Merkez Bankası BaÅŸkanı Erdem Başçı, 2012’nin Türk Lirası’nın dünyada en çok güçlenen, en çok deÄŸerlenen paralardan birisi olduÄŸu bir yıl olacağını bildirdi.
Erdem Başçı, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ve Dünya Gazetesi iÅŸbirliÄŸiyle düzenlenen ”Para Politikaları” konulu konferansta, Merkez Bankası’nın birinci önceliÄŸinin enflasyonun oldukça düşük seviyede ve istikrarlı devam etmesi olduÄŸunu söyledi.
”1 dolar 1 TL olsaydı Türkiye için büyük bir risk oluÅŸurdu” deÄŸerlendirmesinde bulunan Başçı, ”Cari açığa iliÅŸkin aldığımız tedbirlerin hepsi cevap verdi ve baÅŸarıya ulaÅŸtı. 2012, Türk Lirası’nın dünyada en çok güçlenen, en çok deÄŸerlenen paralardan birisi olduÄŸu bir yıl olacak. 2012 yılında Türk Lirası’na yatırım yapanlar hep kazanacak. Merkez Bankası bu yıl TL’nin deÄŸer kazanmasına izin verecek” diye konuÅŸtu.
Merkez Bankası BaÅŸkanı Erdem Başçı, ”Reel sektör, geçmiÅŸ yıllara kıyasla uzun vadeli, Türk Lirası cinsinden kredi alabiliyorsa bu, enflasyonun kalıcı bir ÅŸekilde düşük kalması sayesinde oluyor” dedi.
Erdem Başçı, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ve Dünya Gazetesi iÅŸbirliÄŸiyle düzenlenen ”Para Politikaları” konulu konferansta, bu toplantıları, 3 ayda bir Anadolu’nun çeÅŸitli kentlerinde yaptıklarını söyledi. Toplantılarda, reel sektördeki geliÅŸmeler, istihdam, kapasite kullanım oranları, iÅŸ adamları ve sanayicilerin birebir muhatap oluÄŸu konulara ve beklentilere deÄŸindiklerini anlatan Başçı, özellikle Merkez Bankasının temel amacı olan fiyat istikrarından bahsettiklerini kaydetti.
Her ÅŸeyin temelinin fiyat istikrarı olduÄŸunu vurgulayan Başçı, ”EÄŸer reel sektör, geçmiÅŸ yıllara kıyasla uzun vadeli, Türk Lirası cinsinden kredi alabiliyorsa bu, enflasyonun kalıcı bir ÅŸekilde düşük kalması sayesinde oluyor. O yüzden birinci hedefimiz, önceliÄŸimiz enflasyonun oldukça düşük seviyelerde, istikrarlı bir ÅŸekilde seyretmesi. Bunun yanında kanunun bize verdiÄŸi ikinci görev var. O görev de finansal sistemdeki istikrarı saÄŸlayıcı tedbirleri almak. Bunlar daha ziyade döviz ve para politikalarıyla ilgili tedbirler” dedi.
Merkez Bankası Başkanı, geçen yıl çok istisnai bir yıl yaşandığını belirterek, şunları kaydetti:
”Hatırlarsınız Kasım ayında ABD Merkez Bankası, ikinci parasal geniÅŸleme programına baÅŸladığında biz, ‘bunun bizim için sonucunun bol ve ucuz kredi olacağını söylemiÅŸtik. Bol ve ucuz kredinin sonucunda, Türkiye’de aşırı borçlanma ve Türk Lirası üzerinde aşırı deÄŸerlenme baskısı var. Bunların ikisine de karşı gelecek, yumuÅŸatacak, finansal kalitesini iyileÅŸtirecek yönde tedbirler almalıyız, Türkiye’nin tüm kurumları olarak’ dedik. EÄŸer bir ülkede fazla para basılıyorsa, o zaman finansman çok kısa vadeli oluyor, yabancı para cinsinden oluyor ve içinde riskler barındırıyor. DoÄŸrudan yatırım yerine kredi ÅŸeklinde oluyor. Bunların kendine göre riskleri var.”
-”1 dolar eÅŸittir 1 lira olsaydı”-
Aşırı iyimserliÄŸe kapılmadan kredilerde biraz yavaÅŸ gidilmesi uyarısında bulunduklarını hatırlatan Başçı, ”Çin’den daha hızlı büyümeyelim. Çin’deki kredi artışı yüzde 25 ise Türkiye’de yüzde 35 olmasın. Türkiye’de de yüzde 25 olsun ÅŸeklinde yaklaÅŸtık. TL üzerinde de aşırı deÄŸerlenme baskısı olmasın dedik, yaklaşık 1 yıl 2 ay önce” dedi.
O dönemlerde Türkiye’de ”1 dolar eÅŸittir 1 TL olur mu?” ÅŸeklinde konuÅŸmalar, yorumlar yapıldığını ifade eden Başçı, şöyle devam etti:
”Biz ne dedik Merkez Bankası olarak? ‘Türkiye’de serbest dalgalı kur rejimi uygulanıyor. Döviz kurları piyasada arz ve talep koÅŸullarıyla belirlenmektedir. EÄŸer döviz kurlarındaki geliÅŸmeler fiyat istikrarı ya da finansal istikrar hedeflerimizi tehlikeye atarsa o zaman biz döviz piyasasına da müdahale ederiz, bu geliÅŸmeyi önleriz’ dedik. Yani kısaca bir dolar eÅŸittir 1 lira olsaydı, bizim açımızdan, ihracatçı açısından, cari denge açısından çok büyük risk oluÅŸurdu. Çünkü kar marjının hepsini sıfır ya da eksiye götürebilecek bir geliÅŸmeydi. O yüzden Merkez Bankası ne dedi? ‘Hayır 1 dolar eÅŸittir 1 lira olmaz. Türk Lirası’nın bir miktar zayıflamasında fayda var’ dedik.”
-”TL diÄŸer ülkelerin paralarına göre daha az deÄŸer kaybetti”-
AÄŸustos ayında Avrupa’da ortaya çıkan problemlerden dolayı geliÅŸmekte olan ülkelerin para birimlerinin genelde bir zayıflama eÄŸilimi içine girdiÄŸine iÅŸaret eden Başçı, ”Biz ilk etapta şöyle strateji izledik: Biz düzenli döviz satışları baÅŸlatalım, bunun dışında baÅŸka birkaç araç var onları kullanalım ve Türk Lirası’nın nispeten daha az zayıflamasına yol açacak politikalar izleyelim. Gerçekten AÄŸustos ayından 29 Aralık’a kadar politikalar uyguladık. TL, diÄŸer ülkelere göre daha az deÄŸer kaybetti. Hangisine karşı? Amerikan Doları’na karşı. Çünkü avroya karşı birçok para deÄŸer kazandı. Türk Lirası da kazandı. Orada çok miktarda basa basıyorlar. Ne kadar çok para basarlarsa avro, o kadar çok deÄŸer kaybediyor. Sizin çaba göstermenize gerek yok. Aşırı basmıyorsanız sizin paranız avroya göre güçlenir” diye konuÅŸtu.
YaÅŸanan asıl problemin panik halinde dönülen Amerikan Doları olduÄŸunu belirten Başçı, Amerikan Doları’na karşı Türk Lirası’nın deÄŸer kazanma ÅŸansının çok fazla olmadığını ifade etti. ”DeÄŸer kaybını biraz sınırlayalım’ ÅŸeklinde yaklaÅŸtıklarını ve baÅŸardıklarını kaydeden Başçı, 29 Aralık’a gelene kadar gerçekten Türk Lirası’nın en saÄŸlam paralardan biri olduÄŸunu söyledi.
Gelinen noktada cari açığa ilişkin aldıkları tedbirlerin cevap verdiğine dikkati çeken Başçı, arzu edilen seviyelerde düzelme olduğunu ve bunun devam ettiğini belirtti. Merkez Bankasının analizi ile çok yaygın olarak yurt dışında ve içinde yapılan analizler arasında fark olduğunu kaydeden Başçı, şöyle konuştu:
”Biz Merkez Bankası olarak ‘cari açık, bol ve ucuz finansmandan kaynaklanıyor. Para kıtlığından deÄŸil, paranın bol olmasından kaynaklanıyor’ diyoruz. Bu ÅŸekilde bir teÅŸhis farklı tedavi gerektirir. DiÄŸer teÅŸhis ÅŸu, Türk Lirası yıllarca bastırıldı, aşırı deÄŸerlendi. Sonucunda ithalat ihracat arasındaki fiyat dengesine bakıldığında burada saÄŸlıklı fiyat dengesi yoktur dolayısıyla bu kendini düzeltecektir. Cari açık da bu yüzdendir. Ä°kinci analiz türü çok yaygın ve hatalı. Bunun hatalı olduÄŸunu bilmezsek teÅŸhisimiz yanlış olur ve kaybederiz. Beklentilerimiz yanlış yerde olur, kaybederiz. Bu fark tekrar tekrar vurgulanması gereken fark.”
-”Para gidebilecek yer arıyor”-
Dünyada çok bol miktarda kısa vadeli finansman imkanı bulunduÄŸunu vurgulayan Başçı, ”Bunu kim saÄŸlıyor? Avrupa Merkez Bankası, ABD Merkez Bankası, Japonya Merkez Bankası, Ä°ngiltere Merkez Bankası saÄŸlıyor. Tasarrufu yüksek olana Asya ülkeleri saÄŸlıyor para kaynaklarını. Åžu anda dünyada para, gidebilecek güvenilir bir yer arıyor. Nereye gidebilirim ki yatırımımı saÄŸlıklı ÅŸekilde getirisiyle geri alayım? Neresi güvenli? Teker teker güvenli yerlerin sayısı azalıyor. Böyle bir dünyada yaşıyoruz. Böyle bir dünyada Türkiye gibi ülke çok rahat, kesinlikle çok rahat dış finansman bulur, kimsenin endiÅŸesi olmasın, buluyor zaten” deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Bu nedenle, cari açıktaki büyümenin, kredilerin ve dış finansmanın bol ve ucuz olmasından kaynaklandığını kaydeden Başçı, ”Bunu bilmeliyiz. Yine o yüzden Türk Lirası’nın zayıflaması için bir sebep yok. 2012 nasıl bir yıl olacak? 2012, Türk Lirası’nın dünyada en çok güçlenen, en çok deÄŸerlenen paralardan birisi olduÄŸu bir yıl olacak. 2012 yılında Türk Lirası’na yatırım yapanlar hep kazanacak. Kim yaparsa yapsın. Bizim vatandaşımız yaparsa bizim vatandaşımız, dünya vatandaşı yaparsa dünya vatandaşı kazanacak. Bu çok doÄŸal ÅŸekilde, kendiliÄŸinden olacak. Fakat bunun Türk kamuoyuna anlatılması, yanlış algının giderilmesi gerekiyor” diye konuÅŸtu.
BloombergHT