S&P T\u00fcrkiye’nin kredi notunun g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fcn\u00fc pozitiften n\u00f6tre \u00e7evirdi. Kurulu\u015f T\u00fcrkiye’nin d\u00fcnyada azalan talep nedeniyle \u00f6zellikle d\u0131\u015f ticaret dengesindeki riske dikkat \u00e7ekti. S&P uluslararas\u0131 finansman ko\u015fullar\u0131nda da daralma oldu\u011funa dikkat \u00e7ekti.\u00a0\u00a0Kurulu\u015f T\u00fcrkiye’nin net d\u0131\u015f borcunun y\u00fcksekli\u011fine dikkat \u00e7ekti. Ayr\u0131ca S&P T\u00fcrkiye’nin milli gelirine bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda ticaret partnerlerinin alt\u0131nda bir milli gelire sahip oldu\u011fu ve i\u015fg\u00fcc\u00fc verimlili\u011finin d\u00fc\u015f\u00fck oldu\u011funa vurgulad\u0131. S&P ayr\u0131ca kad\u0131n istihdam\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn de alt\u0131n\u0131 \u00e7izdi. Kurulu\u015f T\u00fcrkiye’nin 2012 y\u0131l\u0131 b\u00fcy\u00fcme oran\u0131n\u0131 da y\u00fczde 2 olarak a\u00e7\u0131klad\u0131.<\/div>\n

<\/div>\n

S&P taraf\u0131ndan dikkat \u00e7ekilen gerek\u00e7eler ise \u015f\u00f6yle s\u0131ralan\u0131yor;<\/div>\n

– D\u00fc\u015f\u00fck d\u0131\u015f talep makro ekonomik dengelenmeyi zorla\u015ft\u0131racak ve T\u00fcrkiye’nin kredibilitesini de riske sokabilecek niteliktedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hem d\u0131\u015f bor\u00e7lar\u0131 y\u00fcksek hem de b\u00fct\u00e7enin gelirleri i\u00e7indeki dolayl\u0131 vergiler y\u00fcksek seviyededir.<\/div>\n

– Y\u00fcksek boyuttaki d\u0131\u015f bor\u00e7 ve d\u0131\u015f bor\u00e7 finansman ihtiyac\u0131, d\u00f6viz geliri elde edebilme kapasitesiyle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda yetersizdir.<\/div>\n

– T\u00fcrkiye’nin milli gelir seviyesi ticaret yapt\u0131\u011f\u0131 \u00fclkelere g\u00f6re d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr. Bu da d\u00fc\u015f\u00fck toplam verimlili\u011fi ve d\u00fc\u015f\u00fck i\u015fg\u00fcc\u00fc kat\u0131l\u0131m\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. \u00d6zellikle de kad\u0131nlar\u0131n oran\u0131 d\u00fc\u015f\u00fckt\u00fcr.<\/div>\n

– 2010-2011 y\u0131llar\u0131 aras\u0131ndaki kredi art\u0131\u015f h\u0131z\u0131 riskler yaratm\u0131\u015ft\u0131r. T\u00fcrkiye’nin GSYIH b\u00fcy\u00fcme oran\u0131 son iki y\u0131lda y\u00fczde 8’i a\u015ft\u0131 ve \u00e7ok b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 kredi b\u00fcy\u00fcmesiyle sa\u011fland\u0131 ki; bu kredi b\u00fcy\u00fcmesinin kaynaklar\u0131 da k\u0131sa vadeli d\u0131\u015f finansmand\u0131. \u0130\u00e7 talep, \u00f6zellikle ithalat\u0131 yo\u011fun ve ithalat\u0131 uyar\u0131c\u0131 \u00f6zel t\u00fcketim ve yat\u0131r\u0131ma y\u00f6neldi ve bu da GSYIH b\u00fcy\u00fcmesini sa\u011flad\u0131. \u00a0Bu fakt\u00f6rlerin hepsi birle\u015fince T\u00fcrkiye’nin cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131 cari denge gelirlerinin y\u00fczde 40 \u00fczerine \u00e7\u0131kt\u0131 (GSYH’n\u0131n y\u00fczde 10’una tekab\u00fcl ediyor) ve finansal sekt\u00f6r\u00fcn d\u0131\u015f borcu Cari denge gelirlerinin y\u00fczde 40’\u0131na y\u00fckseldi. Bu rakam 2009 sonunda y\u00fczde 7 olmu\u015ftu. \u00a0Tahminlerimize g\u00f6re T\u00fcrkiye’nin toplam d\u0131\u015f finansman ihtiyac\u0131 (Cari a\u00e7\u0131k + k\u0131sa vadeli d\u0131\u015f bor\u00e7 ) 2012 y\u0131l\u0131ndaki \u00a0“cari denge gelirleri+ kullan\u0131labilir rezervlerin” \u00a0y\u00fczde 142’sine ula\u015faca\u011f\u0131n\u0131 tahmin ediyoruz ki bu oran derecel\u015fndirem yapy\u0131lanlar i\u00e7indeki en y\u00fcksek orand\u0131r.<\/div>\n

– D\u0131\u015f finansmana bu kadar ba\u011fl\u0131 olmak T\u00fcrkiye’yi i\u00e7 \u015fok (e\u011fer artan kredi b\u00fcy\u00fcmesi beraberinde k\u00f6t\u00fc kredileri de beraberinde getirirse) ve d\u0131\u015f \u015foklara (yabanc\u0131 finansman\u0131n herhangi, bir sebeple aniden kesilmesi durumuna) kar\u015f\u0131 a\u00e7\u0131k hale getiriyor. Bu t\u00fcr d\u0131\u015fsal bir \u015fok TL’nin h\u0131zla de\u011fer kaybetmesine neden olarak direkt enflasyona ge\u00e7i\u015f yapar. Bu durumda i\u00e7erideki faizler artar ve devletin bor\u00e7lanmas\u0131 maliyetlerini de h\u0131zla art\u0131r\u0131r. Buna ek olarak, g\u00f6r\u00fcyoruz ki, T\u00fcrk bankalar\u0131 2011 sonu itibariyle \u00a0d\u0131\u015far\u0131dan 14.8 milyar dolar yabanc\u0131 kayna\u011f\u0131 T\u00fcrk Liras\u0131 menkul k\u0131ymetleri teminat g\u00f6stererek sa\u011flam\u0131\u015f durumdalar. D\u0131\u015fsal bir \u015fok durumunda teminat tamamlama \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131 (margin calls) olmas\u0131 durumunda ya tahvil fiyatlar\u0131 d\u00fc\u015fecek ya da TL de\u011fer kaybedecektir.<\/div>\n

<\/div>\n

***<\/div>\n

S&P’nin a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131n devam\u0131nda ise b\u00fct\u00e7e ko\u015fullar\u0131na de\u011finilerek, 2011 y\u0131l\u0131nda b\u00fct\u00e7e performans\u0131n\u0131n kredi b\u00fcy\u00fcmesiyle olu\u015ftu\u011funu ve bunun ge\u00e7ici oldu\u011funu s\u00f6yl\u00fcyor. Ayr\u0131ca Merkez Bankas\u0131’n\u0131n izlemekte oldu\u011fu koridor olarak tan\u0131mlanana para politikas\u0131n\u0131n kredi \u00fczerinde bir etkisi olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 savunuyor. Kredi b\u00fcy\u00fcmesindeki yava\u015flaman\u0131n BDDK tedbirleri ile oldu\u011funu vurguluyor. Di\u011fer taraftan sosyal g\u00fcvenlik a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00e7ok \u00f6nemli oldu\u011fu ve burada sosyal g\u00fcvenlik reformu gerekti\u011fi belirtiliyor. \u00a0Notun artmas\u0131 i\u00e7in gerekli \u015fartlar da s\u0131ralanm\u0131\u015f. Buna g\u00f6re e\u011fer T\u00fcrkiye’de yap\u0131sal reformlar ve enerji reformu devam ettirilirse, e\u011fitim ve i\u015fg\u00fcc\u00fc piyasas\u0131 reformlar\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcl\u00fcrse ve bu da direkt yabanc\u0131 yat\u0131r\u0131m\u0131 net bir \u015fekilde \u00fclkeye \u00e7ekerek b\u00fcy\u00fcmeye olumlu katk\u0131 yaparsa notun yeniden art\u0131r\u0131labilece\u011fi vurgulan\u0131yor. \u00a0Notu art\u0131racak bir ba\u015fka geli\u015fmenin de d\u0131\u015f talep ko\u015fullar\u0131n\u0131n kendi senaryolar\u0131nda beklenenden \u00e7ok daha olumlu olmas\u0131 ve net ihracat b\u00fcy\u00fcmesi ile olaca\u011f\u0131 belirtilirken, bu t\u00fcr bir geli\u015fme durumunda bankac\u0131l\u0131k sisteminin ve mali yap\u0131n\u0131n bozulmayaca\u011f\u0131 daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir b\u00fcy\u00fcme olaca\u011f\u0131 vurgulan\u0131yor.<\/div>\n

T\u00fcrkiye’nin notunun daha fazla d\u00fc\u015fmesinin hangi ko\u015fullarda olabilece\u011fi de vurgulanm\u0131\u015f. E\u011fer d\u0131\u015f talep kendi senaryolar\u0131ndan daha k\u00f6t\u00fc olur ve petrol fiyatlar\u0131 da art\u0131\u015fa ge\u00e7erse ve d\u0131\u015far\u0131dan sa\u011flanan yabanc\u0131 kayna\u011f\u0131n maliyeti artarsa i\u00e7 talebin \u00e7ok sert bir d\u00fc\u015f\u00fc\u015f g\u00f6sterece\u011fi ve bunun da b\u00fct\u00e7e dengelerini ve bankac\u0131l\u0131k sisteminin kredibilitesini zay\u0131flataca\u011f\u0131 s\u00f6yleniyor. \u0130\u015fte bu t\u00fcr bir durumda kredi notunun da d\u00fc\u015fece\u011fi belirtiliyor.<\/div>\n

<\/div>\n

YORUM<\/strong>:<\/div>\n
<\/div>\n
S&P’nin a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131n geneline bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131z zaman, T\u00fcrkiye i\u00e7in uyar\u0131 niteli\u011finde bir not de\u011fi\u015fimi olarak g\u00f6rebiliriz. Ger\u00e7ekten de d\u00fcnyan\u0131n en y\u00fcksek cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131na sahip bir \u00fclke olarak dikkat etmemiz gerekiyor. \u00d6zellikle yap\u0131sal reformlar\u0131n ve sosyal g\u00fcvenlik a\u00e7\u0131klar\u0131n\u0131n bir anda T\u00fcrkiye’yi bir anda h\u0131zla daralan, b\u00fct\u00e7esi bozulan, gelirleri h\u0131zla d\u00fc\u015fen ve d\u0131\u015far\u0131dan sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 d\u0131\u015f bor\u00e7lar\u0131 \u00e7eviremeyen bir girdaba sokabilir. Unutmayn\u0131z ki \u015fu an batmas\u0131 beklenen \u0130spanya’n\u0131n bor\u00e7\/GSYH oran\u0131 2007 y\u0131l\u0131nda y\u00fczde 35’di. B\u00fct\u00e7e fazlas\u0131n\u0131n GSYH’ya oran\u0131 y\u00fczde 2 civar\u0131ndayd\u0131. Bankalar ise \u00e7ok sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir yap\u0131dayd\u0131lar. Fakat inan\u0131yorum ki, bizim y\u00f6neticilerimiz S&P’nin bu not de\u011fi\u015fimine ve s\u00f6ylediklerine \u00a0kar\u015f\u0131 ciddi k\u0131zg\u0131nl\u0131k i\u00e7eren a\u00e7\u0131klamalar yapacaklard\u0131r. Sonu\u00e7. olarak S&P’nin temel senaryosuna g\u00f6re T\u00fcrkiye bu y\u0131l y\u00fczde 2 b\u00fcy\u00fcyecek. Bu da baz\u0131 sorunlar\u0131 beraberinde getirecek. Ama son s\u00f6ylenmesi gereken \u015fey \u015fudur ki, \u0130nceledi\u011fim 40’\u0131n \u00fczerinde kriz \u00f6rne\u011finde de g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm \u00fczere, krediyle b\u00fcy\u00fcyen i\u00e7 talep ve milli gelir \u00e7\u00f6kmeye mahkumdur. D\u0131\u015far\u0131dan para bulabildi\u011finiz s\u00fcrece bu yalan d\u00fcnya devam eder. Bir sabah kalkt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda size kredi a\u00e7anlar arkas\u0131n\u0131 d\u00f6nm\u00fc\u015ft\u00fcr ve zaman\u0131 gelen bor\u00e7lar\u0131 tekrar \u00e7evirmezler ya da \u00e7evirmek i\u00e7in \u00e7ok daha y\u00fcksek faizler isterler. \u0130\u015fte o an bir f\u0131rt\u0131na kopar, i\u015fte o an yer yerinden oynar. \u00a0S&P de \u015fimdiden bu t\u00fcr geli\u015fmeler olmamas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lmas\u0131 gerekenleri s\u00f6yl\u00fcyor ve uyar\u0131s\u0131n\u0131 g\u00f6nderiyor. \u00a0Bu karar\u0131 siyasi bir karar olarak g\u00f6rmek ve komplo teorileri kurmak yanl\u0131\u015ft\u0131r. Ama tabi ki \u00f6yle olmayacak. Herkes S&P’ye veryans\u0131n edecek, beni de yabanc\u0131 u\u015fa\u011f\u0131 olmakla su\u00e7layacaklar, yani hep birlikte ba\u015f\u0131m\u0131z\u0131 kuma g\u00f6mece\u011fiz. \u00a0Fakat \u015funu da s\u00f6ylemeden edemeyece\u011fim; yabanc\u0131lardan T\u00fcrk tahvillerine talep artmaya ba\u015flam\u0131\u015f ve yabanc\u0131lar ge\u00e7en haftadan itibaren T\u00fcrk tahvillerine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Bu nedenle zamanlamay\u0131 manidar g\u00f6r\u00fcyorum… Belki de S&P T\u00fcrkiye’ye ciddi bir s\u0131cak para giri\u015fi olabilece\u011fini g\u00f6rd\u00fc ve bu uyar\u0131y\u0131 yapt\u0131…<\/div>\n
<\/div>\n
Piyasalar \u00fczerindeki etkisine gelince… \u00a0\u00c7ok fazla merak edilecek bir\u015fey yok. Borsa belki a\u00e7\u0131l\u0131\u015fta biraz d\u00fc\u015fer ama T\u00fcrkiye i\u00e7in ayr\u0131 ve ba\u011f\u0131ms\u0131z bir olumsuz trendi ba\u015flatmaz. Yine d\u0131\u015f piyasalara paralel bir seyir izleriz. E\u011fer d\u0131\u015f piyasalar d\u00fc\u015ferse biz de d\u00fc\u015feriz, d\u0131\u015f piyasalar d\u00fczelirse biz de fena olmay\u0131z. Bu yaz\u0131n\u0131n yaz\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u0131rada Dow endeksi yeni rekor seviyeleri g\u00f6rd\u00fc. \u0130malat sanayi \u00fcretim ve beklentiler endeksleri beklentilerden \u00e7ok daha olumlu gelince ABD borsalar\u0131nda hava g\u00fcnl\u00fck g\u00fcne\u015flik olmu\u015f g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor. Avrupa ise kapal\u0131. \u00a0Yar\u0131n sabah “Paran\u0131n Rotas\u0131”nda g\u00f6r\u00fc\u015fmek \u00fczere…<\/div>\n
<\/div>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
S&P T\u00fcrkiye’nin kredi notunun g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fcn\u00fc pozitiften n\u00f6tre \u00e7evirdi. Kurulu\u015f T\u00fcrkiye’nin d\u00fcnyada azalan talep nedeniyle \u00f6zellikle d\u0131\u015f ticaret dengesindeki riske dikkat \u00e7ekti. S&P uluslararas\u0131 finansman ko\u015fullar\u0131nda…<\/p>\n","protected":false},"author":102,"featured_media":9297,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-14847","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/14847","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/102"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=14847"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/14847\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/9297"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=14847"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=14847"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=14847"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}