BaÅŸlıktaki sözün sahibi geçen hafta Türkiye’ye gelen IMF BaÅŸkanı Christine Lagarde. Türkiye’ye soÄŸuk veya uzun vadeli kalıcı para getirmeyi amaçlayan Yatırım Danışma Konseyinde konuÅŸan Christine Lagarde ÅŸunları söyledi:
“Para Türkiye’ye akıyor. Bu paranın büyük bölümü sıcak para. Ãœlkeyi hemen terk etmiyor, onun için durum ÅŸu anda kötü deÄŸil. Ancak aniden çıkması sorun olabilir. Sıcak parayı ılık ve kalıcı paraya çevirmek önemli.” IMF BaÅŸkanı’nın bu sözleri, önümüzdeki dönemde bir aÅŸamada karşımıza çıkabilecek bir türbülansa ne ölçüde tedbirli gireceÄŸimizle de ilgili.
AÇIK KRÄ°Z YARATMIYOR: Küresel krizle birlikte dünyada para bol, faizler çok düşük. Türkiye bu paradan yararlanıyor ve ekonomisini finanse ediyor. Bu nedenle GSYH’nın yüzde 10’u kadar bir cari açığı finanse edebiliyor. GeçmiÅŸte cari açık bu oranın yarısına yaklaÅŸtığında kriz çıkıyordu. Küresel ortamın elveriÅŸliliÄŸi ve ekonomik yapının saÄŸlamlaÅŸtırılması böyle bir finansmanı ÅŸimdilik olanaklı kılıyor.
DÜNYA İYİ, BİZ KÖTÜ MÜ: Ancak bir aşamada dünya ekonomisi düzelebilir, fazla likidite geri çekilebilir, faizler yükseltilebilir. Bu normalleşme aşamasında Türkiye yüksek cari açığını bugünkü rahatlıkla finanse edemeyebilir. Kur yükselmesiyle ekonomi küçülür. Sonuçta geçmiş devalüasyonlarda ne yaşamışsak benzerini yaşarız. Ekonomi 3-4 çeyrek daralabilir.
SOĞUTMA NEYE BAĞLI: Eğer bugün çekebildiğimiz ve stoku 100 milyar doların üstünde olan sıcak parayı ılıklaştırabilirsek, sermaye çıkışına önlemi almış olacağız.
■Bunun için daha fazla doğrudan yabancı sermaye çekilmeli.
■Uzun vadeli dış borçlanmaların payı artırılmalı.
Bu iki kalemin artışı, havuzdaki sıcak paranın payını azaltır, havuzun suyu ılıklaşır. Bu saÄŸlanırsa, 90’lı yıllardan beri sıcak para çıkışıyla yaÅŸanan krizler tekrarlanmaz. Sıcak paranın çıkış aÅŸaması yıkıcı olmaz.
NE YAPMALI: Soğuk paranın çekilebilmesi için yapısal sorunlar ele alınmalı, reformlar yapılmalı.
■Buna yargı reformu ve demokratikleşme dahil.
■Kurumsallaşma artırılmalı.
■Kayıtdışılık azaltılmalı. Yabancılar haksız rekabete uğrayacakları kayıtdışılığı yüksek sektörlere değil, kayıtlı sektörlere geliyor.
■Mülkiyet hakları sağlamlaştırılmalı.
■Kredi notu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarılmalı.
Kısaca iş, yatırım ve yaşam ortamı iyileştirilmeli. Bunların hayata geçirilmesi elbette yılları alır. Ama bugün 10 yıl önceye göre belli bir mesafe aldıysak 10 yıl sonra daha iyi durumda olmalıyız.
SONUÇ: “Oyun bütün ve uyumlu bir faaliyettir.” Kant
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.