{"id":3320,"date":"2011-07-29T11:10:42","date_gmt":"2011-07-29T08:10:42","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=3320"},"modified":"2024-01-02T12:49:46","modified_gmt":"2024-01-02T09:49:46","slug":"yatirim-yapan-herkes-okumali","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/yatirim-yapan-herkes-okumali\/","title":{"rendered":"Yat\u0131r\u0131m Yapan Herkes Okumal\u0131"},"content":{"rendered":"<p>\u00d6nemli bir kitap yay\u0131nland\u0131&#8230; Sizi haberdar etmek istedim ama arzu etmeyen okumayabilir.<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2947232343\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Amerika&#8217;da krizin \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131n en temeldeki sebebi nedir biliyor musunuz?<\/p>\n<p>Sizi fazla u\u011fra\u015ft\u0131rmay\u0131p hemen cevap vereyim. &#8220;Asimetrik Enformasyon&#8221;dur.<\/p>\n<p>Peki \u00a0&#8220;Asimetrik Enformasyon (bilgi)&#8221; nedir? Bunu biliyor musunuz?<\/p>\n<p>Bilenler vard\u0131r. Hele benim \u00f6\u011frencilerimden biri bunu okuyorsa mutlaka biliyordur. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00fcniversitede derste bu konuyu \u00f6\u011frencilerime ne iyi \u015fekilde anlatmak i\u00e7in, bulundu\u011fum yerden tam 1.5 metre y\u00fckseklikteki k\u00fcrs\u00fcn\u00fcn \u00fczerine hi\u00e7 h\u0131z almadan oldu\u011fum yerde yukar\u0131 do\u011fru s\u0131\u00e7rayarak k\u00fcrs\u00fcn\u00fcn \u00fczerine \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131m. \u00a0Ama bunu yapmadan \u00f6nce \u00f6\u011frencilerle iddiaya girmi\u015ftim. &#8220;\u00c7\u0131kabilirsin&#8221; ve &#8220;\u00e7\u0131kamazs\u0131n&#8221; diyenler vard\u0131. \u00c7\u0131kars\u0131n diyenler kazand\u0131. Konu ile ne alakas\u0131 var? Biraz sonra anla\u015f\u0131lacak&#8230;<\/p>\n<p>Bildi\u011finiz \u00fczere&#8230; incelemedi\u011fim kriz kalmad\u0131. \u015eunu \u00e7ok rahatl\u0131kla s\u00f6yleyebilirim ki, b\u00fct\u00fcn krizlerin en temelinde bu &#8220;asimetrik enformasyon&#8221; sorunu var. Asimetrik enformasyonun ne oldu\u011funu k\u0131saca anlatay\u0131m. E\u011fer birinden bir araba sat\u0131n alacaksan\u0131z, o arabay\u0131 8-10 y\u0131ld\u0131r kullanan sat\u0131c\u0131, araba konusunda al\u0131c\u0131dan \u00e7ok daha fazla bilgiye sahiptir. Arabay\u0131 alacak ki\u015fi bu arabaya binip test s\u00fcr\u00fc\u015f\u00fc yapsa ve yar\u0131m saat arabay\u0131 kullansa bile, hi\u00e7 bir \u015fekilde sat\u0131c\u0131n\u0131n bilgi seviyesine gelemez. \u0130\u015fte bu y\u00fczden sat\u0131c\u0131 fiyat\u0131 belirlemek konusunda \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011fe sahiptir. Her iki taraf da ayn\u0131 bilgi seviyesine sahip olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in fiyat tam rekabet ko\u015fullar\u0131nda ETK\u0130N bir \u015fekilde olu\u015fmaz. Dolay\u0131s\u0131yla kaynaklar etkin da\u011f\u0131lmaz, dolay\u0131s\u0131yla her zaman kand\u0131r\u0131lan bir taraf vard\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla piyasalarda etkinli\u011fi sa\u011flayan fiyat mekanizmas\u0131 bozulur. Bunu s\u00f6yleyen Akerlof, &#8220;Market for Lemons&#8221; ba\u015fl\u0131kl\u0131 bir makale yazd\u0131 ve \u00e7ok \u00fcnl\u00fc ekonomi dergilerine g\u00f6nderdi. Ama g\u00f6nderdi\u011fi iljk \u00fc\u00e7 dergi \u00a0yay\u0131nlamad\u0131. Ama Akerlof bu s\u00f6ylediklerinden \u00e7ok emindi. \u00c7ok \u00f6nemli bir \u015fey buldu\u011funu biliyordu. Y\u0131lmad\u0131 ve bu yaz\u0131y\u0131 &#8220;Quarterly Journal of Economics&#8221; ve o dergiden kabul geldi. makale sadece 13 sayfal\u0131k bir makaleydi. Aradan y\u0131llar ge\u00e7ti ve Akerlof asimetrik enformasyon \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 nedeniyle, 2001 y\u0131l\u0131nda Michael Spence ve Joseph Stiglitz ile birlikte \u00a0NOBEL \u00f6d\u00fcl\u00fcn\u00fc \u00a0ald\u0131.<\/p>\n<p>Bu teoriyi hayat\u0131n her alan\u0131na uyarlayabilirsiniz. E\u011fer bir evlilikte kar\u0131-koca aras\u0131nda gizli \u015feyler varsa, yani birinin bildi\u011fini di\u011feri bilmiyorsa ve bu ortaya \u00e7\u0131karsa \u00a0kriz olur. E\u011fer \u00e7ok inand\u0131\u011f\u0131n\u0131z, g\u00fcvendi\u011finiz, sevdi\u011finiz ve u\u011fruna \u00a0hayat\u0131n\u0131z\u0131 bile tehlikeye atabilece\u011finizi d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz bir arkada\u015f\u0131n\u0131z\u0131n, sizin hakk\u0131nda s\u00f6yledi\u011fi baz\u0131 s\u00f6zler kula\u011f\u0131n\u0131za ula\u015f\u0131rsa, k\u00fcsersiniz, aran\u0131zda kriz olur. \u00d6rne\u011fin Yunanistan bor\u00e7lar\u0131n\u0131n toplam miktar\u0131n\u0131 saklam\u0131\u015f ama sonra bu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa veya Enron \u015firketi, k\u00f6t\u00fc gidi\u015fat\u0131 denetim firmas\u0131na r\u00fc\u015fvetle veya bir ba\u015fka \u015fekilde gizletmi\u015fse ve bu ortaya \u00e7\u0131karsa kriz olur. Belki de en \u00e7arp\u0131c\u0131 \u00f6rnek olarak \u015funu verebiliriz. Amerika&#8217;da insanlar paralar\u0131n\u0131 mortgage \u00fcr\u00fcnlerine yat\u0131r\u0131rken, kendilerine verilen CDS, CDO vs gibi \u00fcr\u00fcnlerin ne oldu\u011funu bilmiyorlarsa, dayank varl\u0131k \u00fczerine yaz\u0131lan t\u00fcrev \u00fcr\u00fcn\u00fcn t\u00fcrevinin t\u00fcrevini de bilmiyor demektir. Bir \u00a0sabah uyand\u0131klar\u0131nda asl\u0131nda ellerinde y\u00fcksek getiri sa\u011flayan bu \u00fcr\u00fcnlerin ne melet bir\u015fey oldu\u011funu hep birlikte topyekun \u00f6\u011frenirler ve i\u015fte o an bir f\u0131rt\u0131na kopar&#8230;<\/p>\n<p>Yani B\u0130LG\u0130 G\u00dc\u00c7T\u00dcR.<\/p><div class=\"bilge-content-1\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-2945749823\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"3167340272\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Peki ya sizler&#8230;<\/p>\n<p>Finansal piyasalarda i\u015flem yaparken, acaba en basitinden, \u00a0al\u0131p satt\u0131\u011f\u0131n\u0131z hisse senedinin ne oldu\u011funu biliyor musunuz? Varsayal\u0131m ki biliyorsunuz&#8230; peki bu hisselerin de\u011fer kazanmas\u0131na ya da kaybetmesine sebep olan dinamikleri biliyor musunuz? Varsalay\u0131m ki biliyorsunuz&#8230; Peki y\u00fczlerce olan bu dinamiklerden BETA ne demek biliyor musunuz? Varsayal\u0131m ki bunlar\u0131 da biliyorsunuz&#8230; Peki hisse senedi \u00fczerine yaz\u0131lan Varant ya da genel anlam\u0131yla VARANT&#8217;\u0131n ne oldu\u011funu tam olarak \u00f6\u011frendiniz mi? Delta&#8217;y\u0131, alfa&#8217;y\u0131, vega&#8217;y\u0131 \u00f6\u011frendiniz mi?<\/p>\n<p>Tamam&#8230; tamam&#8230; \u00e7ok ileri gittim. Bu yabanc\u0131 kavramlarla ne i\u015finiz olacak? T\u00fcyo al\u0131rs\u0131n\u0131z, zengin olursunuz&#8230; asl\u0131nda bir\u00e7ok \u015fey bilmeye gerek var m\u0131? Varsayal\u0131m ki gerek duyuyorsunuz&#8230; Bu durumda finansal piyasalarda kullan\u0131lan b\u00fct\u00fcn terim, konu, olay veya bilinmesi gerekli her \u015feyi nerede bulacaks\u0131n\u0131z? \u00a0Varsayal\u0131m ki bildi\u011finiz bir kitap veya bir web sitesi var&#8230; Peki anlat\u0131m\u0131 nas\u0131l? Karmakar\u0131\u015f\u0131k olan bu konular\u0131 kolayca anlayabiliyor musunuz? \u00a0Yoksa bir s\u00fcr\u00fc yerden \u00e7eviri yap\u0131lm\u0131\u015f ve bir konuyu anlamak i\u00e7in, ba\u015fka bir\u00e7ok konuyu \u00f6\u011frenmek zorunda m\u0131 kal\u0131yorsunuz?<\/p>\n<p>Sadede geleyim&#8230;<\/p><div class=\"bilge-content-2\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-3597488645\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"1818807385\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>Benim bildi\u011fim kadar\u0131yla, \u015fu ana kadar finansal piyasalarla ilgili olarak yaz\u0131lm\u0131\u015f, i\u00e7eri\u011fi en do\u011fru ve en zengin, en muhte\u015fem kitap \u00e7\u0131kt\u0131. Her piyasa profesyonelinin elinin alt\u0131nda bulunmas\u0131 laz\u0131m. \u00d6yle m\u00fcthi\u015f renkli bir bask\u0131 yap\u0131lm\u0131\u015f ki, konular \u00f6yle g\u00fczel \u00f6rneklerle a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015f ki, finansa ve \u00f6zellikle de T\u00fcrev finansal ara\u00e7lara ili\u015fkin \u00a0arad\u0131\u011f\u0131n\u0131z her\u015feyi i\u00e7inde bulabiliyorsunuz.<\/p>\n<p>Say\u0131n EThem Sancak&#8217;\u0131n ellerine sa\u011fl\u0131k. Tam d\u00f6rt y\u0131l \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015f. Asl\u0131nda kitab\u0131n ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 &#8220;T\u00fcrev Finansal Ara\u00e7lar S\u00f6zl\u00fc\u011f\u00fc&#8221; olsa da kapsam\u0131n\u0131n bundan \u00e7ok daha geni\u015f oldu\u011funu ve finans\u0131n neredeyse \u00f6nemli olan her konusunu kapsad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyebilirim.<\/p>\n<p>Kitab\u0131n i\u00e7inden baz\u0131 konu ba\u015fl\u0131klar\u0131 ve \u00f6zel b\u00f6l\u00fcmler \u015f\u00f6yledir.<\/p>\n<p><a href=\"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik.png\" data-wpel-link=\"internal\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3580\" title=\"kitapicerik\" src=\"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik.png\" alt=\"\" width=\"544\" height=\"680\" srcset=\"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik.png 544w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik-240x300.png 240w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik-320x400.png 320w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitapicerik-40x50.png 40w\" sizes=\"auto, (max-width: 544px) 100vw, 544px\" \/><\/a><\/p>\n<p>Yakla\u015f\u0131k 600 sayfa olan ama normal puntolarla yaz\u0131lsayd\u0131, bin sayfay\u0131 ge\u00e7ebilecek olan bu Kitab\u0131n KDV dahil fiyat\u0131 60 TL&#8217;dir.<\/p>\n<p><strong>A\u015fa\u011f\u0131da anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde kitab\u0131 sat\u0131n almak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/strong><\/p>\n<p><a href=\"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2.png\" data-wpel-link=\"internal\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3460\" title=\"kitap1esancak05-2\" src=\"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2.png\" alt=\"\" width=\"700\" height=\"237\" srcset=\"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2.png 700w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2-300x101.png 300w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2-500x169.png 500w, https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-content\/uploads\/2011\/07\/kitap1esancak05-2-80x27.png 80w\" sizes=\"auto, (max-width: 700px) 100vw, 700px\" \/><\/a><\/p>\n<p>&nbsp;<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>\u00d6nemli bir kitap yay\u0131nland\u0131&#8230; Sizi haberdar etmek istedim ama arzu etmeyen okumayabilir. Amerika&#8217;da krizin \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131n en temeldeki sebebi nedir biliyor musunuz? Sizi fazla u\u011fra\u015ft\u0131rmay\u0131p hemen&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":102,"featured_media":3321,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1,226],"tags":[227,229,230],"class_list":["post-3320","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar","category-kitap","tag-ethem-sancak","tag-future","tag-fx"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3320","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/102"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3320"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3320\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3321"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3320"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3320"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3320"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}