{"id":10983,"date":"2012-01-30T11:52:37","date_gmt":"2012-01-30T09:52:37","guid":{"rendered":"http:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/?p=10983"},"modified":"2012-01-30T11:52:50","modified_gmt":"2012-01-30T09:52:50","slug":"para-politikasinda-yeni-arayislar-4","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/i\/para-politikasinda-yeni-arayislar-4\/","title":{"rendered":"Para Politikas\u0131nda Yeni Aray\u0131\u015flar (4)"},"content":{"rendered":"<p>&#8220;\u0130lk makro-sak\u0131ngan ara\u00e7 olan kar\u015f\u0131l\u0131klardaki art\u0131\u015f\u0131n i\u015fe yaramas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lanlar faizin i\u015fleyi\u015fini bozmasayd\u0131 dert etmeyebilirdik.&#8221;<\/p><div class=\"bilge-yaziust\" style=\"margin-top: 10px;margin-bottom: 10px;\" id=\"bilge-4205939608\"><ins class=\"adsbygoogle\"\r\n     style=\"display:block\"\r\n     data-ad-client=\"ca-pub-7495567325667578\"\r\n     data-ad-slot=\"9580705384\"\r\n     data-ad-format=\"rectangle\"\r\n     data-full-width-responsive=\"true\"><\/ins>\r\n<script>\r\n(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});\r\n<\/script><\/div>\n<p>ara politikas\u0131nda yeni aray\u0131\u015flar\u2019 dizisi kesintisiz s\u00fcr\u00fcyor. K\u00fcresel krizden \u00f6nce \u00e7o\u011fu \u00fclkede yayg\u0131n bi\u00e7imde uygulanan para politikas\u0131na \u2018klasik politika\u2019 dedim. Sonra da \u2018yeni politika\u2019 ismini verdi\u011fim ve hen\u00fcz \u00fczerinde bir uzla\u015f\u0131 olmasa da hem kuramda hem de uygulamada s\u0131k\u00e7a dillendirilen bir para politikas\u0131 \u00e7er\u00e7evesi \u00e7izdim. Yeni politikada merkez bankalar\u0131n\u0131n en az iki politika arac\u0131n\u0131n d\u00fczeyini nas\u0131l belirlemeleri gerekti\u011fi bulunuyor: Politika faizi ve makro-sak\u0131ngan (makro finansal istikrar\u0131 sa\u011flay\u0131c\u0131) politika arac\u0131.<\/p>\n<p>Yeni para politikas\u0131 uygulan\u0131rken \u00e7ok \u00f6nemli bir noktaya dikkat etmek gerekiyor. Politika faizi ile makro-sak\u0131ngan politika arac\u0131 birlikte kullan\u0131ld\u0131klar\u0131nda birbirlerinin etkilerini azaltmamalar\u0131 gerekiyor. T\u00fcrkiye\u2019de Ekim 2010-Haziran 2011 d\u00f6neminde ne yaz\u0131k ki b\u00f6yle bir durum ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. TCMB bir makro-sak\u0131ngan politika arac\u0131 olarak zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oranlar\u0131n\u0131 pe\u015fi s\u0131ra artt\u0131rd\u0131. Ama\u00e7, h\u0131zl\u0131 kredi geni\u015flemesinden kaynaklanan finansal istikrars\u0131zl\u0131k riskini azaltmakt\u0131. O politika bir a\u00e7mazla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131.<\/p>\n<p>A\u00e7maz\u0131 anlamak i\u00e7in ilk ak\u0131lda tutulmas\u0131 gereken nokta, T\u00fcrkiye\u2019de mevduat\u0131n ortalama vadesinin \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fck olmas\u0131 (o d\u00f6nemde 50 g\u00fcn dolaylar\u0131ndayd\u0131). Zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oran\u0131n\u0131 artt\u0131rarak eskisine k\u0131yasla bankalardaki mevduat\u0131n daha \u00e7o\u011funa el koymu\u015f oluyor TCMB. Dolay\u0131s\u0131yla bankalar\u0131n eskisine k\u0131yasla daha az kredi a\u00e7acaklar\u0131n\u0131 umuyor. \u0130kinci ak\u0131lda tutulmas\u0131 gereken nokta \u015fu: B\u00fcrokratlar\u0131n belirledikleri politika faizinin bir anlam\u0131 olmas\u0131 i\u00e7in piyasada belirlenen k\u0131sa vadeli faizin politika faizine yak\u0131n bir yerde olu\u015fmas\u0131 gerekiyor. Bu gere\u011fi yerine getirebilmek i\u00e7in, TCMB, bankalar\u0131n talep ettikleri k\u0131sa vadeli paray\u0131 bankalara (bor\u00e7) vermek zorunda.<\/p>\n<p>\u0130\u015fe yarad\u0131 m\u0131?<br \/>\n\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc olarak \u015fu sorunun yan\u0131t\u0131na dikkat etmek gerekiyor: Bankalar zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oran\u0131n\u0131n artmas\u0131yla kaybettikleri mevduat\u0131, kredilerini azaltmamak i\u00e7in TCMB\u2019den bor\u00e7lanarak telafi ederler mi? Kredi arz\u0131na aynen devam etmek isterlerse sorunun yan\u0131t\u0131 \u2018evet\u2019 \u015feklinde. Uygulamada b\u00f6yle oldu. Bankalar\u0131n TCMB\u2019de tutmak zorunda olduklar\u0131 \u2018zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131klar\u2019 ile TCMB\u2019nin piyasa faizini politika faizine yak\u0131n bir yerde tutmak i\u00e7in bankalara vermek zorunda oldu\u011fu bor\u00e7 para (AP\u0130) Ekim 2010\u2019dan ba\u015flayarak uzun bir s\u00fcre g\u00fcnl\u00fck olarak birbirlerine yap\u0131\u015f\u0131k bir \u015fekilde y\u00fckseldiler. 1 Ekim haftas\u0131nda kar\u015f\u0131l\u0131klar 22.4, AP\u0130 ise 16.3 milyar lira. 25 \u015eubat 2011\u2019de ilki 45.7, ikincisi ise 29 milyar lira oluyor. 3 Haziran 2011\u2019de kar\u015f\u0131l\u0131klar 70.8, AP\u0130 ise 60.1 milyar liraya y\u00fckseliyor. Temmuz ay\u0131nda kar\u015f\u0131l\u0131klar yakla\u015f\u0131k ayn\u0131 d\u00fczeyde kal\u0131yor, AP\u0130 biraz daha art\u0131yor.<\/p>\n<p>Paralel hareket<br \/>\nSan\u0131yorum bu kadar rakam yeter: A\u00e7\u0131k bi\u00e7imde bu iki de\u011fi\u015fken paralel hareket etmi\u015fler. TCMB bir taraftan bankalardan para \u00e7ekmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken di\u011fer taraftan onlara neredeyse ayn\u0131 miktarda para vermek zorunda kalm\u0131\u015f. Kredi arz\u0131 art\u0131\u015f h\u0131z\u0131nda ise Haziran 2011 sonuna kadar bir de\u011fi\u015fiklik yok. Bunun kan\u0131t\u0131 TCMB\u2019nin kendi sunumlar\u0131nda var. Misal: \u2018Banka Ekonomistleri ile Yap\u0131lan Bilgilendirme Toplant\u0131s\u0131\u2019 1 Kas\u0131m 2011 (on bir ve on ikinci yar\u0131s\u0131) ve \u20182012 Y\u0131l\u0131nda Para ve Kur Politikas\u0131\u2019 (be\u015finci paragraf). Bu metinlerde, kredi arz\u0131ndaki art\u0131\u015f e\u011filiminin ancak BDDK\u2019n\u0131n haziran ortas\u0131nda ald\u0131\u011f\u0131 kararlardan sonra istenilen y\u00f6nde de\u011fi\u015fmeye ba\u015flad\u0131\u011f\u0131na i\u015faret ediliyor. Yani bir makro-sak\u0131ngan ara\u00e7 (zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oran\u0131) i\u015fe yaramam\u0131\u015f ama BDDK\u2019n\u0131n yetkisinde olan ba\u015fka bir makro-sak\u0131ngan arac\u0131n (kredi kar\u015f\u0131l\u0131klar\u0131nda de\u011fi\u015fiklikler) devreye girmesi bir miktar i\u015fe yaram\u0131\u015f.<\/p>\n<p>\u00d6nemli nokta \u015fu: \u0130lk makro-sak\u0131ngan ara\u00e7 olan zorunlu kar\u015f\u0131l\u0131k oranlar\u0131ndaki art\u0131\u015f\u0131n i\u015fe yaramas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lanlar politika faizi arac\u0131n\u0131n i\u015fleyi\u015fini bozmasayd\u0131 bu i\u015flevsizli\u011fi dert etmeyebilirdik. Ama \u00f6yle olmad\u0131. Ne oldu? Ne yap\u0131labilirdi? Bunlar da dizinin son yaz\u0131s\u0131n\u0131n konusu olsun.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>&#8220;\u0130lk makro-sak\u0131ngan ara\u00e7 olan kar\u015f\u0131l\u0131klardaki art\u0131\u015f\u0131n i\u015fe yaramas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lanlar faizin i\u015fleyi\u015fini bozmasayd\u0131 dert etmeyebilirdik.&#8221; ara politikas\u0131nda yeni aray\u0131\u015flar\u2019 dizisi kesintisiz s\u00fcr\u00fcyor. K\u00fcresel krizden \u00f6nce&hellip;<\/p>\n","protected":false},"author":16,"featured_media":894,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"class_list":["post-10983","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-tumyazilar"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10983","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/16"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=10983"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10983\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=10983"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=10983"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.bilgeyatirimci.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=10983"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}