Taner Berksoy’un bugünkü yazısı
Geçen haftaki yazıda seçim sonrasında gerilim hissi azaldıysa da ekonomide sıkıntı görüntüsünün pek değişmediğini yazdım. Sıkıntı iki kanaldan geliyor. Sıkıntının bir kaynağı dışarıda gelişen etkenler. FED’in sıkılaştırmaya gitmesi ve gün geçtikçe ağırlığını arttıran ticaret savaşlarının gündeme hakim olmaya başlaması bu tür gelişmeler. Bu tür gelişmelerin bize yansıması hem kaynak sorunu yaratacak hem de risk algısını arttıracak. İkinci sıkıntı kaynağı ise içerideki gelişmeler. İçeride oluşan sıkıntı kaynaklarını da iki grupta ele almak mümkün. Seçim sürecinin beslediği gerilimli atmosfer ve bu süreçte yoğunlaşan belirsizlikle yükselen risk algısı bunlardan birisi. Seçimler bitti demeyin. Büyüğünü tamamladık ama görece küçük olanı, yani yerel yönetim seçimleri önümüzde duruyor. Bu seçimlerin genel seçim kadar belirsizlik üretmediğini, risk algısını kaşımadığını düşünebiliriz. Ama seçim seçimdir. Her düzeyde seçim kendi çapında risk üretir. Bu bizim için de geçerlidir. Ama biz bu belirsizlik-risk katsayısını gözle görünür ölçüde yükseltmeyi de becerdik. Seçim tarihini öne mi alsak yoksa zamanında mı yapsak sorusunu her kafadan bir sesin çıktığı tartışma konusu haline getirerek genel seçim sonrasında oluşan göreli sakinleşmeyi yeniden asabi bir bekleyişe de dönüştürerek belirsizlik yarattık, riski uyardık.
Genel seçimleri oldukça gerilimli bir atmosferde tamamladık. Sinirler gerildi, sesler yükseldi, olmadık vaatler verildi, ekonominin dengelerini daha da bozacak önlemler dizisi devreye sokuldu. Hem içerideki aktörler hem de dışarıdaki fon yöneticileri bu gelişmeleri risk diye okudular. Riskten kaçma eğilimi yükseldi. Sonuçta zaten fon sıkıntısı çeken ekonomiden hatırı sayılır bir fon çıkışı oldu. Bu zafiyeti onarmanın yolu seçim sonrasında benimsenecek söylem ve eylemlerin riski algını azaltacak yönde biçimlendirilmesidir. Bana kalırsa seçimden sonra atılacak ilk adım bu tür bir yumuşama olmalıdır. Seçimin tamamlanmış olması zaten belirsizliği kısmen azaltır, risk algısını geriletir. Bunu daha da öteye taşımak için toplumun ileriye dönük kaygı ve korkulardan arındırılması, bir normalleşme sürecine girildiği algısının aktörlere inandırıcı bir şekilde aktarılması gerekir. Bunu pekiştirmek için de siyasi, ekonomik ve hukuki düzlemlerde normalleşmeyi besleyecek düzenlemelerin hızla uygulamaya aktarılması gerekir.