Socar&Turcas’ın dün temeli atılan Star Rafinerisi hammaddesi ham petrolü bizde bulunmayan ve ithal zorunda olduÄŸumuz birçok petrokimya ürününün ülkemizde üretilmesiyle hem katma deÄŸerin önemli bölümünün bizde kalması, hem Petkim’in rekabet gücünün artması, hem de en büyük sorunumuz cari açığı bir nebzede olsun azalması sonucunu beraberinde getirecektir. Bu açıdan önemli ve baÅŸka alanlarda da örnek alınması gereken bir giriÅŸimdir.
Temeli dün BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan ve Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev tarafından atılan Socar&Turcas ortaklığı 5 milyar dolarlık Star Rafinerisi ‘Temel hammaddesi bizde olmayan bir alanda entegre tesitse katma deÄŸer yaratacak” çok önemli bir giriÅŸim. Ayrıca, bu yatırım 1500 dönümlü alanda tek noktada gerçekleÅŸecek en büyük özel sektör yatırımı olma özelliÄŸine de sahip olacak.
Ä°ki ay kadar önce CNBS-E’de “cari açık” konulu bir televizyon programında birlikte olduÄŸum Socar&Turcas CEO’su Kenan Yavuz, hammaddesini bizde bulunmadığı için zorunlu olarak ithal etmek durumunda kaldığımız Petro-kimya ürünlerini entegre bir tesiste üreterek, dışa bağımlılığımızı ve cari açığı azaltabileceÄŸimizi söyleyip, kendilerinin bu alanda önemli bir yeni yatırım projesinin temelini atıp hayata geçireceklerini söylemiÅŸti.
Dünkü temel atma töreni sonrası telefon açarak tebrik ettim ve arkasından “Hammaddesi ham petrolü bizde olmayan alanda yeni entegre tesisinle neler üretip ne fayda saÄŸlayacaksın?” diye sordum.
“Ä°thal edilen önemli dört kalem ürün motorin, jet yakıtı, nafta , LPG ile baÅŸka bazı Petro kimya ürünlerini bu yeni kuracağımız rafineride üreterek, hem şirket olarak dışa bağımlılığımızı sıfırlayacağız, hem ülkenin bu yıl 7.5 milyar dolar ithalat yaptığı bu ürünlerde dışa bağımlılığı azaltacağız. Åžirketimizin rekabet gücünü artırma imkanı elde edeceÄŸiz. Rafineriyi yakıt üretimi ile sınırlı olarak düşünmemeliyiz. Petro kimyanın ilk temel basamağı olarak ele alıp katma deÄŸerli ürünlerin üretildiÄŸi bir alan olarak görmeliyiz. Petrolü olmayan Almanya Petro kimyadan 100 milyar dolarlık üretim yapıyor, önemli oranda ihracatı var. Bizim bu yatırımımız 2015’te bittiÄŸinde biz ithalatını azaltacağımız ürünlerle 2 milyar dolarlık katma deÄŸer saÄŸlayıp cari açığın azalmasını katkıda bulunacağız. Ardından yatırımlarımıza 2030 yılına kadar iki aÅŸamada daha devam edeceÄŸiz. Ayrıca, Limanımızla lojistik ve enerji kaynağımızla da imkan yaratacağız. Ama bizim yatırımımız ithalatın bir kısmını ortadan kaldırabilecek. Onun için benzeri bir yatırımla daha Petro kimya ithalatımızın daha da azalmasına ihtiyaç var.”
Kenan Yavuz’un bu açıklaması bana her üründe üretim sürecinin ne kadarının bizde olması gerektiÄŸini hesaplamamız ve ne kadar yerlileÅŸtirebileceÄŸimizi düşünmemiz gerektiÄŸini bir defa daha hatırlattı. Birçok ihraç ürünümüz içersinde önemli ölçüde ithal hammadde ve ara malı bulunması, ihracat ürünlerimizin tek tek gözden geçirilerek içersinde yerlileÅŸtirebilecek bölümleri saptayarak yeni projeler üretmemizin zorunlu kılıyor. Aynı ÅŸekilde zorunlu ithal etmemiz gereken hammaddelerle üretilen ürünlerin ülke içersinde entegre üretimiyle katma deÄŸer elde edilebileceÄŸini de gösteriyor.
Artık neyi ihraç ettiğimizden önemli olanın üretim zinciri içersinde bize kalan katma değerin ne oranda olduğuna ve nasıl yükseltilebileceğine bakmalıyız. Aynı şekilde hammaddesi bizde bulunmayan üretimlerde de entegre üretimlerle katma değeri bir kısmının ülkemizde nasıl kalacağını ele almalıyız. Ancak bu şekilde en önemli sorunumuz olarak görülen cari açığı azaltabiliriz.
Socar& Turcas’ın bu yeni Star rafineri yatırımı bu açıdan önemli bir örnektir. Kenan Yavuz’un açıklamaları da bu alanda daha yapabilecek çok önemli iÅŸimiz. Atabilecek adımımız olduÄŸunu ortaya koymaktadır…