Mahfi EÄŸilmez’in bugünkü yazısı
Proletarya, Karl Marx tarafından kullanılıncaya kadar miras bırakabilecek bir malı olmayan aşağı sosyal sınıfı ve o sınıfın parçası olan insanları tanımlayan bir kelime olarak kullanılmıştır. Karl Marx ile birlikte proletarya işçi sınıfını, proleter de bu sınıfa üye insanları tanımlamakta kullanılan sosyolojik birer terime dönüşmüştür. Marksist teoride proletarya üretim araçlarına sahip olmayan, emeğini satarak yaşamını devam ettiren emekçi sınıfın genel adıdır. Proletaryanın ortaya çıkışı feodalizmden sonra olmuştur. Feodalizmin bitişiyle birlikte bir mülke bağlı olarak yaşamını sürdürme olanağı kalmayan insanların emek gücünü ücret karşılığı satarak yaşaması proletarya denilen sınıfın ortaya çıkmasına yol açmıştır. Marksist teoride proletaryanın karşısında sermayenin sahibi olan burjuva sınıfı yer alır. Kapitalizm, sistem olarak burjuvazinin proletaryayı sömürmesine dayanan bir sistemdir. Burjuvazi/kapitalist, proletaryaya mal üretmesi için gerekli donanımı sağlar, proletarya emeğini ve bu donanımı kullanır ve malı üretir. Kapitalist, malın satışından elde edilen paradan proletaryaya yaşamını devam ettirecek kadar ücret verir ve gerisini kendine alır. Aslında malın bütün değerini proletarya üretmiş olsa da onun ücretiyle malın satış değeri arasındaki fark yani artı değer kapitaliste kalır.
20’nci yüzyılda emekçilerin örgütlenmeye başlaması ve bu gelişimin bir yandan hızlanması bir yandan da yaygınlaşması işçi sendikalarının bütün dünyada yükselmesine ve emeği sermayeye karşı koruyan bir güç haline gelmesine yol açtı. Bu güçlenme sayesinde emekçinin hakları biraz daha güvence altına alındı. Grev hakkı, emeğin gücünü iyiden iyiye artıran bir gelişme oldu. Batı dünyası başta olmak üzere işçi sınıfı yükselişe geçti. Bu yükselişte soğuk savaşın da önemli etkisi oldu. Batı dünyası Sovyet tipi sosyalizmin halklar arasında yaygınlaşabileceğinden korktuğu için sendikaların isteklerini daha fazla kabul eder oldu. Bütün dünyada yaygınlaşan asgari ücret uygulaması bu korkuların sonucu olarak gelişti.