Vergide ikinci ‘nereden buldun’ dönemi geliyor. Her ne kadar dün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda konuşan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek böyle ifade etmekten kaçınsa da, fiiliyat bu kapıya çıkıyor.
Öncelikle bunun doğru ve geç kalmış bir yaklaşım olduğunun altını çizmek gerekir. Çünkü bu ülkede kaynağı belirsiz çok yüklü miktarda para dolaşıyor. Ayrıca sayısı 30’ların üstüne çıkan dolar milyarderlerimizden 20 tanesinin vergi rekortmenleri listesinin ilk 100 sırasında olmaması da tavrın doğruluğunu gösteriyor.
Fakat uygulamanın ‘niyet neydi, akıbet ne oldu bak’ şarkısına dönmemesi için bazı noktalara da dikkat çekmekte fayda var. Mesela dolar milyarderlerimizden başlayalım. Bu kişilere neden yeterince vergi ödemedikleri sorulabilecek mi? Çünkü isimlere baktığınızda Şimşek’in başını ağrıtacak kişiler var.
İkincisi ABD ve Avrupa’daki uygulamaya benzer bir yöntem izleneceği düşünülse de, burada ciddi bir sıkıntı var. Zira bu ülkelerde insanlara harcamaları karşısında kaynak sorulur. Fakat Şimşek’in ifadesinden anlıyoruz ki, bizde kişilerin kanıtlama şartı aranmaksızın işlem yapılacak. Öncelikle bu, hakkaniyet açısından sağlıklı değil.
Ayrıca yine önemli bir detay da bu tavırda her vatandaşa eşit davranılıp, davranılmayacağı… Siyasi infaz haline dönüşmeye çok müsait bu keyfi uygulamalar, yeni sermaye transferlerinin de yolunu açma tehlikesi taşıyor. Yani ‘bendensin sendromu’ tekrar karşımıza çıkabilir.
Konuşulması gereken bir diğer başlık ise bu işin tek taraflı olup, olmayacağı… Yani Maliye vatandaşına bu soruyu sorarken, vatandaş da iktidara aynı soruyu yöneltebilecek mi? Öyle ya, madem kayıt dışı ve kara para ile mücadele ediyoruz, net hata noksan hesabı üzerinden biz de iktidarımıza aynı suali yöneltebilmeliyiz.
Bütçe gelirleri içinde, kaynağı açıklanamayan paraların hesabını sorabilecek miyiz? İktidarın fütursuzca seçimlerde saçtığı paraların nereden geldiğini veya hangi kaynaktan kullanıldığını sorgulayabilecek miyiz?
Yine aşırı zenginleşen siyasilere ‘nereden buldun’ bile demeden işlem başlatılabilecek mi? Çünkü bu ülke annesinin çıkınından çıkan para ile ya da oğluna düğünde takılanlarla servetini açıklama cesaretini gösterebilenler ile dolu…
Ha bir de kaynağı çar çur edenler var. Mesela deprem konusunda yeniden yapılanacak İstanbul için 18 milyar dolar gerektiğini açıklayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’a inat, bizzat Maliye Bakanı Şimşek’in nereye harcandığını açıklayamadığı 33 milyar TL’lik deprem vergisi söz konusu…
İşin özü şu: Kaynağı belirsiz paranın peşine düşülsün. Herkes de bu girişime destek versin. Ama önce cevaplanması gereken büyük soru şu. Amaç üzüm mü yemek, bağcıyı mı dövmek? Yani Şimşek kaynağı belirsiz parayla mı mücadele edecek, yoksa bu uygulama ‘bendensin’ olmayanlara mı uğrayacak?