Afrin’de yine ÅŸehitlerimiz var. Yüce Rabbim onlara rahmet eylesin, ailelerine ve sevenlerine sabır versin. Dualarımız MehmetciÄŸimizle…
***********
Bir önceki yazımda, ABD’deki son geliÅŸmeleri aktarmış ve borsa ile dolar/TL kuruna iliÅŸkin geliÅŸmeleri vermiÅŸtim. Bu yazının temel özeti, ABD’de enflasyona iliÅŸkin endiÅŸeler zayıfladığında, büyüme beklentileriyle borsaların yukarı hareket yaptığı, ama enflasyon ve faiz artırımının sayısında olacak artışlar söz konusu olduÄŸunda borsaları negatif etkilediÄŸini belirtmiÅŸtim.
ÇarÅŸamba günü yeni FED BaÅŸkanı Jeremy Powell Temsilciler Meclisinde soruları cevapladı ve oldukça ÅŸahin göründü. Önceki yazımda bu konuda Powell’ın dengeli mesajlar vermesini beklediÄŸimi belirtmiÅŸtim. Dün de FED üyesi Dudley faiz artışları konusunda ÅŸahin mesajlar verdi. Görünen o ki “piyasalarda bir türbülans olur” endiÅŸesini taşımıyorlar. Åžahin mesajlara raÄŸmen ABD 10 yıllık faizlerinde geri çekilmeler olduÄŸunu da vurgulamak gerekir. Bu durumda akla ÅŸu soru geliyor; faizler geri çekiliyorsa, borsa neden düştü? Dow %1.68, S&P500 endeksi %1.33 ve Nasdaq %1.27 düştü. Eminim birçoÄŸunuzun haberi vardır; BaÅŸkan Trump alüminyum ve çelik ithalatına vergilerin artırılacağını açıkladı. Bu durum dünya ticareti ve küresel büyüme için bir tehdit oluÅŸturuyor ve doÄŸal olarak borsaları olumsuz etkiledi. Bu sabah itibariyle Asya cephesinde de %1’ler civarında geri çekilmeler var. Trump’ın açıklamalarının fiyatlara girdiÄŸini düşünüyorum. Kısa vadede yeni olumsuz bir geliÅŸme olmadıkça, Trump’ın açıklamalarının daha ÅŸiddetli olumsuz etkide bulunmasını beklemem. Fakat, baÅŸka bir kanaldan baÅŸka olumsuzluklar olursa, o etki ayrıca deÄŸerlendirilmeli. AVrupa BirliÄŸi dün Trump tarafından açıklanan kararlara çok sert cevap verdi. Dünya ekonomileri için olumsuz bir geliÅŸme olarak not almakta fayda var. Ekonomi tarihine baktığınızda korumacı politikalar küresel olarak hem büyüme hem de istihdam üzerinde çok ciddi olumsuz etkiler oluÅŸturuyor.
Dow endeksinin günlük grafiği aşağıda görülüyor. 25.600 üzerinden düşüşe geçen dow bin puana yakın düşerek 24608 seviyesinden kapandı. Bu aşamada dengelenmeye çalışan bir dow endeksi görebiliriz.
Önceki yazımda da vurguladığım üzere, diÄŸer ülke borsaları gibi bizim borsamız da genel olarak ABD endekslerinin hareketlerine uyumlu bir hareket sergiliyor. BIST için alım yapmanın riskli olduÄŸunu ve hatta kâr realize edilip beklenmesini önermiÅŸtim. Dün endeks ikinci seansta sert bir geri çekilme yaptı. Bu sabah da dış piyasalara uygun olarak düşüşle açılacaktır fakat uzun soluklu olmasını beklemiyorum. Fakat yukarı yönlü hareketlerin de cılız olduÄŸunu göreceÄŸiz. Bir bakıma endeks 117.000 ile 118.500 aralığında kendine yön arayacaktır. Bu noktada ÅŸunu vurgulamak istiyorum; piyasaların hareketleri haberlere baÄŸlıdır. Bir haberle çok sert hareketler oluÅŸabiliyor. Ama bizler yorumumuzu yaparken normal ÅŸartlar altında olası hareketlerin yönünü açıklamaya çalışıyoruz. Bazı geliÅŸmeler vardır, etkisi bir iki saat içinde geçer, bazı geliÅŸmeler vardır, trendleri deÄŸiÅŸtirecek etkisi vardır. Powell’ın konuÅŸması bana göre trendleri deÄŸiÅŸtirecek kadar güçlüdür. Bu sabah gördüğüm bir haberde Alan Greenspan (Eski FED baÅŸkanı) Tahvilde boÄŸa döneminin bittiÄŸini söylüyor. Zaten bir sonraki krizin, aşırı ÅŸiÅŸmiÅŸ olan tahvil balonundan gelebileceÄŸini birçok yazımda da vurgulamıştım. GeçmiÅŸte ABD’de faizlerde çok sert artışlar olduÄŸunu görmüştük. Yatırımcılar son 1-2 yılda beyinlerine kazınmış olan trendleri unutup, yeni bir döneme giriyor olduÄŸumuzun farkına varmalıdırlar ve bu yeni dönem borsalar için negatif etkilerin güçlü olduÄŸu dönemler olacaktır. Küresel faizlerin artması bizim cari açığı ve dış borcu yüksek ülkeleri de olumsuz etkileyecektir. Önümüzdeki 1-2 yıl borçlular için zor yıllardır. Döviz kurları üzerindeki baskının artacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Genellikle tahvil faizlerindeki sert hareketler, uluslararası sermayenin çok kaygan bir ÅŸekilde sert hareketlerine sebep olur. Daha önce de belirttiÄŸim üzere para gelirken azar azar itidalli gelir, ama çıkarken çok sert çıkışlar olabilir.
Bu arada diğer önemli bir noktayı vurgulamak istiyorum. Borsanın 2-3 yıl bir şey kazandırmadığı ve hatta kaybettirdiği yıllarda, en az 25-30 tane hissenin, borsa getirisini ikiye üçe katladığını görebiliyorsunuz. Bu nedenle, hisse bazında seçici olunduğu sürece, borsaya tabi ki yatırım yapılabilir ve özellikle uzun vadeli hisse seçimi önemlidir. Yani kısaca, borsa %40 düşerse her hisse %40 düşmez, aksine %20 artan hisse de olabilir. Ama %70 düşen hisse de olacaktır. Borsanın negatif bir seyir izlediği dönemlerde döviz rezervleri güçlü olan, büyümesini sürdürebilen firmalar bu düşüşlere dayanıklıdırlar. Genel ekonomik daralmalarda, örneğin dayanıklı tüketim malları sektörü (otomotiv, beyaz eşya vs) hisseleri düşerken, gıda gibi hızlı tüketilecek malları satan bir firmanın satış ve karları daha az düşer. Bir ekonomik daralmada üretim daralacağı için, kredilerde de daralma olur ve bankalar olumsuz etkilenir.
SONUÇ: Trendler deÄŸiÅŸiyor ve buna iliÅŸkin küresel verilerden bana göre güçlü sinyaller geliyor. Bir bakıma varolan trendler “DeÄŸiÅŸiyorum” diye bizlere sesleniyor. Önümüzdeki 2 yılın geçmiÅŸ 2 yıl gibi olmayacağını düşünüyorum. ABD’deki faizler en yakından izlenmesi gereken göstergedir. Dünyada halka arzların sayısının ve miktarının çok artmış olması da borsaların çok yüksek seviyelerde olduÄŸunun en önemli göstergelerinden biridir. Sonbahara doÄŸru gidiyoruz, kışlar çok sert geçebilir. Bu nedenle portföy çeÅŸitlendirmesi yapmak önemlidir. Özellikle fonların içinde neler olduÄŸuna bakılarak dengeli bir portföy oluÅŸturulabilir. Bu baÄŸlamda http://www.tefas.gov.tr sitesinden dengeli karma fonlardan performansı iyi olanları seçip o fonu Bankanızdan satın alabilirsiniz. ÖrneÄŸin X bankasından sadece X bankasının fonlarını deÄŸil, Türkiye’deki tüm fonları satın alabiliyorsunuz. Bu konudaki youtube yayınlarımı izleyebilirsiniz. Önümüzdeki bir yıllık süre için içinde uzun vadeli tahvil bulunduran fonlar yerine daha kısa vadeli tahviller seçilebilir. Herkesin risk algılaması farklıdır. Bu nedenle 100 TL’nizi ÅŸu ÅŸekilde dağıtabilirsiniz önerisi herkesi tatmin etmez ve doÄŸru da deÄŸildir. ÖrneÄŸin yıllardır parasını mevduatta deÄŸerlendiren birinin para kaybetmeye tahammülü olmaz ve fonlara girmemeli, mevduat yapmaya devam etmelidir. Çünkü fonlar düşebilir ve belirli dönemlerde zarar oluÅŸmasına neden olabilirler. Orta risk seviyesinde olanlar, yani döviz alıp-satmış veya hisse alıp satmış birisi düşüş ve yükseliÅŸ olacağını bilir. Orta risk seviyesinin üzerinde birisine önümüzdeki 1 yıllık süreç için şöyle bir dağılım uygun olabilir.  100 TL dağılımı: %15 altın fonu, %20 Dolara endeksli fonlar, %15 euro’ya endeksli fonlar, %35 para piyasası araçları (TL) fonu, %10 temettü hisseleri fonu ve %5 likit fon.
Herkese bol kazançlı bir gün olmasını diliyorum.
En guvendigim kişi yasar erdinç..eur usd yorumlarını bekliyoruz..