“Ä°l il Dış Ticaret Potansiyeli” çalışması bir yandan illerin ihraç ürünlerini saptarken, bir yandan ürün benzerliÄŸi olan iller arasında eÅŸleÅŸtirmeleri ele alıyor. Öte yandan da illerin ihraç ürünlerinin hangi dış pazarlara uygun olduÄŸu saptanmaya çalışılarak, illerin ihracatının artırılması amaçlanıyor. Ä°hracat için iller ivmelendiriliyor. Bunu yaparken mutlaka ihracatımız önündeki engellerle mücadele etmemiz, ihraç ürünlerin deÄŸer zinciri içinde yerli girdi miktarını artırmanın gerektiÄŸini de unutmamalıyız…
Dış Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer ÇaÄŸlayan, Harvard, MIT üniversiteleri ve TEPAV ile yürüttükleri, “Ä°l Ä°l Dış Ticaret Potansiyeli” çalışması hakkında bilgi veriyor. ÇaÄŸlayan, bir yandan illerin dış ticaret potansiyellerini ele aldıklarını ürün desenlerine göre iller arasında eÅŸleÅŸtirmeler yaptıklarını, öte yandan bu iller ya da il grupları için hedef ülkelerle evlendirme çalışmalarını yürüttüklerini açıklıyor. Ä°hracata konu 14 bölgesel güç saptadıklarını belirtiyor.
ÇaÄŸlayan, araÅŸtırma sonuçlarının son on yılda 81 ilden 64’ün ihracatta rekabet gücünü artırırken 17’sinin gerilediÄŸini, en yüksek artışın Ä°stanbul, Bursa, Sakarya, Kocaeli ve Gaziantep illerinde görüldüğünü açıklıyor. AraÅŸtırmada ihraç ürünlerle ilgili yapıya göre artışları da saptamışlar. Buna göre 52 ilde ileri ve orta teknolojili ihraç ürünleri payı artmış, 43 ilde doÄŸal kaynaÄŸa dayalı ürün ihracında artış yaÅŸanırken, 31 ilde düşük teknolojili ürünlerin ihraçlarında artış olmuÅŸ.
AraÅŸtırma, bir yandan yurt içinde illerin potansiyellerini, ihracatta yer alacak ürünlerini belirliyor, bir yandan iller arasında eÅŸleÅŸtirmeleri yapıyor. Bir yandan da bu illerin yada il gruplarının dünyada hangi ülkeleri hedef pazar seçmeleri gerektiÄŸini, odaklanmaları gereken ülkeleri belirliyor. Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkileyen AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı Serbest Ticaret AnlaÅŸmalarının örneklerine de deÄŸiniliyor.
Bu çalışma bizim “Dış ticaret fotoÄŸrafımızı” içerde ürün geliÅŸtirme, dışarıda pazar geliÅŸtirme ve engelleri aÅŸma açısından önümüzü daha iyi görebilmemize yardımcı olacak bir çalışma. DoÄŸaldır ki, bu çalışmanın sonuçları ve süreklilik taşıması illerin ihracatlarını ivmelendirmelerine yardımcı olacaktır. Çalışmanın sürdürülebilir bir envanterle beslenmesi geliÅŸmenin ve aksamaların yönünü ortaya koyabilecektir.
Bu noktada doÄŸru deÄŸerlendirme ihraç ürünlerinin tek tek “DeÄŸer zinciri” içindeki yerlerini, bize kalan paylarını, katma deÄŸerlerini saptayarak yola çıkmak gerekir. Ve Devlet Bakanlığının çalışmasının birinci adımı olarak saptanan “Girdi Tedarik Stratejisi GÄ°TES” bu açıdan çok önemlidir. Çünkü, GÄ°TES ihraç ürünler içersinde yerli ve ithal girdiyi ele alıyor. Ä°hraç üründe yerli girdinin artırılması gereÄŸini ortaya koyuyor. DeÄŸer Zincirinde bizim ürünlerimizde yerli katkı ve katma deÄŸerin önemini unutmamak gereÄŸini bize hatırlatıyor.
Ä°llerin ihraç ürünlerinin ve yönlenecekleri pazarların saptandığı “Ä°l il dış Ticaret Potansiyeli” çalışması doÄŸru ve önemli bir adımdır. Ancak, bu yönde doÄŸru sonuçlarla ihracatın artırılması için atılması gereken birçok yeni adıma ihtiyaç olacaktır. Gördüğüm kadarıyla ÅŸimdilik doÄŸru yolda kaba resim ortaya çıkmıştır. Bundan sonra tek tek her il, her ihraç ürünü, her ihraç pazarı için özel çalışmalarla bu kaba resmin detaylarının ele alınması ve geliÅŸtirilmesi gerekecektir.
Ancak, bu çalışmalarla, dış ticaretimizde ihraç ürünlerimizin katma değeri artırılarak, açık azaltılabilir. Bu da yatırımlarımızı, üretimimizi, istihdamımızı ve ihracatımızı artıracaktır. En önemli iki sorunumuz işsizlik ve cari açığın azaltılmasına yol açabilecektir. İhracat için illerin potansiyelini ve ihraç edebilecekleri pazarları doğru saptayabilmek, illerin ihracatının ve dolayısıyla ülkenin ihracatını ivmelendirebilecektir.