaaaaaatttttt&#8230; bu art\u0131\u015f\u0131n etkisinin kal\u0131c\u0131 olmas\u0131 ve di\u011ferleri gibi ge\u00e7ici olmamas\u0131 i\u00e7in, di\u011ferlerinden farkl\u0131 olmas\u0131 laz\u0131m&#8230; Bu t\u00fcr bir art\u0131\u015ftan \u00f6nce;<\/p>\n<ul>\n<li>\u00c7ok kapsaml\u0131 bir toplant\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r&#8230; Bu toplant\u0131ya say\u0131n Cumhurba\u015fkan\u0131 da kat\u0131lmal\u0131d\u0131r ve bu yeni karar\u0131n di\u011fer kararlardan neden farkl\u0131 olaca\u011f\u0131, nas\u0131l olup da tansiyonu kal\u0131c\u0131 bir \u015fekilde d\u00fc\u015f\u00fcrece\u011fi konusunda ikna edilmelidir.<\/li>\n<li>Faiz art\u0131\u015f\u0131 sonras\u0131nda MB&#8217;s\u0131n\u0131n yapaca\u011f\u0131 a\u00e7\u0131klama metni yaz\u0131lmal\u0131d\u0131r&#8230;.<\/li>\n<li>Bakan Albayrak&#8217;\u0131n yapaca\u011f\u0131 konu\u015fman\u0131n metni haz\u0131rlanmal\u0131d\u0131r. \u0130rticalen yap\u0131lacak konu\u015fmalar yarar de\u011fil zarar getirir.<\/li>\n<li>Bundan sonra MB&#8217;n\u0131n faiz art\u0131r\u0131m ya da azalt\u0131m konusunda izleyece\u011fi parametreler hakk\u0131nda a\u00e7\u0131klama yapmal\u0131d\u0131r. Taylor kural\u0131n\u0131 m\u0131 izleyecek, yoksa &#8220;X&#8221; kural\u0131n\u0131 m\u0131?, &#8220;Erdin\u00e7&#8221; kural\u0131n\u0131 m\u0131 izleyecek, ya da kendi geli\u015ftirdikleri faiz karar\u0131 kural\u0131n\u0131 m\u0131 izleyecekler a\u00e7\u0131klamal\u0131lar. Ya da daha etkili bir \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00f6nereyim, Politika faizini de piyasadaki k\u0131sa vadeli faizlere endeksleyebilirler. B\u00f6ylelikle s\u00fcrekli olarak faiz konusunda karar vermek stresinden kurtulmu\u015f olurlar. D\u00fc\u015f\u00fcnsenize, e\u011fer piyasada k\u0131sa vadeli faizler art\u0131\u015f trendine girmi\u015fse, MB&#8217;n\u0131n politika faizi de otomatik olarak y\u00fckselece\u011fi i\u00e7in kurlar \u00fczerinde bask\u0131 yaratacakt\u0131r. Otomatik bir stabiliz\u00f6r g\u00f6revi g\u00f6recektir. B\u00f6ylelikle piyasalardaki oynakl\u0131klar azalacak ve daha istikrarl\u0131 bir kanala oturacakt\u0131r. Daha az dalgal\u0131 piyasa demek daha fazla \u00f6ng\u00f6r\u00fclebilir piyasa anlam\u0131na gelir.<\/li>\n<li>\u0130stikrar demek \u00f6n\u00fcn\u00fc g\u00f6rmek demektir&#8230; B\u00f6yle bir sistemde enflasyonun d\u00fc\u015fmesiyle faizler de d\u00fc\u015fecektir. Enflasyon y\u00fckseldi\u011finde faizler otomatik olarak y\u00fckselecektir. Yani MB&#8217;n\u0131n faiz karar\u0131na gerek kalamayacakt\u0131r. Bu da\u00a0 enflasyonu ve kurlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131 \u00e7ekecektir&#8230;<\/li>\n<\/ul>\n<p><strong>SONU\u00c7<\/strong>: \u00d6nemli olan istikrarl\u0131 bir ortam olu\u015fturmakt\u0131r. Yani her iki tansiyonu (faiz ve kur) olmas\u0131 gereken d\u00fc\u015f\u00fck seviyelere \u00e7ekmektir. Aksi halde \u015fu an ekonomimiz, freni patlam\u0131\u015f yoku\u015f a\u015fa\u011f\u0131 giden\u00a0 kamyon g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcnden ba\u015fka bir \u015fey vermiyor ve dolar\u0131 izleyen herkes bunu hissediyor. Kendisini korumaya almaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor ve para harcamay\u0131 kesecektir. Bunu yapt\u0131\u011f\u0131nda ise i\u015fletmeleri ve dolay\u0131s\u0131yla bankalar\u0131 da riske atacak demektir. Sonu\u00e7 ise kaos ve krizdir. D\u00fcn dolar 5.17&#8217;lere kadar d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fc \u015fimdi 5.45&#8217;leri g\u00f6rd\u00fc. Dolar ne olur? sorusunun cevab\u0131n\u0131 bilmiyorum. Ortada u\u00e7u\u015fan her rakam olabilir. Ama tersi de olabilir. Bakars\u0131n\u0131z, bir faiz art\u0131\u015f\u0131 yaparlar ve bunu da kapsaml\u0131 bir program ile desteklerler ve bir anda \u00e7ok h\u0131zl\u0131 d\u00fc\u015febilir.\u00a0 \u0130nsanlar dolar\u0131n art\u0131\u015f azal\u0131\u015flardan k\u00e2r sa\u011flamay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlar. Bence uzak dursunlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc beyin,\u00a0 al\u0131p satarak k\u00e2r etmenizi engelleyecek bir organd\u0131r. Dolarda trend uzun s\u00fcredir yukar\u0131 y\u00f6nl\u00fcd\u00fcr ama ciddi bir programla terse d\u00f6nd\u00fcr\u00fclebilir. Fakat, illaki dolar alacaksan\u0131z, dolar almak yerine alt\u0131n fonu al\u0131nabilir ve\u00a0 paran\u0131z \u00fclkede kal\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki 5 dakikal\u0131k grafikte (g\u00fcn i\u00e7inde) gram alt\u0131n(TL) (GLDGR) ve dolar\u0131n (USDTRY) hareketleri g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor. Dikkat ederseniz korelasyon olduk\u00e7a y\u00fcksek. Adeta birebir hareket ediyorlar.<\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2018\/08\/ALTIN-DOLAR-7-Agustos-2018.png\" data-wpel-link=\"internal\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"wp-image-55633 size-full aligncenter\" src=\"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2018\/08\/ALTIN-DOLAR-7-Agustos-2018.png\" alt=\"\" width=\"483\" height=\"337\" srcset=\"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2018\/08\/ALTIN-DOLAR-7-Agustos-2018.png 483w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2018\/08\/ALTIN-DOLAR-7-Agustos-2018-300x209.png 300w\" sizes=\"auto, (max-width: 483px) 100vw, 483px\" \/><\/a><\/p>\n<p>Sonu\u00e7 olarak, ekonomi y\u00f6netiminin de kafas\u0131 net de\u011fil. Michael Bruno&#8217;nun kitab\u0131nda \u0130srail&#8217;in Mucize program\u0131n\u0131n nas\u0131l haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131n\u0131 okumal\u0131lar.\u00a0 Malezya&#8217;n\u0131n NEAC plan\u0131n\u0131n nas\u0131l haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131n\u0131 okumal\u0131lar. Di\u011fer ba\u015far\u0131s\u0131z olmu\u015f \u00f6rnekleri de (Arjantin) incelemeliler ve &#8220;Therapy By Consensus&#8221; s\u00f6z\u00fcne inanmal\u0131lar. Consensus (Mutabakat) olmadan terapi olmuyor.<\/p>\n<h3>BORSA<\/h3>\n<p>Borsada 98.500 seviyelerini g\u00f6r\u00fcyoruz. Dolardaki art\u0131\u015fa ra\u011fmen s\u0131k\u0131nt\u0131 g\u00f6r\u00fcnm\u00fcyor. Borsa endeksi dolar baz\u0131nda 1.81 $ seviyesinde bulunuyor.\u00a0 Halk Bank&#8217;\u0131n ceza yemeyece\u011fi fiyatlan\u0131yor. Yani Brunson&#8217;u verip cezadan kurtulaca\u011f\u0131m\u0131z d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcyor. Borsada genel olarak d\u00f6viz a\u00e7\u0131\u011f\u0131 olmayan ve nakdi bol \u015firketler pozitif ayr\u0131\u015f\u0131yor.<\/p>\n<p>Zor g\u00fcnlerden ge\u00e7iyoruz, dilerim bu zor g\u00fcnlerde akl\u0131selim kararlar al\u0131n\u0131r, cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 daha da art\u0131racak s\u00f6ylemlerden ka\u00e7\u0131n\u0131l\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>G\u00f6k\u00e7eada&#8217;daki 4 g\u00fcnl\u00fck k\u0131sa tatilimin ard\u0131ndan \u00f6nceki g\u00fcn \u0130stanbul&#8217;a d\u00f6nd\u00fcm. Oradayken bir foto\u011fraf e\u015fli\u011finde twit atm\u0131\u015f ve &#8220;G\u00f6k\u00e7eada&#8217;da Huzurlu Bir Ak\u015fam\u00fcst\u00fc&#8221; diye yazm\u0131\u015ft\u0131m.\u00a0 \u0130stanbul&#8217;a d\u00f6nd\u00fcm&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":102,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[2148,1403,1464,1465,769,2149],"class_list":["post-55620","post","type-post","status-publish","format-standard","hentry","category-tumyazilar","tag-borsa-duser-mi","tag-borsa-ne-olur","tag-borsa-tahminleri","tag-borsa-tuyolari","tag-borsa-yorumlari-gunluk","tag-borsa-yukselir-mi"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/55620","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/102"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=55620"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/55620\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=55620"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=55620"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=55620"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}