{"id":54764,"date":"2018-05-30T20:01:17","date_gmt":"2018-05-30T17:01:17","guid":{"rendered":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=54764"},"modified":"2018-05-31T14:11:22","modified_gmt":"2018-05-31T11:11:22","slug":"cetin-unsalan-tam-bagimli-ekonomi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/cetin-unsalan-tam-bagimli-ekonomi\/","title":{"rendered":"\u00c7etin \u00dcnsalan &#8211; Tam ba\u011f\u0131ml\u0131 ekonomi"},"content":{"rendered":"<p><em><strong>T\u00fcrkiye ekonomisinden bahsedilirken, herkesin g\u00f6z\u00fc dolara kilitlendi kald\u0131. Sorunun sebepleri \u00fczerinde kimse durmazken, can yakt\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in herkesin kur takibi yapt\u0131\u011f\u0131 bir hal ald\u0131k. Asl\u0131nda \u00e7o\u011fu insana da hak vermiyor de\u011filim.<\/strong><\/em><\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-1359663949\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Mehmet \u015eim\u015fek ve Murat \u00c7etinkaya\u2019n\u0131n \u0130ngiltere\u2019ye apar topar gidi\u015fleri ve gev\u015fedi\u011fi s\u00f6ylenen dolar \/ TL kurunun nas\u0131l can yakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 hepimiz biliyoruz. Esasen bunun gev\u015femesinden \u00e7ok ya\u015fananlar\u0131 hat\u0131rlamak gerekiyor.<\/p>\n<p>T\u00fcrk Liras\u0131 zaten ekonomik sebepler nedeniyle dolar kar\u015f\u0131s\u0131nda eriyordu. Bu grafikte ve trend ad\u0131na da bir de\u011fi\u015fiklik olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 rahatl\u0131kla s\u00f6yleyebilirim. Fakat bilmece Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n s\u00fcrpriz \u0130ngiltere seyahatiyle ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. O ziyaretten sonra y\u00fckseli\u015f, yerini bir f\u0131rt\u0131naya b\u0131rakt\u0131.<\/p>\n<p>13 May\u0131s 2018 tarihinde, yani Cumhurba\u015fkan\u0131 Erdo\u011fan\u2019\u0131n \u0130ngiltere\u2019ye gitti\u011fi tarihte kur 4,31 seviyesinde tutunmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yordu. Orada s\u00f6ylenenler malum, ya\u015fananlar\u0131 tam olarak hi\u00e7 birimiz bilmiyoruz. Lakin Erdo\u011fan\u2019\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 konu\u015fma sonras\u0131nda 4,36 g\u00f6r\u00fcld\u00fc.<\/p>\n<p>Herkes bunu tarihi seviye olarak man\u015fetlerine ta\u015f\u0131rken, sonraki s\u00fcre\u00e7te dolar \/ TL 5 lira s\u0131n\u0131r\u0131na yakla\u015f\u0131p, geri d\u00f6nd\u00fc. Akabinde Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n bir tak\u0131m ataklar\u0131 ya\u015fand\u0131. Fakat sorunun \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc gelmedi. Sonu\u00e7ta da Merkez Bankas\u0131 Ba\u015fkan\u0131 ile Ekonomiden Sorumlu Ba\u015fbakan Yard\u0131mc\u0131s\u0131 \u00f6nce T\u00fcrkiye\u2019deki finans\u00e7\u0131larla, sonra da Londra\u2019daki para merkezleriyle g\u00f6r\u00fc\u015fmeye gitti.<\/p>\n<p>Erdo\u011fan\u2019\u0131n mesajlar\u0131n\u0131n se\u00e7im odakl\u0131 oldu\u011funu s\u00f6yledikleri ifade ediliyor. Do\u011frusu yanl\u0131\u015f\u0131 ne bilemem ama 30 May\u0131s 2018, saat: 19.30 itibariyle dolar \/ TL seviyesi 4,47\u2019lere geriledi. Bunun halen hedeflerin de, 13 May\u0131s\u2019\u0131n da \u00e7ok \u00fczerinde oldu\u011funu hat\u0131rlatmama gerek yok. Ama \u00f6l\u00fcm\u00fc g\u00f6ren medyam\u0131z ve ekonomi y\u00f6netimimiz s\u0131tmaya raz\u0131 bir bi\u00e7imde normalle\u015fme (!) ifadeleri kullanmaya ba\u015flad\u0131.<\/p>\n<p>Dolar dalgal\u0131 bir bi\u00e7imde y\u00fckselecektir. \u015eu an ka\u00e7 seviyesinde oldu\u011funun \u00f6nemi yok. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu T\u00fcrkiye ekonomisinin dolar talebinden ve a\u00e7mazlar\u0131ndan kaynaklan\u0131yor. Yine \u0130ngiltere\u2019deki ziyaretlerde faiz art\u0131\u015f\u0131 s\u00f6z\u00fcn\u00fcn verilmesinin etkili oldu\u011fu, Haziran ay\u0131 ba\u015f\u0131nda herkesin kesin g\u00f6z\u00fcyle bakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckselen enflasyona paralel, 7 Haziran\u2019da yeni bir faiz art\u0131\u015f\u0131n\u0131n beklemesine ge\u00e7ildi\u011fi belirtiliyor.<\/p>\n<p>T\u00fcm bunlar\u0131 ihtiyatl\u0131 yaz\u0131yorum; \u00e7\u00fcnk\u00fc herhangi bir demokratik \u00fclkede oldu\u011fu gibi kamuoyuna sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir a\u00e7\u0131klama yap\u0131lm\u0131yor. Sosyal medya \u00fczerinden bilgi veren bir zihniyetimiz var.<\/p><div class=\"bilge-content-1\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-3198305541\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"3167340272\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>\u015eimdi dolar\u0131n ka\u00e7 TL oldu\u011funu veya olaca\u011f\u0131n\u0131 bir kenara b\u0131rak\u0131n. Olan oldu; o maliyetlerin hepsi fiyatlara yans\u0131d\u0131 ve dolar\u0131n bu seviyeye gelmesinin anlam\u0131 kalmad\u0131. Devam\u0131 da kumarbazlar\u0131n i\u015fi&#8230;<\/p>\n<p>Ama bu iki hafta i\u00e7erisinde ya\u015fananlar bize bir kere daha g\u00f6stermi\u015ftir ki, T\u00fcrkiye ekonomisi iddia edildi\u011finin aksine tam ba\u011f\u0131ml\u0131d\u0131r. Hatta Cumhurba\u015fkan\u0131\u2019n\u0131n nedenini bilmedi\u011fimiz \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131ndan sonra, geri ad\u0131m atmak i\u00e7in el\u00e7i g\u00f6nderecek kadar.<\/p>\n<p>Baz\u0131 okurlar\u0131m\u0131z \u015funu s\u00f6yleyebilir: Eskiden \u00e7ok mu farkl\u0131yd\u0131? T\u00fcrkiye ekonomisi eskiden ba\u011f\u0131ml\u0131yd\u0131. Bizler de ekonomide tam ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131\u011f\u0131n esas oldu\u011funu anlatmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorduk. Tam ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131ktan da d\u00fcnyaya kendini kapatmak olarak alg\u0131layan ya da kamuoyuna bu alg\u0131y\u0131 yaratan bir kesim vard\u0131. Oysa iki kavram\u0131n birbiriyle hi\u00e7 ilgisi yok. Ekonomini kendi memleketinin gerekleri do\u011frultusunda y\u00f6netmekten bahsediyorum.<\/p>\n<p>Peki o zaman ba\u011f\u0131ml\u0131yd\u0131 da, \u015fimdi neden tam ba\u011f\u0131ml\u0131? Bunun gerek\u00e7esini \u00fcretmeyen bir ekonomide aramakta fayda var. Ama bu da yeni bir alg\u0131 y\u00f6netimiyle kapat\u0131labilir. Medya g\u00fcc\u00fc inan\u0131lmaz. Lakin rakamlar yayan s\u00f6ylemez.<\/p><div class=\"bilge-content-2\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-461084721\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"1818807385\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>\u0130ngiltere\u2019de ya\u015fanan bu olay\u0131n sebebini ve tam ba\u011f\u0131ml\u0131 s\u0131fat\u0131n\u0131n g\u00f6stergesini tek bir veriyle size anlatabilirim. Bunu da iktidar\u0131n sevdi\u011fi gibi, 2002 y\u0131l\u0131yla mukayese ederek yapal\u0131m. Ekonomisi ba\u011f\u0131ml\u0131 olan T\u00fcrkiye\u2019nin, 2002 y\u0131l\u0131nda yurtd\u0131\u015f\u0131ndaki alacaklar\u0131 ile y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri aras\u0131ndaki farka, yani d\u00f6viz pozisyon a\u00e7\u0131\u011f\u0131na bakal\u0131m.<\/p>\n<p>2002 y\u0131l\u0131nda, krizin ard\u0131ndan yeni bir finansal sisteme ge\u00e7ilmi\u015f, kriz kendisini hissettirmi\u015f ve T\u00fcrkiye\u2019nin pozisyon a\u00e7\u0131\u011f\u0131 87 milyar 253 milyon dolar olarak ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. Soruna o kadar yanl\u0131\u015f metotlarla yakla\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r ki, bir sene sonra bu a\u00e7\u0131k 111 milyar 222 milyon dolara ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n<p>Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n bu verileri T\u00fcrkiye\u2019nin ne denli ba\u011f\u0131ml\u0131 bir ekonomiye sahip oldu\u011funu anlatmaktad\u0131r. Lakin, ayn\u0131 Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n 2018 Mart ay\u0131 sonu itibariyle a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131 rakam da \u015fudur: d\u00f6viz pozisyon a\u00e7\u0131\u011f\u0131 T\u00fcrkiye aleyhine 443,7 milyar dolard\u0131r.<\/p>\n<p>Yani T\u00fcrkiye ekonomisi 2002 y\u0131l\u0131nda ba\u011f\u0131ml\u0131ysa, 16 sene sonunda uygulanan yanl\u0131\u015f politikalarla ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n d\u00fczeyini 4 kat artt\u0131rarak tam ba\u011f\u0131ml\u0131 hale gelmi\u015ftir. \u015eimdi se\u00e7im meydanlar\u0131nda bol keseden ekonomi nutuklar\u0131 at\u0131l\u0131yor. \u00c7o\u011fu laf\u00fcg\u00fczaf&#8230; Oysa o se\u00e7im meydanlar\u0131na sadece iki c\u00fcmle yazmak gerekiyor. \u0130kisi de Mustafa Kemal Atat\u00fcrk imzal\u0131:<\/p>\n<p>\u201c\u00c7al\u0131\u015fmadan, yorulmadan, \u00fcretmeden\u00a0rahat ya\u015famak isteyen toplumlar; \u00f6nce haysiyetlerini, sonra h\u00fcrriyetlerini ve daha sonra da istiklal ve istikballerini kaybetmeye mahkumdurlar.\u201d<\/p>\n<p>Ve&#8230;<\/p>\n<p>\u201cTam ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131k, ancak ekonomik ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131kla m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.\u201d<\/p>\n<p><u><a href=\"mailto:cetinunsalan@yahoo.com\">cetinunsalan@yahoo.com<\/a><\/u><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>T\u00fcrkiye ekonomisinden bahsedilirken, herkesin g\u00f6z\u00fc dolara kilitlendi kald\u0131. Sorunun sebepleri \u00fczerinde kimse durmazken, can yakt\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in herkesin kur takibi yapt\u0131\u011f\u0131 bir hal ald\u0131k. Asl\u0131nda \u00e7o\u011fu&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":5,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[904,808,801],"class_list":["post-54764","post","type-post","status-publish","format-standard","hentry","category-tumyazilar","tag-cetin-unsalan-yazilari","tag-ekonomi-makaleleri","tag-ekonomi-yazarlari-listesi"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/54764","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/5"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=54764"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/54764\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=54764"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=54764"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=54764"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}