Sorun, gaz-fren sorunu değil; doğru yerde doğru vitese geçilerek hızın ayarlanamaması sorunudur. Bunun da yapılamadığı çok açık.
Evet; mali disipline sahip olmak ekonomi politikasının bir erdemi, sürdürülebilirlik ve istikrar açısından kilometre taşı. Peki, hangi pencereden bakarak ‘mali disiplin’den bahsedeceğiz? Harcamalarda tutumlu olunarak sağlanan mali disiplin mi? Yoksa artan harcamaları gelir artışı sağlayarak dengeleyen mi? Ya da her ikisini yaparak mı?
Bizde olan şu: İlk sekiz ayda geçen yıla göre yüzde 16.3 artan bütçe harcamaları var (faiz dışı harcama yüzde 16.7) bütçe gelirleri ise yüzde 10.8 (vergi gelirleri yüzde 7.5) arttı. Harcamalar enflasyonun iki katı oranında tam gaz giderken bütçenin nominal gelir artışı ise enflasyon ve ekonomik büyüme toplamının altında gerçekleşmiş.
Özeti; harcamalar çıtası iki yılda (2010-2012) yüzde 25 yükselirken mali disiplini anımsayan yoktu. Nasıl olsa gelir akıyordu, ‘kazandığı kadar harcayan’ ve açılan kamu bütçesi, ekonomik yavaşlama ile gelen gelir yavaşlamasıyla ‘mali disiplini’ anımsayıverdi. Gelir artışı için vergi ve zamların paketi açıldı. İşte Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın tanım olarak bahsettiği ama fiilen yaşama geçen ve uygulanan mali disiplin budur; harcamaya fren koyan değil, açığa zamla gelir bulan mali disiplin!
Frene zamanında basmak
Açılan bütçeye vergi ve zam yoluyla gelir artışı yapılarak sağlanan mali disiplinin bir sorunu var: Enflasyon. İşte bu da 2002 öncesinin kötü alışkanlıklarının başında geliyordu. Süleyman Demirel’le özdeşleşen popülizm tarzının ayrılmaz bir parçası; bütçe açıklarını arttıran (kartopu olup kamu borcunu devasa boyuta getiren) harcamalara yenisi eklenirken bir bölümü de kamu mal ve hizmetlerine yapılan zamlarla kapatılıyordu. Hem kamu borcu artışı hem de bu zamlar, 20. yüzyılın son çeyreğini içine alan dönemde, Türkiye’de yüzde 100’lere ulaşan enflasyonun ana nedeni oldu.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.