TÜİK tarafından dün iki önemli veri açıklandı. Bunlardan biri yılın ilk çeyreÄŸinde büyümenin yüzde 11 olduÄŸunu ve ekonomi yönetiminin tüketime fren ve ekonomiyi soÄŸutma isteÄŸinin yeterli olmadığını ortaya koydu. Bir diÄŸeri 5 aylık dönemde dış ticaret açığının 43.7 milyar dolara yükseldiÄŸini, ihracatın ithalatı karşılama oranın da yüzde 55.4 gibi çok düşük seviyeye indiÄŸini gösteriyor. Bu veriler bir süredir dile getirilen ithalata fren getiren, yerli üreticinin rekabet gücücü artıran reformist “Yeni ekonomik model gerekir” düşüncesinin hayata geçirilmesini zorunlu kılıyor.
Dün açıklanın iki veride Ekonomi yönetiminin son aldığı kararlarla ortaya koyduÄŸu beklentilerine aykırı sonuçlar ortaya koydu. TÜİK’in açıkladığı yüzde 11’lik birinci çeyrek büyümesi tüketim freni ile soÄŸutulmaya çalışılan ekonominin soÄŸutulmadığını ve yılın ikinci yarısında yeniden bazı önlemler alınması gerekliliÄŸini ortaya koydu. EÄŸer yeni soÄŸutma önlemleri alınmazsa yıl sonu yüzde 4.5’luk büyüme beklentisi çok üstünde yüzde 7-8’lerde bir büyüme oranı karşımıza çıkacaktır. Ekonomi yönetimini bu denli büyümenin ithalata ve iç tüketime dayalı bir model içersinde gerçekleÅŸmesinin yaratacağı sonucun dış ticaret açığı ve cari açığı çok artıracağı için, geçen yılsonundan bu yana, önce Merkez Bankası’nın munzam karşılık artırımlarını devreye soktu, sonra BBDK kararlarıyla inÅŸaat sektöründe peÅŸinatları artırdı. Åžimdi de kredi kartlarında bir yandan taksit sayıları bir yandan da kullanılan miktar limiti getireceÄŸi iddiaları gündeme geldi.
Dün açıklanan ilk beş ayın dış ticaret rakamları da soğutma önlemlerinin henüz yeterli sonuç vermediğini, dış ticaret açığının hızla artmaya devam ettiğini gösteriyor. Bunun doğal sonucunun da cari açığın artması sonucunu getireceği biliniyor.
TÜİK’in Mayıs ayı dış ticaret verilerine göre, ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11.7 artarak 10 milyar 948 milyon dolar oldu. Ä°thalat ise Mayıs ayında yüzde 42.6 oranında artışla 21 milyar dolar oldu. Bunun sonucunda aylık dış ticaret açığı 10 milyar 57 milyon dolar ile aylık bazda en yüksek seviyeye ulaÅŸtı. Yıl başından bu yana 5 aylık dönemde yüzde 90.3 oranında artan dış ticaret açığı ise 43 milyar 753 milyon dolara yükseldi. Yılın ilk beÅŸ ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 55.4 gibi çok düşük bir seviyede kalıyor.
Yıl başından bu yana olan trendin sürmesi halinde yıl sonunda ihracatın 133 milyar dolar seviyesinde, ithalatın ise 230 milyar doları aşması, dış ticaret açığının ise 100 milyar dolar üzerinde gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkabilecek. Bu da yaklaşım 80 milyar dolarlık çok yüksek bir cari açık oluşmasına neden olacak.
Ä°ÅŸte bu tablo ekonomi dünyamızın aktörlerinin ve sivil toplum kuruluÅŸlarının “vakit kaybetmeden yeni bir stratejik ekonomik model” talebini dile getirmelerine neden oluyor. Bu modelin üretim de ithal girdiyi azaltıp, yerli hammadde aramalı kullanımını artırması ile dış ticaret ve cari açığı azaltacak içerikte olmasını, bunun için özellikle KOBÄ°’lerin üretim kabiliyetlerini ve rekabetçiliklerini artırıcı reformlar içermesi öneriliyor. Son dönemde ekonomi yönetimi içersinden de ithal girdinin ve cari açığın azaltılması için yeni model arayışları ile ilgili açıklamalar da yapılıyor. Zafer ÇaÄŸlayan da önceki akÅŸam yayın kuruluÅŸlarının ekonomi yöneticileriyle yaptığı toplantıda cari açığın önlenmesi için yüksek ithalata bağımlılık olan alanlarda yerli üretimin teÅŸviki için “ithal ikamesi” politikalarının devreye sokulacağını açıkladı.
Hem ekonomi yönetimi, hem de özel sektör temsilcileri 57. Hükümet döneminde devreye giren ve ardından iktidara gelen Ak parti tarafından da sürdürülen ekonomik modelin artık deÄŸiÅŸme ve yerine yenisinin konmasının zamanının geldiÄŸine olan inançlarını ortaya koyan açıklamalar yapıyorlar. Bir çok özel sektör temsilcisi kuruluÅŸ yöneticisi uygulanan ekonomik modelin “Kullanma süresinin” sonunun geldiÄŸini ve sürdürülebilir büyüme için mutlaka yenilenmesi gerektiÄŸini söylüyorlar. Kurulmakta olan 61. Hükümetin reformist ve dönüşüm saÄŸlayacak yeni bir stratejik ekonomik model hazırlamasının zorunlu olduÄŸunun altını çiziyorlar.
Osman AROLAT