Merkez Bankası, ”Ä°ÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatlarındaki baz etkisi nedeniyle yıllık enflasyonun Aralık ayında sınırlı da olsa yükselmeye devam edebileceÄŸinin tahmin edildiÄŸini” bildirdi.
Merkez Bankası Kasım ayı fiyat geliÅŸmelerine iliÅŸkin yaptığı deÄŸerlendirmede, Kasım ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,73 oranında arttığını, yıllık enflasyonun yüzde 9,48’e yükseldiÄŸini hatırlattı.
Bu yükseliÅŸte, iÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatlarındaki geliÅŸmelerin belirleyici olduÄŸu belirtilen deÄŸerlendirmede, ”Döviz kuru hareketlerinin temel mal fiyatları üzerindeki gecikmeli yansımaları devam ederken hizmet fiyatları ılımlı seyrini korumuÅŸtur. Ä°ÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatlarındaki baz etkisi nedeniyle yıllık enflasyonun Aralık ayında sınırlı da olsa yükselmeye devam edebileceÄŸi tahmin edilmektedir” ifadesi kullanıldı.
Kasım ayıda enerji, iÅŸlenmemiÅŸ gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranının yüzde 8,48’e, bu endeksten iÅŸlenmiÅŸ gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranının ise yüzde 8,18’e yükseldiÄŸi kaydedilen deÄŸerlendirmede, hizmet fiyatlarının yüzde 0,37 oranında arttığı, bu grupta yıllık enflasyonun önceki aya kıyasla sabit bir seyir izlediÄŸi belirtildi.
Yıllık enflasyonun ulaÅŸtırma ve yemek hizmetleri gruplarında gerilerken, ulaÅŸtırma ve yemek hizmetleri hariç hizmetler grubunda sınırlı bir oranda yükseldiÄŸine dikkat çekilen deÄŸerlendirmede, ”Bu yükseliÅŸte paket turlar, posta hizmetleri ve mali hizmetler fiyatlarındaki artışlar ön plana çıkmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet fiyatlarının ana eÄŸilimindeki ılımlı seyrin korunduÄŸuna iÅŸaret etmektedir” denildi.
-Koruma önlemleri giyim fiyatlarını artırdı-
Temel mal grubu fiyatları yıllık artış oranının Kasım ayında yaklaşık 1 puan yükselerek yüzde 9,8 olduÄŸu kaydedilen deÄŸerlendirmede, ”Bu geliÅŸmede özellikle tekstil ve hazır giyim ithalatında alınan koruma önlemlerinin etkisiyle mevsimsel ortalamaların üzerinde artış gösteren giyim fiyatlarının etkili olduÄŸu” ifade edildi.
Dayanıklı mal (altın hariç) grubunda ise otomobil fiyatlarındaki gerilemenin (yüzde 0,36) etkisiyle aylık artış bir miktar yavaşlasa da yıllık enflasyon artışını sürdürdüğüne dikkat çekilen değerlendirmede, şu bilgilere yer verildi:
”Mobilya ile elektrikli ve elektriksiz ev aletleri fiyatları ise üretici fiyatlarındaki birikimli artışın da etkisiyle sırasıyla yüzde 1,25 ile 1,71 oranlarında yükselmiÅŸtir.
Bunun yanında, ÖTV oranlarındaki düzenleme sonucunda tütün ürünlerinde gözlenen artışın Kasım ayı enflasyonuna katkısı öngörüler dahilinde 0,2 puan olarak gerçekleşmiştir.
Böylelikle, Ekim ayında yönetilen/yönlendirilen fiyatlar üzerinde yapılan ayarlamaların enflasyona toplam katkısı yaklaşık 1,6 puan olmuÅŸtur.”
-Enerji fiyatları
Enerji fiyatlarının Kasım ayında yüzde 0,15 oranında gerilediÄŸi, grup yıllık enflasyonunun ise 1,31 puan düşerek yüzde 12,74 olduÄŸu belirtilen deÄŸerlendirmede, ”Söz konusu gerilemede döviz kuru geliÅŸmeleri sonucu sırasıyla yüzde 1,82 ve 0,55 oranında azalan akaryakıt ve tüpgaz fiyatlarının önemli rol oynadığı” kaydedildi. Katı yakıt fiyatları ve su tarifelerinin sırasıyla yüzde 2,94 ile 1,54 oranlarında yükseldiÄŸi anımsatıldı.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarının geçen ay yüzde 3,27 oranında arttığı ve grup yıllık enflasyonunun, iÅŸlenmemiÅŸ gıda grubundaki düşük bazın etkisiyle 5,35 puan artarak yüzde 7,11 olduÄŸu ifade edilen deÄŸerlendirmede, ”Ä°ÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatları, Ekim ayındaki yükseliÅŸin ardından bu dönemde de taze meyve ve sebze fiyatlarındaki geçmiÅŸ yıl ortalamalarının üzerinde gerçekleÅŸen yükseliÅŸin etkisiyle yüzde 5,47 oranında artmıştır. Ä°ÅŸlenmemiÅŸ gıda yıllık enflasyonunun yılın son ayında da baz etkisi ile belirgin olarak yükseleceÄŸi belirtilmelidir” denildi.
-İşlenmiş gıda fiyatları
Kasım ayında işlenmiş gıda fiyatlarının yüzde 1,36 oranında arttığı belirtilen değerlendirmede, şunlar kaydedildi:
”Peynir ve diÄŸer süt ürünleri fiyatlarında son iki ayda gözlenen artış eÄŸiliminin Kasım ayında da sürdüğü, katı-sıvı yaÄŸlarda ise fiyatların artmaya devam ettiÄŸi görülmüştür. Bu geliÅŸmeler neticesinde, iÅŸlenmiÅŸ gıda grubu fiyat artışlarının alt gruplar genelinde sürdüğü gözlenirken, grup yıllık enflasyonu 0,39 puanlık yükseliÅŸle yüzde 9,44’e ulaÅŸmıştır.”
-Ãœretici fiyat endeksi
Değerlendirmede, geçen ay üretici fiyatlarının yüzde 0,65 oranında yükseldiği, yıllık enflasyon yüzde 13,67 olduğu hatırlatıldı.
Tarım fiyatlarının tüketici fiyatlarına da yansıyan bitkisel ürün fiyatlarındaki artış nedeniyle yüzde 5,40 oranında yükseldiği bilgisine yer verilen değerlendirmede, diğer taraftan, imalat sanayine girdi oluşturan tarım ürünlerinden buğday, pamuk ve ayçiçeği fiyatlarının sırasıyla yüzde 0,61, 6,22 ve 1,58 oranında gerilediği, sütün üretici fiyatının ise artmaya devam ettiği bildirildi.
Ä°malat sanayi fiyatlarının Kasım ayında yüzde 0,50 oranında azaldığı ve yıllık enflasyonun yüzde 16,41’e gerilediÄŸi belirtilen deÄŸerlendirmede, ”Grup fiyatlarındaki azalışın temel belirleyicisi ana metal fiyatlarındaki gerileme (yüzde 5,99) olurken, petrol ve ana metal hariç imalat fiyatlarının bu dönemde yüzde 0,10 ile oldukça sınırlı bir artış kaydettiÄŸi gözlenmiÅŸtir” denildi.
İmalat sanayi enflasyonunun dayanıksız tüketim ve enerji grupları dışında gerilediğine dikkat çekilen değerlendirmede, ara malları fiyatlarının demir ve çelik fiyatlarındaki yüksek oranlı düşüşe bağlı olarak yüzde 1,63 oranında gerilediği ifade edildi.
Sermaye malları fiyatlarındaki gerilemeye (yüzde 0,55) ise en önemli katkıyı makine ve teçhizat kalemindeki fiyat geliÅŸmelerinin saÄŸladığı vurgulanan deÄŸerlendirmede, ”Dayanıklı tüketim malları imalat fiyatları mobilya fiyatlarına baÄŸlı olarak yüzde 0,36 oranında gerilerken, dayanıksız tüketim malları imalat fiyatları yüzde 0,91 oranında yükselmiÅŸtir. Bu geliÅŸmede, gıda ve giyim eÅŸyası imalatı fiyatlarındaki artışlar belirleyici olmuÅŸtur” ifadesi kullanıldı.
BloombergHT