Yaklaşık 27,6 milyar dolar olarak açıklanan 2018 yılı cari açığı son yılların en düşük açıklarından birisi oldu. Eğer GSYH, YEP’de öngörüldüğü gibi 763 milyar dolar olursa cari denge / GSYH oranı da yüzde 3,6 ile yine son yılların en düşük cari açığı olacak.
27,6 milyar dolarlık cari açığı nasıl finanse ettiğimiz sorusuna gelince karşımıza çok ilginç bir tablo çıkıyor.
ÖDEMELER DENGESİ (Milyon USD) | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
CARÄ° Ä°ÅžLEMLER DENGESÄ° | -32.109 | -33.137 | -47.100 | -27.633 |
Ä°hracat (FOB) | 151.970 | 150.161 | 165.775 | 174.742 |
Ä°thalat (FOB) | 200.098 | 191.053 | 224.411 | 216.327 |
Mal Dengesi | -48.128 | -40.892 | -58.636 | -41.585 |
Hizmet Gelirleri | 46.632 | 37.391 | 43.925 | 47.813 |
Hizmet Giderleri | 22.404 | 22.128 | 23.792 | 23.043 |
Mal ve Hizmet Dengesi | -23.900 | -25.629 | -38.503 | -16.815 |
Birincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | 4.471 | 5.311 | 4.916 | 6.132 |
Birincil Yatırım Kaynaklı Giderler | 14.122 | 14.492 | 16.173 | 17.827 |
Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi | -33.551 | -34.810 | -49.760 | -28.510 |
İkincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | 1.442 | 1.673 | 2.660 | 877 |
SERMAYE HESABI | -21 | 23 | 17 | 58 |
FÄ°NANS HESABI | -10.543 | -22.958 | -38.892 | 3.975 |
Doğrudan Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 5.096 | 3.147 | 2.702 | 3.637 |
Doğrudan Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 18.002 | 13.343 | 10.830 | 13.163 |
Portföy Yatırımları: Net Varlık Edinimi | 6.129 | 1.511 | -228 | 3.175 |
Portföy Yatırımları: Net Yükümlülük Oluşumu | -9.558 | 7.811 | 24.064 | 164 |
Diğer Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 14.992 | 6.144 | 8.045 | 10.947 |
Diğer Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 28.316 | 12.606 | 14.517 | 457 |
Cari, Sermaye ve Finans Hesapları | -21.587 | -10.156 | -8.191 | -31.550 |
NET HATA VE NOKSAN | 9.756 | 10.969 | -16 | 21.173 |
GENEL DENGE | 11.831 | -813 | 8.207 | 10.377 |
REZERV VARLIKLAR | -11.831 | 813 | -8.207 | -10.377 |
   Resmi Rezervler | -11.831 | 813 | -8.207 | -10.377 |
   Uluslararası Para Fonu Kredileri | 0 | 0 | 0 | 0 |
Cari Açığın Doğuşu
(1) İhracatın rekor kırmış olması TL’nin bu kadar değer kaybettiği, başlıca ihracat alanlarımız olan Avrupa Birliği ve ABD’nin ithalatı artırdığı, Irak’ın da önemli ölçüde ithalat yaptığı bir ortamda son derecede normal bir gelişme. (2) İthalatın gerilemiş olması da TL’nin ciddi değer kaybı yaşadığı, büyümenin düştüğü bir ortamda normal bir gelişme. Hatta ithalatın daha da hızlı gerilemesi gerekirdi. Hizmet giderleri değişmediği halde hizmet gelirleri (ki bunun içindeki en önemli kalem turizm gelirleri) artış göstermiş ve dolayısıyla bu olumlu gelişme ticaret açığını (mal dengesi) törpüleyerek düşürmüş. (3) Birincil yatırım kaynaklı giderlerin (yurtdışında yatırımlar, yurtdışı portföy yatırımları gibi) yüksekliği cari açığın yükselmesine yol açmış. (4) Bütün bu gelişmelerin sonucunda cari açık 27,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiş.