Bugün, sabah saatlerinde piyasa haberlerinde S&P’ un Türkiye’ nin not artış veya azalışına iliÅŸkin riskleri sıraladı. Buna göre, Türkiyenin yüksek cari iÅŸlemler açığı ve buna baÄŸlı olarak artan pahalı dış finansman riski, diÄŸer yandan kayıtdışı ekonominin devam etmesi gelir seviyesinin yeterli olmaması ve hızlı kredi büyüme bağımlılığının devam ettiÄŸini belirtti. Ayrıca, yılsonu makro hedeflerde ise, TÃœFE’nin 2013 de %8’e yükselebileceÄŸini, büyümenin % 3 civarında kalabileceÄŸini ifade etti.
% 8 enflasyon hedefi beklentilerin çok üzerinde olmasına rağmen, Türkiyede TÜFE neden yükseliyor gelin bunu biraz inceliyelim. TÜİK’in açıkladığı Ekim TÜFE rakamlarına göre harcama gruplarına göre dağılımda, Gıda ve Alkolsüz içecekler % 24,09, Alkollü içecekler ve tütün % 5,7 , Giyim ve Ayakkabı, 6,83 , Konut % 16,68, Ulaştırma % 17 olarak sıralanıyor. Tabloyu özetlersek, Türkiye gelirinin büyük bir kısmını, Gıda – Konut ve Ulaştırma sektörüne ayırmış durumda. Dolayısı ile bu üç kalem gelirin % 58,76’sını alıyor. Eğitim ve sağlık sektörü gibi çok önemli olan iki kaleme ise gelirinden çok düşük bir pay ayırabiliyor. Ekim TÜFE verilerine göre Eğitime ayrılan pay % 1,91 , Sağlık da ise % 2,22. Dünyaya baktığımızda, gıda harcamalarına gelirden ayrılan pay Avrupada % 10 – 15, Amerikada & 5 – 6 . Yani, Avrupa ve Amerikada gıda fiyatları Türkiyeye göre son derece ucuz olduğundan, eğitim ve sağlık harcamalarına Avrupa ve Amerika çok fazla pay ayırabiliyor.
Yukarıdaki rakamların bize ifade ettiÄŸi sonuç ise, Türkiye’de Gıda fiyatlarında ki artış, TÃœFE’yi yükseltmeye devam ediyor. Muhtemelen önümüzdeki aylarda ve 2014 de bu artış devam edecek. Ayrıca konut ve ulaÅŸtırma sektörlerinde gelirden büyük pay alan diÄŸer iki kalem. Pasatanın % 40’lık kısmı ise, giyim ayakkabı, haberleÅŸme, eÄŸlence, saÄŸlık ve eÄŸitime dağılıyor. Düşük tasarruflar, düşük gelir düzeyini ve en temel ihtiyaç olan gıdaya gittiÄŸi için, saÄŸlık ve eÄŸitim gibi çok önemli iki temel ihtiyacın verimlilik düzeyi ise düşük oluyor.
Dr. Ä°smet DEMÄ°RKOL
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi
https://twitter.com/drismetdemirkol
http://bigyatirim.blogspot.com/