Dün BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet ÅžimÅŸek tarafından Orta Vadeli Program (OVP) açıklanırken, Maliye Bakanı Naci AÄŸbal da yeni vergileri duyurdu. Tabi ki piyasalar bu geliÅŸmelere anında tepki verdiler. OVP konusunda Mahfi EÄŸilmez hoca objektif bir deÄŸerlendirmeyi kaleme almış. Bu yazıyı okumanızı öneririm. OVP’nin hedeflerinin ne kadar tutarlı ya da gerçekçi olduÄŸuna iliÅŸkin deÄŸerlendirmeleri yer alıyor.
Vergiler
Dün piyasaları olumsuz etkileyen ÅŸey OVP’den ziyade, yeni vergilerdi. Kurumlar vergisi %20 seviyesindeydi ve 2018’de %22’ye çıkıyor. Yani kurumlardan vergisinde yüzde 10’luk bir artış yapılmış (2 puan). Dolayısıyla firmalar daha fazla vergi ödeyip daha az kâr edecekler. Bunun içine bankalar da giriyor. Bu yüzden banka hisselerinde, kârın düşeceÄŸi beklentisiyle satışlar vardı. Öte yandan motorlu taşıtlar vergisi %40 artırıldı. En adaletsiz vergi, kiÅŸinin gelirine bakmadan herkesten aynı oranda alınan vergilerdir. MTV’deki bu derece yüksek bir artış büyük tepki topladı. Artık araba bir lüks deÄŸil, ihtiyaçtır ve neredeyse her hanenin ödemesi gereken bir vergidir ve kısmen gelir düzeyi yüksek olandan daha yüksek alınıyor gibi görünse de, toplumun çok büyük bir kesimi daha önce ödediÄŸi vergiden %40 daha fazla ödeyecek. Fakat maaÅŸa gelince belki de en fazla alan %10 zam aldı. MTV her ne kadar direkt olarak ekonomideki iç talebi etkilemiyor gibi görünse de, daha fazla vergi ödeyecek olan insanlar daha az harcamak zorunda kalacaklar. BildiÄŸiniz üzere KDV ve ÖTV teÅŸvikleri de kaldırılıyor. Bu durum 2018 başından itibaren ekonomide harcamaların bıçak gibi kesilmesine neden olacaktır. Fakat aynı zamanda, KDV artışından etkilenmek istemeyen tüketicilerin, harcamalarını öne çekerek, 2017’nin son çeyreÄŸinde dayanıklı tüketim mallarına taleplerinin artacağını söyleyebiliriz. Ama 2018 oldukça durgun geçecektir. Bu yüzden OVP’deki büyüme oranları bana da inandırıcı gelmedi.
Dikkat ederseniz bir taraftan KGF destekleriyle esnaf ve iÅŸ dünyasına kredi saÄŸlandı, ÅŸimdi diÄŸer taraftan artan vergilerle bunların hepsi geri alınacak. Krediyi alanların borçları arttı ve günü kurtardılar, fakat, 2018’de daha yüksek vergi ödemek durumunda kalacaklar. Normalde, büyüme desteklenecek ve iÅŸ alanı açılacaksa, bu vergiler artırılmak yerine azaltılmalıydı. Bu kararların ekonomiyi soÄŸutucu etkisini 2018’in ilk çeyreÄŸinden sonra çok net bir ÅŸekilde göreceÄŸiz. Åžunu da hemen belirtelim ki, devletin vergi tahsilatı oldukça düşüktür. Tahakkuk ile tahsilata baktığımızda yıldan yıla deÄŸiÅŸmekle birlikte, tahsilat oranları çok düşük kalıyor (%25-30). Ardından bakıyorsunuz bir vergi barışı çıkıyor ve faizler siliniyor, taksitlendirme yapılıyor, zamanında ödemeyenin yanına kâr kalıyor. 2019’da seçim var ve kimse vergisini ödemez. Nasıl olsa seçim öncesinde bir daha vergi barışı olur düşüncesi yayğınlaÅŸacaktır.
OVP, Vergi ve Politik Ekonomi
Yukarıda yazdıklarımdan aklınıza şöyle bir soru gelebilir; “Madem 2019’da seçim var, hükumet nasıl oluyor da seçime vergileri artırarak giriyor, kendi ayağına sıkmıyor mu?” Evet gerçekten de seçim 2019’da olursa bu önerme doÄŸru olur ama kanaatimce seçim 2019’a kalmayacak. Çünkü ekonomi bu yükü taşımaz. 2018’in Nisan Mayıs aylarında baskın seçim söylentileri vardı ve bu durum doÄŸru çıkabilir. Alınan OVP ve Vergi kararları böyle düşünmeme neden oldu. 2018’de vergi artışı olacağını bilen herkes harcamalarını 2017 içine çektiÄŸinde 2017 için %5-6 büyüme oranı yakalanmış olacak. Seçime bu büyüme oranıyla girmek bana daha mantıklı geliyor.
Piyasalar
Piyasalar dün sadece Vergi artışlarını fiyatladı ve genelde dış piyasalarda da negatif bir eÄŸilim vardı. Henüz bir seçim fiyatlaması yok. Fakat eÄŸer piyasalar seçimin erkene alınacağını düşünmeye baÅŸlar ve bu yönde sinyaller gelirse, bunu da çok sert fiyatlar. Ama ÅŸunu hemen belirteyim ki; bu aÅŸamada piyasanın seçim fiyatlaması yapacağını zannetmiyorum. Çünkü halihazırda belirgin bir gerileme oldu ve bu aÅŸamadan sonra borsada dip oluÅŸum formasyonları baÅŸlar. Dolar/TL kuru ise ÅŸu an kendi iç dinamiklerinde gidiyor. Dün, OVP’de çizilen olumlu resme raÄŸmen dolar/TL kuru 3.60’ya yaklaÅŸtı. Bu arada DXY (Dolar) endeksinin de 91’li seviyeleri gördükten sonra 94’e doÄŸru yol aldığını görüyoruz. DXY endeksi dün Yellen’in ÅŸahince açıklamaları ve Trump’ın vergileri %30’dan %25’e indirme önerisi sonrasında yükseliÅŸe geçmiÅŸti. Yellen, faiz artırmak için enflasyonun %2’ye gelmesini bekleyemeyiz mealinde ÅŸeyler söyledi. Yani küresel piyasalarda ABD doları diÄŸer paralara karşı deÄŸer kazanıyor. Bu durum Dolar/TL kurunu da olumsuz etkiliyor.
Borsa
Borsada geçen pazartesi günü 101.500 civarında bir destek oluÅŸmuÅŸtu ama dün endeks bu desteÄŸin altında kapattı. Ä°ÅŸlem miktarı da 1 milyar lotu buldu. Günlük bazdaki düşüş miktarı 3500 puanın üzerindeydi. Gün içinde en yüksek 104.035 aralığı görüldü ve 101.218’den kapanış oldu. Bu düşüş sonrasında bugün endeksin hafif aÅŸağı eÄŸimli yatay bir açılış yapmasını bekliyorum. BU aÅŸamada endeks için gün içinde 100.250 seviyesinde tutunmaya çalışacaktır. Bir hafta içinde ise, 97-98 bin civarında dip yapıp, sonrasında yükseliÅŸe baÅŸlamasını bekliyorum. Ä°lk aÅŸamada 100 bin seviyesi psikolojik bir destektir ve bu destekte tutunup yeniden yukarı hareket denediÄŸinde 102.000-102.500 aralığına kadar bu yükseliÅŸi devam ettirebilir fakat ilk aÅŸamada 102.500 veya 102.750 üzerinde kapanış beklemem. Bugün 100.250 ile 102.250 aralığındaki 2 bin puanlık bantta dalgalanma bekliyorum. Alım için tek bir seviyeye odaklanılmamalı. Endeks 100 bin -100.500 civarına geldiÄŸinde vaya bunu aÅŸağı kırdığında kademeli alım düşünülebilir. Bilinmeli ki endeks 100 binden yukarı dönebileceÄŸi gibi, düşüş 96.500’e kadar da devam edebilir. Yani bir dip seviye yakalamak zordur. Seans içinde olsam, dip seviyeyi fark edebilirim ama sürekli seans izlemiyorum. Ama seans içinde en az 2 tane 60 dakikalık barda toplam 430 milyon lot ile en az 750 puanlık bir artış, en azından kısa vadeli 2-3 bin puanlık yükseliÅŸin V tipi Al sinyalidir. Günlük grafiklere baktığımızda, TKE göstergesi, hala aşırı satım bölgesinde ve yatay hareket ediyor olduÄŸu için, bir V çıkışı yerine U tipi bir yükseliÅŸ denemesi olasılığı daha yüksek. Yani endeksin bir süre yatay sıkışık ve aÅŸağı eÄŸimli bir hareketi devam ettirmesini bekleyebiliriz.
Dolar
Pazartesi günkü yazımda, dolarda 3.58’e doÄŸru hareket beklediÄŸimden bahsetmiÅŸtim ama bunun bu kadar kısa sürede olmasını beklemiyordum. Yellen’in ÅŸahin görüşlerinin devam etmesi bunu saÄŸladı. Artık ÅŸunu net bir ÅŸekilde görüyoruz ki; 3.40 seviyesinde dip oluÅŸtu ve 3.96’dan aÅŸağı doÄŸru gelen trend yukarı kırıldı. Bu durum henüz orta vadeli bir yükseliÅŸ trendinin baÅŸladığını kesin teyit etmese bile, en azından dibin görüldüğünü %85-90 olasılıkla teyit ediyor. Yazılarımı sürekli okuyanlar hatırlayacaklardır. 3.40’ın altının görülmesi durumunda dolara talep olacağını belirtmiÅŸtim ama 3.40’ın altı görüldükten sonra doların yükseliÅŸe geçmesi tam olarak bu taleple ilgili de deÄŸil. Åžu an çok net bir ÅŸekilde havanın küresel dünyada deÄŸiÅŸmekte olduÄŸunu görüyoruz. Bir bakıma her taraf günlük güneÅŸlik iken hafif esinti ile gökyüzünde dağınık halde tül gibi bulutların oluÅŸmaya baÅŸladığını hissediyorum. 3.60 seviyesinde Fibonacci’nin %38.2 direnci var. Bu direnci ilk aÅŸamada yukarı kırmasını beklemem. Bir hafta içinde 3.60 civarında zorlanmasını sonra 3.53-3.55 seviyelerine doÄŸru bir geri çekilme yapmasını ve daha sonra 3.60’ı yeniden yukarı kırmaya çalışmasını bekliyorum.
Hocam,
Yazınız için teÅŸekkurler…