Sorun tümüyle dışarıdan kaynaklanıyorsa o zaman müdahale sonuç getirmeyeceği için doğruluğunu kaybeder ve rezerv azaltır.
Biz bayram tatilindeyken TL bir miktar değerlendi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı’nın yaptığı bir açıklamadan çıkarılan ‘dolar için istenen kur bandı’ 1,59 ile 1,69 arasıydı. Bayramdan önce TCMB, kuru tutabilmek için kendisini paraladı. Piyasaya dolar sattı durdu. Bunun da etkisiyle rezervler 88,5 milyar dolara kadar geriledi. Buna karşın bu müdahale hiçbir kalıcı etki yaratamadı. TCMB piyasaya müdahale edip dolar sattığında birkaç kuruş oynayan parite, müdahale bittiğinde yeniden eski düzeyine geliyordu.
İki farklı görüş
O sıralarda yaşanan bir tartışmada iki görüş öne çıktı: İlk görüş kurun tümüyle dış gelişmelerden etkilenmesi nedeniyle bizim müdahale etmemizin anlamı olmadığını savunurken, ikinci görüş bizim müdahalemizin her durumda pariteyi etkileyeceği iddiasını öne sürüyordu. TCMB de ikinci görüşteydi ve döviz satarak piyasalara sürekli müdahale etti.
Aşağıdaki grafik, ağustos ayının 10’u ile 31’i arasında dolar TL kurunun seyrini gösteriyor. Grafikte yatay eksende yer alan 10 ile 22. gün arası TCMB’nin piyasalara müdahale ettiği dönemi, 22 ile 31. gün arası da tatil olduğu için müdahale etmediği dönemi gösteriyor.
TCMB’nin tatil nedeniyle müdahale etmediği dönemde USD paritesi daha hızlı düşmüş durumda. Yani dışarıda olan olaylarla yükselen kur yine dışarıda olan olaylarla düşmüş görünüyor. TCMB’nin bu durumda döviz piyasasına müdahalesi yalnızca rezerv azalmasıyla sonuçlanmış ve ilk görüşte olanlar haklı çıkmış bulunuyor.
Bir yanlış anlamayı peşinen gidermek istiyorum. Merkez Bankası, döviz kurlarının aşırı oynaklık gösterdiği ve piyasaları bozduğu ortamlarda alım ya da satımlar yoluyla döviz kuruna müdahale edebilir. Özellikle döviz kurundaki dalgalanmalar kendi ekonomimizdeki gelişmelerden kaynaklanıyorsa Merkez Bankası’nın müdahalesi doğrudur. Ya da dışarıdan kaynaklanan bazı olumsuzluklar içeride daha büyük olumsuzluklara neden oluyor ve döviz kuru dalgalanmalarının bu nedenle artmasına yol açıyorsa Merkez Bankası’nın kura müdahalesi yine doğrudur. Ama sorun tümüyle dışarıdan kaynaklanıyorsa o zaman müdahale sonuç getirmeyeceği için doğruluğunu kaybeder ve gereksiz rezerv azalmasına yol açar. Bu gibi durumlarda en doğrusu oturup dışarının sakinleşmesini beklemektir.