Yıl başında yaptığımız tahminlerde ekonominin kendi işleyişi içinde cari açık faktörü dışında önemli bir risk taşımadığını söyledim. Hala da bu düşüncedeyim. Buna karşılık kendi dışımızda oluşabilecek risk faktörleri vardı. Bugün de böyle düşünüyorum.
Söz konusu dış risk unsurları nelerdir diye sorulduğunda fazla tereddüt etmeden Avrupa ve İran diye cevaplıyordum. Avrupa konusunda çöküntü ve katastrof senaryolarına prim vermedim. Ama Avrupa sorununun hızla, kısa sürede çözülebileceğini de hiç düşünmedim. Avrupa riskinin sadece 2012 yılında etkili olmayacağı, onun sonrasındaki birkaç yıla da yayılacağı görülüyor. Burada görece düşük yoğunluklu ama uzun dönemli bir sorun var anlayacağınız.
Risk faktörleri arasında yer alan İran aslında olası bir bölgesel gerilim ve çatışmanın örneği olarak değerlendiriliyordu. Önceki yıllarda ateşlenen, sonrasında da hep sıcak tutulan bir konuydu bu. Bizim doğrudan bir İran sorunumuz yoktu. Ama müttefikimiz olan ülkelerin böyle bir sorunu vardı ve bunun sıcak çatışmaya dönmesi halinde bizi fazlasıyla etkilemesi söz konusuydu. İran riski böyle bir şeydi.
*Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â *Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â *
Devran döndü, olaylar geliÅŸti Suriye Ä°ran’ın yerine geçti. Suriye temel bölgesel sorunumuz haline geldi. Ãœstelik Suriye ile yaÅŸanan sorun müttefikimiz olan ülkeler üzerinden deÄŸil doÄŸrudan, bire bir bize dönük bir mesele olarak geliÅŸti. Son aÅŸamada Türk uçağının vurularak düşürülmesi Suriye riskini dev boyutlara taşıdı.
Komşu bir ülke ile yaşanan gerilim ve çatışma olasılığı toplumsal ve siyasal yaşamın her kulvarını etkiler kuşkusuz. İktisatçılar bu tür etkilerin ekonomi üzerindeki olası yansımaları ve yaratacağı risklerle ilgilenirler.
Bu bağlamda birkaç risk sayılabilir. Bunlardan birisi gerilim ve çatışmanın doğrudan yaratacağı üretim ve istihdam kaybıdır. Gerilimin ülkeye dönük risk algısını büyüterek dış aktörler üzerinde caydırıcı etki yaratması ve finansman akışını sekteye uğratması da önemli bir risktir. Gerilim ve çatışma ortamının beklentileri bozması da üçüncü bir risk unsurudur.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.