ÇarÅŸamba akÅŸamı FED kararı ve dün de TCMB’nin PPK toplantısı sonrasında, borsada sert yükseliÅŸ varken, Dolar/TL kuru da 3.57 seviyelerinden 3.52 seviyelerine kadar indi. Çok sayıda soru alıyorum ve yatırımcılar, borsanın zirveye yaklaÅŸtığını düşünerek, bazı hareketlerin dönüş sinyali olup olmadığını soruyorlar. Borsa ve Dolar/TL konusunda yazmış olduÄŸum önceki yazılarımdaki görüşlerimde bir deÄŸiÅŸiklik yok. Bu yüzden de çok sık yorum ve analiz vermiyorum. Ama sorular yoÄŸunlaşınca kısa bir deÄŸerlendirme yapmakta fayda var.
BORSA
Borsanın dünkü hareketi çok anlaşılabilir bir hareketti. FED daha önceki açıklamalarına göre önemli sayılabilecek bir mesaj verdi. Enflasyondaki gerilemenin geçici olduÄŸuna dair görüşteki cümlenin yapısı deÄŸiÅŸmiÅŸti. Yani ABD’de enflasyon yeniden durgunluÄŸa girebilir. Dolayısıyla “FED Aralık ayında bile faiz artışını pass geçebilir” beklentisi ve Parasal daralmanın daha önceki açıklamada “bu yıl içinde” cümlesi yerine “yakında” kelimesinin kullanılması  genel olarak borsaları coÅŸturdu. PPK’dan da popülist bir karar çıkmayınca dün endeks 107.750’deki direncini aÅŸarak 108.600 seviyelerine kadar çıktı ve bu seviyelerde yatay hareket etti. Haftanın son gününde ise Endeks güne hafif bir gerileme ile baÅŸladı.
Bundan sonra ne olacak? sorusunun cevabını verirken dikkat edilmesi gereken nokta; enformasyon-formasyon iliÅŸkisidir. Enformasyon dediÄŸimiz ÅŸey gelen yeni bilgi ve formasyon dediÄŸimiz ÅŸey ise, borsanın veya doların buna verdiÄŸi reaksiyondur. Çok uzun bir süredir, gelen bilgi olumlu olduÄŸunda borsanın buna olumlu ve bazen de aşırı olumlu reaksiyon verdiÄŸini görüyoruz. Olumsuz bir haber geldiÄŸinde ise daha ziyade saman alevi niteliÄŸinde oluyor ve hafif bir satış dalgası geldikten  sonra borsa yoluna devam ediyor. Dün borsanın açılışındaki ilk bir saatte 306 milyon lot iÅŸlem oldu. Yani piyasanın FED açıklamalarına iliÅŸkin reaksiyonu çok olumluydu. Benim daha önceki yazı, yorum ve videolarımı izleyenler iÅŸlem miktarında artış olunca bunun bir dönüş sinyali olup olmadığını soruyorlar. Åžu ana kadar olumlu bilgi olumlu hareketlere sebep oldu. Dolayısıyla yükseliÅŸ trendinde bir sorun yok. GeliÅŸmekte Olan Ãœlkelere (GOÃœ) para giriÅŸi devam ediyor. Biz de bundan yararlanıyoruz ve borsa baÄŸlamında pozitif ayrışma yaşıyoruz. Endeksi taşıyan ana sektör bankalar olup, son yapılan BDDK düzenlemeleriyle, banka karlılıklarının daha da artacağı beklentisi endeksin olumlu seyrinde en önemli etkenlerden biri. Her ne kadar yapılan düzenlemeler kağıt üzerinde olsa da, en azından kağıt üzerinde banka karlılıkları artıyor ve birçok bankanın Haziran ayı kârı geçen yılın haziran ayına göre artış trendinde bulunuyor. Eylül bilançolarında da benzer durum korunacaktır. Bu nedenle, piyasalar bu beklentiyi kullanacaktır.  Fakat 2018 yılında, 2017’deki kâr artışları baz etkisi yaratacak ve banka kâr artışları negatife dönebilecektir. Åžu an için piyasa bunu bilse de, fazlasıyla zamanı olduÄŸunu düşünüyor. Dış koÅŸullar da olumlu olunca endeks güçlü seyrine devam ediyor.
Bu aÅŸamada endeks geri çekilmeler yapabilir ama bu geri çekilmeler yeni bir düşüş trendinin baÅŸladığı anlamına gelmez. Ben bu tür sinyaller oluÅŸmaya baÅŸladığında yazacağım. Åžu an trend güçlü olup, önümüzdeki 1-2 aylık süre içinde  bir gün içinde 3-4 bin puanlık artışlar bile görebiliriz. Bu gibi durumlarda borsa medyada birinci haber olarak geçmeye baÅŸlar. Genellikle uzun zamandır borsa ile ilgilenenler alım konusunda hep tereddütlü yaklaşıyor olsalar ve alım yapmasalar bile , borsaya yeni yatırımcılar gelir. Endeksin çok daha yüksek seviyelerine gideceÄŸine dair uzman görüşleri yer almaya baÅŸlar. Yüksek seviye derken, 115-120 bin deÄŸil, piyasa profesyonellerinin bile 150-200 bin endeks bekledikleri bir ortam oluÅŸur. Bu da yeni birçok yatırımcıyı piyasaya çeker. Bir bakıma 2000 yılında nasıl ki borsada yatırımcı sayısında patlama yaÅŸanmışsa, bu hareket sonrasında da benzer ÅŸeyler olabilir. Genellikle daha önce borsa ile ilgilenmemiÅŸ olanlar girer. Bu da zaten, yukarı fırlayan borsadaki son yakıt tankıdır ve bu süre genellikle 1-2 haftadan fazla sürmez . Günlük alınıp satılan hisse sayısı 1.5 milyar lotu aÅŸarak yeni rekorlar kırar. Ardından da enformasyon ve formasyon uyumsuzlukları baÅŸlar. Çok olumlu haberler gelse bile, piyasa tersine davranabilir. Ama bir süreliÄŸine herkesin para kazandığı bir dönem yaÅŸanır. Düşüşler baÅŸladığında ve insanlar para kaybettiÄŸinde bile kendi kendilerine uzun vadeli bekleyeceklerine dair söz verirler.  Şu an henüz bu aÅŸamada deÄŸiliz ama bu aÅŸamaların yaÅŸanacağına dair sinyallerin olduÄŸunu belirtmeliyim. Yalnız bu arada ÅŸu uyarıyı da yapmam gerekiyor. Zirvelerden dönüşlerin hepsi yukarıda anlattığım ÅŸekilde birebir ortaya çıkmak zorunda deÄŸildir.  ÖrneÄŸin, Eylül ayında FED parasal geniÅŸlemeyi azaltmaya baÅŸladığında, bu azaltma süreci piyasaların tahmin ettiÄŸinden daha hızlı olacağına dair bir beklenti oluÅŸursa, aynen 2013 Mayıs ayında Bernanke’nin açıklaması gibi bir anda her ÅŸeyin terse dönmesine de neden olabilir. Ya da sürekli rekorlar kıran ABD borsalarında herhangi bir ekonomik veya iç-dış siyasi sebeplerle günlük bazda %2-3’ten daha fazla düşüşler olmaya baÅŸlarsa, yukarıda anlattığım süreçler yaÅŸanmadan bizim borsada da yükseliÅŸ trendi sona erebilir. Kısaca belirtmek gerekirse, zirvelerden dönüşlerin tarihsel perspektifine baktığımda, genelde coÅŸku ve optimizm görüyorum. Åžu anda da beklentilerin ne kadar olumlu olduÄŸunu görüyoruz.  DeÄŸerleme anlamında, ÅŸu anki ÅŸartlarda diÄŸer borsalarla karşılaÅŸtırıldığında BIST’in pahalı olduÄŸunu söyleyemeyiz. Dolayısıyla, trendin devamı için önemli bir faktördür. Ama ABD’de deÄŸerleme oranları  hisselerin pahalı olduÄŸunu gösteriyor. GOÃœ’ler ile biz ise, “ABD dolarının maliyeti bir süre daha artmayacak, düşük faizli ABD dolarları ülkemize girmeye devam edecek” diye  coÅŸku yaşıyoruz. Sonuç olarak parti devam ediyor. Ama partide herkesin kafayı bulduÄŸu ve saÄŸlıklı düşünenin pek kalmadığını görürsem (ki göremeyebilirim veya geç görebilirim) yazılarımda vurgulayacağım.
Bir webinar ve scope (persicope) yayını yaparak sizlere bizde ve diğer çeşitli borsalarda önemli dönüşlerin klasik yapı taşlarını göstereceğim. Merak edenler o yayınları izleyebilir. Yayın duyurularını twitter adresimden yapacağım.
DOLAR
Dolar için daha önceki yazılarımda söylediÄŸim ÅŸeyleri tekrarlayacağım. 3.50 ile 3.65 arasındaki kanaldaki hareket devam. Fakaaaaat… ÅŸu an bankalarda döviz mevduatları artıyor. MB’nın net döviz rezervleri 36.5 milyar dolardan 27.9 milyar dolara düşmüş. Tanıdığım firmalardan bazıları KGF destekli krediyi alıp dövize yatırmışlar. Yani vatandaÅŸ sessiz sedasız dolar topluyor. Bunu zaten her hafta açıklanan verilerden görüyoruz. Ãœlkede reel gelirler artmadı. Harcamalar borçla finanse ediliyor. FX ile ilgili önlemler alındıktan sonra, bütün FX oynayanlar ÅŸu an BITCOIN’e sarmışlar. Dün Göktürk’te esnaf bir arkadaşın yanına uÄŸradım, söylediklerine inanamadım. Bitcoin hesabı olmayan esnaf sayısı çok az dedi. KGF’den 20 bin TL almış ve ÅŸu an bitcoin’de oynuyor. FX konusundaki önlemler öncesinde, millet parasını en azından ülke içindeki FX ÅŸirketlerinde deÄŸerlendiriyordu ama ÅŸimdi o paralar yurt dışına çıkmış durumda. Ben oldum olası FX’e karşıydım. Çünkü FX oynayanlar kumar mantığıyla oynuyorlardı ve aracı kurumlar içinde bu durumu ekran sahtekarlıklarıyla kendi lehlerine çevirenler vardı. Yani FX hesabı açtıranın para kazanmasına nerdeyse imkan yoktu. Fakat alınan önlemler kantarın topuzunu kaçırdı. Haydi dolarda maniplasyon oluyor diye Dolar/TL kurunda kaldıraçları düşürdünüz ama Euro/dolar  veya Dolar/pound paritelerindeki  kaldıraçları  niçin düşürdünüz?  FX hesabı açtıranlara hile yapan kurumları bulup ortaya çıkarabilir ve en azından dürüst çalışanları ayırt edebilirdiniz.
Sonuç olarak kısa vadede dolarda bir yükseliÅŸ trendinin baÅŸlamasını beklemiyorum. Trend baÅŸladığında ise en azından 3.75’e geldiÄŸinde trend baÅŸladı diyebileceÄŸiz. EÄŸer bir yıl vadeli düşünüyorsanız 3.40’a kadar gerilemeyi göze alıp, burdan dolar pozisyonu açılabilir. Çünkü  şu anki büyüme ivmesi bence sürdürülebilir deÄŸil. 2018’in ilk çeyreÄŸinden itibaren ivme çok zayıflayabilir. Tüketim ve kamu harcamaları büyümeyi belirliyor ve özel sektör yatırımları hala çok düşük. KGF kredilerinin ise yatırıma dönüşüp dönüşmediÄŸini 2 ve 3. çeyrek büyüme verilerinde daha net göreceÄŸiz. Ä°hracat konusunda son 6 ay fena deÄŸil. Bu da Avrupa’nın büyümesinin bir miktar hızlanmasından kaynaklanıyor. Kamu açıklarımız artmaya baÅŸladı ve Ekonomiden sorumlu baÅŸbakan yardımcısı Mehmet ÅžimÅŸek gerçekçi bir deÄŸerlendirme yaparak bu yıl kamu açığının ve borçlanmanın planlananın üzerinde olacağını söyledi.
Bir nokta daha var. Dolar hep 3.50 civarından yukarı döndü. Bu yüzden dolarda olanlar buna alıştı ve 3.50’ye gerileme olsa da pek panik olmuyorlar. Ama unutmayınız ki; dolarda bir yükseliÅŸ trendi baÅŸlamadan önce kısa süreye sığan (belki bir hafta) sert bir düşüş bekliyorum. 3.40’a veya daha aÅŸağıya bile gidebilir. Ä°ÅŸte bu hareket sinir uçlarını titretecek bir hareket olur. Dolarda bekleyenlerin dayanamayıp satışa geçtiÄŸini görebiliriz ve bu durumda hacim de artar. Öngörümde yanılabilirim ama, bir yükseliÅŸ trendi baÅŸlamadan önce ciddi stres testi yaÅŸanabilir diye düşünüyorum.  Özellikle de V tipi bir düşüş ve geri tepki görürsek, dolarda dip oluÅŸtuÄŸunu söylemek mümkün olabilecek.
Not: tradingview sitesinden  piyasaları canlı takip edebilirsiniz. AÅŸağıdaki linklerden ilgilendiÄŸiniz alana tıklayabilirsiniz.  (Tradingview sitesi ile aramızda reklam anlaÅŸması yapıldı ve yazılarımda sitenin tanıtımını yapıyorum, fakat yatırımcı için faydalı olmayacak veya yatırımcıya zararı olabilecek hiç bir site ile reklam anlaÅŸması yapmıyorum. Faydasına inanmıyorsam bu ÅŸekilde yazılı reklam almıyorum, tüm okuyucularımı bu konuda bilgilendirmek isterim. Ayrıca bu reklam gelirleri bizler için önemli rakamlar deÄŸil ama, destek olmaya çalıştığım en azından birkaç öğrenci çocuk için çok önemli) Â
hocam ben sizler gibi düşünmüyorum.yavaş yavaş bilanco dönemi bitmek üzere borsa endeksi ise tarihi zirveleri ziyaret etti.beklenti bitti.siz bilimadamı mantığı ile hareket ediyorsunuz fakat ben ise trede mantığı ile düşünmekteyim.ben doların kısa zamanda 3,75 TL görecek borsada ise % 20 lik bir düzeltme beklemekteyim.bu dediği zaman zarfıda 20-25 içinde.
hocam keşke 3,40 TL olsa altının gramı muhtemelen 135 TL olacak ki .keşke olsa.