Türkiye ekonomisinde doların 4,80 – ile 4,90 arasında gidip geldiği bir ortamda, Maliye eski Bakanı Naci Ağbal, ekonominin 2 numaralı patronu oldu. Şimdi de Orta Vadeli Program (OVP) için kolları sıvadı.
Ekonominin 1 numarasının söylemlerine göre, kamu harcamalarında tasarrufa gidilecek, ekonomide yarın öngörülebilir olacak ve bu güvenle de her şey düzelecek. Şimdi kriteri buraya koyarsanız, fazla yorum yapmadan geçmiş dönem OVP’lere ve gerçekleşmelere bakılır.
Üzerine de fazla bir şey söylemeyip, takdiri size bırakırım. Bu arada bazı oranlar aklınızı karıştırmasın. Çünkü hedefini bir türlü tutturamadığı için defaten revize edilen bir yaklaşımdan bahsediyoruz. Ben, mümkün olduğu kadar ilk hedefleri ortaya koyan resmi verileri dikkate aldım. İşte tablo şu:
2006 – 2008 OVP (2008 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 1,1… İhracat hedefi 106 milyar dolar, gerçekleşme 127,5 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 41 milyar dolar, gerçekleşme 69,8 milyar dolar… Cari açık hedefi 12,9 milyar dolar, gerçekleşme 41,4 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 4, gerçekleşme yüzde 10,6… İşsizlik hedefi yüzde 9,6 iken gerçekleşme yüzde 11… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 1,38 buna karşılık gerçekleşme 1,52…
2008 – 2010 OVP (2010 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5,7, gerçekleşme yüzde 8,9… İhracat hedefi 137,5 milyar dolar, gerçekleşme 113,9 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 64,7 milyar dolar, gerçekleşme 71,6 milyar dolar… Cari açık hedefi 35,4 milyar dolar, gerçekleşme 48,56 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 4, gerçekleşme yüzde 6,4… İşsizlik hedefi yüzde 9,5 iken gerçekleşme yüzde 11,9… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 1,59 buna karşılık gerçekleşme 1,54…
2010 – 2012 OVP (2012 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 2,2… İhracat hedefi 130 milyar dolar, gerçekleşme 152,5 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 57 milyar dolar, gerçekleşme 83,9 milyar dolar… Cari açık hedefi 28 milyar dolar, gerçekleşme 49 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 4,8, gerçekleşme yüzde 6,16… İşsizlik hedefi yüzde 9 iken gerçekleşme yüzde 9,2… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 1,83 buna karşılık gerçekleşme 1,78…
2012 – 2014 OVP (2014 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 2,9… İhracat hedefi 185,1 milyar dolar, gerçekleşme 157,6 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 110 milyar dolar, gerçekleşme 85,5 milyar dolar… Cari açık hedefi 67,1 milyar dolar, gerçekleşme 45,8 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 8,17… İşsizlik hedefi yüzde 9,9 iken gerçekleşme yüzde 9,9… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 2,23 buna karşılık gerçekleşme 2,33…
2014 – 2016 OVP (2016 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 2,9… İhracat hedefi 202 milyar dolar, gerçekleşme 142 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 102 milyar dolar, gerçekleşme 56 milyar dolar… Cari açık hedefi 55 milyar dolar, gerçekleşme 32,6 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 8,53… İşsizlik hedefi yüzde 8,9 iken gerçekleşme yüzde 10,9… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 3,19 buna karşılık gerçekleşme 3,52…
2017 sonu itibariyle OVP (2017 hedefleri ve gerçekleşmeleriyle):
Büyüme hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 7,4… İhracat hedefi 203 milyar dolar, gerçekleşme 157 milyar dolar… Dış ticaret açığı hedefi 94 milyar dolar, gerçekleşme 76,7 milyar dolar… Cari açık hedefi 50,7 milyar dolar, gerçekleşme 47,1 milyar dolar. Enflasyon hedefi yüzde 5, gerçekleşme yüzde 11,92… İşsizlik hedefi yüzde 9,1 iken gerçekleşme yüzde 10,9… Aynı yıl içinde Merkez Bankası anketi Dolar / TL kuru tahmini 3,72 buna karşılık gerçekleşme 3,77…
Tüm bu süreç içerisinde dalgalı bir deniz gibi gidip gelmeleri, alçalıp yükselmeleri, finans sıkıntısını, dolar kuru nedeniyle TL bazında üç katına çıkan cari açık maliyeti gibi unsurları da alt alta koyduğunuzda yeni açıklanacak programa inanıp, inanmamak takdirinize kalmış.
Benim gördüğüm yüksek sapmalar, buna güvenerek yatırım yapan ve kemikleri kırılan bir reel sektör, rakamları tutturmak uğruna işsiz sayılmayan insanlar, insanlara daha az zam yapılmasına ve daha çok borca batmasına neden olan, sokakla ilgisi olmayan sahte bir enflasyon.
Sizce bu fotoğraf ne anlatıyor? Hadi fıkrayla bitirelim:
Savaş gemisi karanlık ve sisli bir gecede yol alırken, kaptan köşkündeki komutan tam karşıda ve uzakta üzerlerine doğru gelen bir ışık fark eder. Hemen karşı tarafa sinyal gönderir ve şu mesajı geçer: “Derhal rotanızı 30 derece doğuya çevirin.”
Karşıdan anında yanıt gelir: “Sen rotanı 30 derece batıya çevir.” Şaşıran komutan, sinirlenir, mesajı yineler: “Rotanı derhal 30 derece doğuya çevir, emrediyorum.” Karşıdan: “Asıl sen rotanı 30 derece batıya çevir!.” Komutan öfkeden küplere biner, bu kez mesaj da: “Ben 30 yıllık kaptanım, sana son kez emrediyorum, rotanı 30 derece doğuya çevir.”
Yanıt: “Sen 30 senelik kaptansan ben de 20 senelik denizciyim, sen rotanı 30 derece batıya çevir.” Sinir katsayısı fırlayan komutan, mürettebata tüm topları ateşe hazır hale getirmelerini emreder ve son mesajını gönderir:
“Burası bir savaş gemisi, rotanı 30 derece doğuya çevirmezsen ateşe başlayacağız.” Karşıdan: “Burası da bir deniz feneri ve ben fener bekçisi Oliver. Rotayı 30 derece batıya çevirmezsen, birazdan kayalara çarpacaksın komutan.”