Perakende Yasası tekrar gündeme geliyor. Şimdi farklı bir perspektifte, rekabetin ve piyasa koşullarının tekrar yapılandırılması amaçlanıyor. Bir yerel seçim atağı mıdır bilemiyorum ama işin en başında alınması gereken tedbirlerin araç devrildikten sonra gündemimize geliyor olması acı değil mi?
Yıllarca bu işin böylesine serbestçe olamayacağını anlattık. Yurtdışından örnekler verdik. Hatta zamanın İstanbul Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği Başkanı Suat Yalkın 90’lı yıllarda Fransa modelini incelemiş ve çözüm olarak ortaya koymuştu.
Modelde marketlerin şehre uzaklığından çalışma saatlerine, ödeyeceği fazla vergiden o verginin esnaf için fon oluşturmasına kadar bir çok detay vardı. Fakat ne o zaman ne de sonrasında hiç kimse dikkate almak istemedi.
Oysa rahmetli Yalkın’ın önerisi dikkate alınsaydı, hem bugün iç piyasamızı böylesine acımasızca kaptırmayacak, hem sağlıklı bir serbest piyasaya kavuşacak, hem de yüzbinlerce esnafı kaybetmeyip, onları geliştirmenin önünü açacaktık.
Åžimdi bu saatten sonra çok mu geç? Hiç bir ÅŸey için çok geç deÄŸildir. Lakin çok güç olduÄŸu açık. Çünkü öncelikle ÅŸehir envanteri olmayan bir ülkede nüfus / iÅŸyeri orantısı nasıl yapılacak soru iÅŸareti…
Ama ben bununla ilgili bir ipucu vereyim. Yerli bir harita yazılımcısı Alim Küçükpehlivan bunun çözümünü zaten ortaya koymuş. Yani gerçekten niyetliyseniz, çok kısa süre içerisinde bu envanteri alıp, sonuca ulaşmak mümkün.
Asıl problem bundan sonra baÅŸlıyor. Kazanılmış haklar ne olacak? Bir tarafta hukuki bir ilkeden bahsediyoruz; öte tarafta bunun kronikleÅŸtirdiÄŸi sorundan… Mesela mevcut marketlerin ÅŸehir dışına taşınması saÄŸlanabilecek mi?
Bundan da daha büyük sorun, discount dediÄŸimiz, mahalle aralarına kadar inen, bizzat marketinden ÅŸarküterisine esnafa rakip olan indirim marketleri… Bunların durumu ne olacak? ÇoÄŸu zincir marketlere ait bu yapılarda ÅŸube kapatmaları saÄŸlanabilecek mi?
Çünkü yine perakende sektöründe yıllarca hizmet vermiş ve adli bilirkişi unvanına sahip Kemal Tanıl, bunların şubeleşmelerinin de finansman problemlerinden kaynaklandığını açık bir biçimde dile getiriyor.
Yani ödemeler zinciri kırılan, alım noktasında ciddi fiyat kırmaları ile ünlü, ama bir o kadar da mal almak için finansman bulamayan bu zincirler, yeni mal alabilmek için yeni şube açma eğilimindeler.
İşin uzmanının dikkat çektiği konu bu ve perakendede umulmadık markaların akla gelmeyecek finansman problemleriyle boğuşup, gizli iflas içerisinde olduğunu söylüyor. Hatta bu filmin sonunda piyasanın çok ciddi darbe yiyeceğine de dikkat çekiyor.
Velhasıl kelam niyet iyi olabilir ya da seçim malzemesi olarak ortaya atılmış olma olasılığı da var. Peki gerçekten çözmeye niyetliysek, ders çalıştık mı?