{"id":5460,"date":"2011-09-22T12:00:06","date_gmt":"2011-09-22T09:00:06","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=5460"},"modified":"2011-09-22T14:38:21","modified_gmt":"2011-09-22T11:38:21","slug":"fiyat-istatistikleri-guvenilir-ve-seffaf-olmali","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/fiyat-istatistikleri-guvenilir-ve-seffaf-olmali\/","title":{"rendered":"Fiyat \u0130statistikleri G\u00fcvenilir ve \u015eeffaf Olmal\u0131"},"content":{"rendered":"<p>Genelde t\u00fcm ekonomik verileri, ama \u00f6zelde fiyat istatistiklerini \u00fcretmek \u00e7ok nazik bir konu. Ekonomik veriler uygulanan ekonomi politikalar\u0131n\u0131n bir anlamda sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 i\u00e7erir. Ekonomik birimlerin ileriye d\u00f6n\u00fck beklentilerinin olu\u015fturulmas\u0131nda kullan\u0131l\u0131r. Ekonomik kararlar\u0131n baz\u0131n\u0131 te\u015fkil eder.<br \/>\nFiyat istatistikleri \u015firketlerin fiyatland\u0131rma kararlar\u0131n\u0131 etkiler. \u00dccret pazarl\u0131klar\u0131nda kullan\u0131lan temel verilerden biridir.<br \/>\nHalk\u0131n refah\u0131n\u0131 yak\u0131ndan ilgilendiren temel ekonomik verilere g\u00fcven duyulmad\u0131\u011f\u0131 takdirde, ekonomik birimlerin alacaklar\u0131 kararlar\u0131n temeli sars\u0131lm\u0131\u015f olur. Al\u0131nan kararlar yanl\u0131\u015f baza oturaca\u011f\u0131ndan, ekonomik verimlilikten uzakla\u015f\u0131l\u0131r. Zaten k\u0131t olan kaynaklar\u0131n da\u011f\u0131l\u0131m\u0131nda israf s\u00f6z konusu olur.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2477493099\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p><strong>MEVS\u0130MSELL\u0130K DE B\u0130LG\u0130 \u0130\u00c7ER\u0130R<\/strong><br \/>\n\u00c7e\u015fitli ekonomik veriler y\u0131l i\u00e7inde mevsimsellikler g\u00f6sterir. \u00d6rne\u011fin, y\u0131l\u0131n birinci \u00fc\u00e7 ay\u0131nda ekonomik faaliyetin hacmi zay\u0131ft\u0131r. \u0130kinci \u00fc\u00e7 ayda art\u0131\u015f e\u011filimine girer. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00fc\u00e7 ayda azami noktaya ula\u015f\u0131r. Ekonomik faaliyetlerin hacmi y\u0131l\u0131n son \u00fc\u00e7 ay\u0131nda bir \u00f6nceki \u00fc\u00e7 aya g\u00f6re d\u00fc\u015fer, ama ilk \u00fc\u00e7 aydaki d\u00fczeyin \u00fczerindedir.<br \/>\nBu mevsimsellik bilinir. Bunun bilinmesinin de bir &#8220;bilgi de\u011feri&#8221; vard\u0131r. Y\u0131l\u0131n \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00fc\u00e7 ay\u0131na g\u00f6re d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc \u00fc\u00e7 ayda ekonomik faaliyetlerini hacminin daralmas\u0131 ekonominin k\u00fc\u00e7\u00fclmekte oldu\u011fu anlam\u0131na gelmez. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00fc\u00e7 ay ile d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc \u00fc\u00e7 ay aras\u0131ndaki de\u011fi\u015fimin bir k\u00fc\u00e7\u00fclme anlam\u0131na gelip gelmedi\u011fini anlamak i\u00e7in verilerin bir \u00f6nceki y\u0131l\u0131n ayn\u0131 d\u00f6nemi ile ya da mevsimsellikten ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f bi\u00e7imiyle irdelenmesi gerekir. Ham verilerin de\u011fil de, yaln\u0131zca mevsimsellikten ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f verilerin kamuoyu ile payla\u015f\u0131lmas\u0131 ise kamuoyunu mevsimselliklerin saklanmas\u0131 anlam\u0131nda aldatmak olur. Mevsimselli\u011fin de bir &#8220;bilgi de\u011feri&#8221; vard\u0131r.<br \/>\nSon g\u00fcnlerde fiyat istatistiklerindeki tar\u0131m \u00fcr\u00fcnlerinden kaynaklanan mevsimsellik nedeniyle ekonomik birimlerin kafalar\u0131n\u0131n kar\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 iddia edilerek tar\u0131m fiyatlar\u0131ndaki mevsimsel oynamalar\u0131n t\u00fcm y\u0131la yay\u0131lmas\u0131n\u0131n form\u00fcllerinin ara\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 haberi yay\u0131ld\u0131. Bu haber do\u011fruysa, yanl\u0131\u015f yap\u0131l\u0131yor demektir.<br \/>\nHam fiyat verileri kamuoyundan gizlenmemeli. \u0130lgilenenler i\u00e7in mevsimsellikten ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f (yani, b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fcde tar\u0131m fiyatlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fimlerin t\u00fcm y\u0131la yay\u0131ld\u0131\u011f\u0131) veriler yay\u0131nlanmal\u0131. Ama, mevsimsel fiyat hareketlerinin neden oldu\u011fu ortalama enflasyondaki hareketlilik konusunda da ekonomik birimlerin bilgisi olmal\u0131. T\u00fcrkiye \u0130statistik Kurumu mevsimsel \u00fcr\u00fcnleri d\u0131\u015far\u0131da b\u0131rakan endeks ba\u015fta olmak \u00fczere \u00e7e\u015fitli alt endeksleri zaten yay\u0131nl\u0131yor. Yap\u0131lacak analize g\u00f6re, isteyen istedi\u011fi veriyi inceleyebilir. Kendi yorumunu yapar.<\/p>\n<p><strong>VER\u0130LER\u0130N \u0130T\u0130BARI ZEDELENMEMEL\u0130<\/strong><br \/>\nBu \u00e7e\u015fit aray\u0131\u015flar genelde ekonomik birimlerin okudu\u011fu veriyi anlamad\u0131\u011f\u0131 iddias\u0131ndan kaynaklan\u0131yor. &#8220;Ekonomik verileri yay\u0131nlayanlar ak\u0131ll\u0131, bu verileri kullananlar aptal&#8221; yakla\u015f\u0131m\u0131yla ekonomik verileri toplat\u0131p yay\u0131nlayan kamu otoritesi ekonomik birimlerin s\u00f6zde i\u015fini kolayla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyor. Yanl\u0131\u015f burada. Ekonomik birimler kamu otoritesinin d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn aksine, \u00e7ok ak\u0131ll\u0131. O kadar ki, verilerden okudu\u011fu kendi g\u00f6zlemleri ya da izlenimleriyle \u00e7ak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131nda, zaten kendi veri setini kullanmaya ba\u015fl\u0131yor. Kamu otoritesinin b\u00fcy\u00fck maliyetlerle \u00fcretti\u011fi istatistiklere de\u011fer vermiyor. B\u00f6yle oldu\u011funda, genelde kaybeden birey baz\u0131nda ekonomik birimler de\u011fil, ekonominin t\u00fcm\u00fc ve ekonomiyi y\u00f6nlendirmeye \u00e7al\u0131\u015fan kamu otoriteleri oluyor.<br \/>\nKa\u015f yaparken g\u00f6z \u00e7\u0131kar\u0131lmamal\u0131. \u0130yi niyetle de olsa, fiyat endekslerinin hareketlili\u011fini \u00f6nlemeye y\u00f6nelik olarak ham verilerin kamuoyuna a\u00e7\u0131klanmamas\u0131 fikrinden vazge\u00e7ilmeli. Aksi takdirde, zaten g\u00fcvenilirli\u011fi her y\u0131l daha fazla sorgulanan fiyat istatistiklerinin hi\u00e7bir g\u00fcvenilir taraf\u0131 kalmayabilecek. D\u00fcnyada fiyat istatistiklerinin devlet taraf\u0131ndan de\u011fil, \u00f6zel kesim taraf\u0131ndan \u00fcretildi\u011fi \u00fclkeler var. Bunlardan biri olmamal\u0131y\u0131z.<\/p>\n<p>Ercan KUMCU &#8211; Bloomberg HT<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Genelde t\u00fcm ekonomik verileri, ama \u00f6zelde fiyat istatistiklerini \u00fcretmek \u00e7ok nazik bir konu. Ekonomik veriler uygulanan ekonomi politikalar\u0131n\u0131n bir anlamda sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 i\u00e7erir. Ekonomik birimlerin ileriye&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":5391,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-5460","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5460","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=5460"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5460\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/5391"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=5460"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=5460"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=5460"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}