Geçtiğimiz birkaç haftanın en önemli beklentisi olan Bernnake’nin Jackson Hole’da yapacağı konuşma cuma günü gerçekleşti. Konuşmanın özeti, parasal genişleme yapacağız ama şimdi değil şeklindeydi. Avrupa krizinin belirsizliği artırdığını vurgulayan Bernanke, bu ifadesiyle Avrupa’nın atacağı adımları bekleme eğiliminde olduğunu gösterdi. Bu nedenle perşembe günü Avrupa Merkez Bankası’ndan gelecek açıklamalar önemli olacaktır. Cuma günü bu konuşmadan hemen önce ise İspanya’dan önemli bir açıklama geldi. İspanya’da kötü banka olarak nitelenebilecek, sorunlu varlıkları toplayacak bir banka kurulacağı açıklandı. Bu haberi İspanya’da krizin çözümüne yönelik atılan en önemli adımlardan biri olarak görüyoruz. Sistemdeki bankalardan sorunlu aktiflerin temizlenmesi, bankalara olan güveni yeniden tesis etmek için önemli bir adım olacaktır. Bu nedenle İspanya hükümetinin aldığı bu kararı oldukça olumlu buluyoruz.
Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) perşembe günü sonuçlanacak toplantısı ve faiz kararı bu haftaya damgasını vuracak. Bu kararın ardından ECB Başkanı Draghi bir basın toplantısı düzenleyecek. Piyasa geçtiğimiz ayki toplantıdan sonra ECB’nin almayı vaat ettiği önlemler konusunda Draghi ve ekibine zaman tanımıştı. Bu hafta yapılacak toplantının ardından en azından beklentiyi devam ettirecek bir açıklama gelmesi gerekiyor. Aksi takdirde piyasa ECB’yi daha hızlı adım atmaya zorlayabilir. Fakat şunu belirtmekte fayda var. Önemli olan konuşmanın içeriğinden ziyade piyasanın konuşmaya vereceği reaksiyondur. Geçtiğimiz son birkaç haftalık dönemde, piyasalar ne olursa olsun olumlu tarafı görme eğiliminde oldu. Hatırlanacak olursa geçtiğimiz ay yapılan ECB toplantısından çok önemli kararlar çıkması bekleniyordu. Fakat Draghi, rutinin dışına çıkmayan bir konuşma yaptı. Piyasa ise bu konuşmadan ileride sıra dışı önlemler alınabilir mesajını aldı ve yükselişini devam ettirdi. Son olarak cuma günü Jackson Hole’dan parasal genişleme mesajı bekleyen piyasalar, buradan da istediği haberi duyamadı. Buna rağmen olumlu hava korundu. Bu durum piyasanın yukarı gitme isteğinin de bir işareti. Haber ve veri ne olursa olsun içinden cımbızla olsa da çekilebilecek olumlu bir tarafın bulunması piyasalardaki yükselişin devamı için kullanılabiliyor. Bu durum ana beklenti olan merkez bankalarının sisteme müdahale edeceği beklentisi devam ettiği sürece ya da piyasadaki aktörlerin oluşan karları yeterli gördükleri zamana kadar sürebilir. Bu nedenle uzun vadede haklı çıkacak olsanız bile kısa vadede piyasa ile inatlaşmanın doğru olmadığını düşünüyoruz. Bu beklentinin sürdürülebilmesi için yeni umut kapısı ise bu hafta ECB. Perşembe günü sonuçlanacak toplantıdan, somut bir adım olmasa da en azından beklentiyi devam ettirecek bir söylem çıkması piyasalardaki olumlu havayı destekleyecektir. Bunun yanında Avrupa’da bu hafta ECB kadar siyasilerin de söylemlerini takip ediyor olacağız. Geçtiğimiz haftalarda siyasilerin tatilde olması, Avrupa tarafından gelen çatlak sesleri de sınırlamıştı. Siyasilerin yeniden işbaşı yapmasıyla birlikte liderlerden yeni açıklamalar da gelmeye başlayacaktır. Bu durum yeni sıkıntılar doğurabilir. Özellikle Almanya’dan gelecek açıklamaları takip etmekte fayda var.
ECB toplantısı yanında bu süreçte Avrupa tarafında takip edeceğimiz en önemli gösterge faizler olmaya devam ediyor. Özellikle İspanyol faizleri bu süreçte mutlaka takipte olmalı. Geçtiğimiz ay %6,15 civarına kadar gerileyen 10 yıllık faizler, geçtiğimiz hafta yeniden %6,85 seviyesine çıktı. Burada kritik sınır %7’nin üstü olarak alınabilir. %7 üzerindeki hareket piyasanın genelinde olumsuzluk yaratacaktır. %7,5 ve üzerine doğru olacak bir hareketse çok daha büyük panikler yaşanmasına neden olabilir. Faizler %7 altında kaldığı sürece ise borsalar tarafında ciddi bir olumsuzluk söz konusu olmayacaktır.
Yurtiçine baktığımızda ise Türkiye’nin notunun artırılacağına dair varolan güçlü beklenti İMKB’nin bir süre daha pozitif ayrışmayı devam ettirmesini sağlayabilir. Fitch’in eylül ya da ekim ayı içinde yapacağı değerlendirmeyi bekleyen piyasamız için en önemli konu, kredi derecelendirme kurumlarından gelecek mesajlar olmaya devam ediyor. Buradan olumsuz bir haber gelmediği sürece, İMKB yurtdışında yaşanabilecek olumsuzluklardan daha az etkilenmeye devam edecektir. Biz şuan için ortada bunun için bir neden görmesek de yapılacak olumsuz bir yorum ise yurtiçinde sert dalgalanmalara sebep olacaktır. ürkiye’yi etkileyebilecek olumsuz unsurlar ise Suriye ve petrol fiyatları. Uzun süredir piyasa üzerindeki etkisi sınırlı olduğu için Suriye konusunda çok fazla değinmemiştik. Fakat son günlerde Suriye yönetiminden çok net Türkiye aleyhtarı açıklamalar gelmesi ve içeride çok fazla gündeme gelmese de yurtdışı basında Esed’in muhalifleri bastırmaya yakın olduğuna dair haberler, Türkiye için çok büyük riskler taşıyor. Bu haberler gerçeğe dönüşecek olursa Türkiye’nin dış politikası ve bölgesel güç olma iddiası çok ciddi bir darbe almış olacaktır. Ayrıca Esed’in terör örgütüne artacak desteği de siyasi istikrara zarar verebilir. Bu nedenle Suriye konusunu piyasaya olası etkileri açısından yeniden değerlendirmeye almak gerektiğini düşünüyoruz. Ayrıca artan petrol fiyatları Maliye Bakanı’nın bu yıl bütçe hedefleri tutturulamayabilir açıklamasından sonra, gözleri yeniden enerji maliyetlerine ve cari açık rakamlarına çevirebilir. Zira bir ülke için cari açığın ya da bütçe açığının tek tek oranından ziyade bu iki açığın toplamının GSMH’ye oranı daha önemli olmaktadır. Bu nedenle bütçe hedeflerindeki sapma miktarı ve cari açığın en önemli sebeplerinden biri olan enerji ithalatındaki maliyetler kredi notu konusunda belirleyici olabilir. Kredi derecelendirme kuruluşlarının bu konulardaki değerlendirmesi önemli olacaktır. Hatırlanacak olursa TCMB’nin 2012 yılı için çizdiği perspektifte petrol fiyatlarının ortalaması 110 dolar civarı olarak tahmin edilmişti. 2013 yılı içinse bu rakam 100 dolar civarındaydı. Petrol fiyatlarında 120 dolar ve daha üzerine olacak bir hareket, bütçenin ardından diğer makro verilerde de bozulmaya neden olabilir. bu nedenle en hassas konumuz bu olacak.
Bu haftanın veri takviminde ise, önemli ekonomilerin birçoğunda açıklanacak olan Ağustos ayı imalat verileri ile ABD’de cuma günü açıklanacak olan Ağustos ayı tarım dışı istihdam rakamları ile işsizlik oranı ön plana çıkıyor. Önceki haftalarda verilerin çok fazla etkili olmadığını görmüştük. Bu hafta da perşembe günü sonuçlanacak ECB toplantısına kadar veriler yine çok anlık etkilere neden olabilir. Fakat cuma günü ABD’den gelecek veriler çok daha sert etkiler oluşturabilir, bu açıdan cuma günü hafta kapanışı ve önümüzdeki haftaya etkileri açısından gelecek veriler iyi yorumlanmalı.
Üzeyir DOĞAN / Araştırma Müdürü
MARBAÅž Menkul DeÄŸerler
[email protected]
Telefon: (0212) 286 30 00