BU yılın Mart ayında 2010 yılının milli gelir hesapları açıklanmıştı.
Resmi hesaba göre AKP’nin iktidara geldiği yılın bir öncesi olan 2002 yılında (istatistik dilinde buna baz yıl denir) toplamda 350 milyar dolar olan milli gelir 2010’da 742 milyar dolara, yine 2002 yılında 3529 dolar olan kişi başına milli gelir, AKP iktidarının 8’inci yılında 10079 dolara çıkmıştı. Bu sonuç üzerine bir beyanat veren Başbakan “6 yılda 3 katın üstünde artan milli gelir 12 yılda pekâla 3 kat artabilir ve 2 trilyon dolara ulaşabilir” dedikten sonra Cumhuriyet’in 100. Yılı olan 2023’te kişi başına milli gelirin 25 000 Dolara çıkacağını söylemişti.
HESAP YANLIŞTI; ÇÜNKÜ
Ben de bunun üzerine yapılan büyüme hesabının yanlış oluğunu yazmış ve doğru hesabı ortaya koymuştum. Güngör Uras da Milliyet’teki köşesinde cari dolarla yapılan büyüme hesabının gerçeği yansıtmadığını vurgulamıştı. Asaf Savaş da Vatan’daki köşesinde “ölçme sorunlarına” değinen yorumlar kaleme almıştı. Özet olarak şunları söylemiştim.
1. Toplam Milli Gelir ve Kişi Başına Milli Gelir hesapları “sabit TL ile yapılırsa” doğruya en yakın büyüklükler bulunabilir.
2. Amerikan Doları veya herhangi bir yabancı para cinsinden düzenlenecek tablolarda birim olarak “sabit döviz” (mesela dolar) kullanılmalıdır. Kur değişmelerinin meydana getirdiği ölçme burkulmaları elimine edilmelidir. Anlatım gücü en yüksek milli gelir değişim tablosu, geçmiş yılların sonuçları son yılın dolarına tercüme edilerek bulunur.
3. Milli Gelirin oransal büyümesi (ister toplam ister kişi başına) hangi para birimiyle ve hangi yöntemle yapılacak olursa olsun birbirine yakın çıkar. Bu, bilimselliğin bir gereğidir. Bebeğin ağırlığının oransal artışı, libre ve kilo ile ölçülünce değişmez.
4. Netice itibariyle, milli gelir yaratılması da “fizik” bir olaydır. Milli gelir muhasebesi ise bu fizik olayın mali tablolara yansıtılmasıdır. Görüntü, nesneyle çelişemez.
BENİM HESAP NE DİYORDU
Ben, sabit TL ile ölçülen milli geliri “son yılın dolarına tercüme” yöntemi kullanmıştım. Benim hesabıma göre, 8 yıllık AKP iktidarı döneminde toplam milli gelir % 45,7 artarak 742 milyar dolara, kişi başına milli gelir de % 32,5 artarak 10079 dolara çıkmıştı. 2002 yılında bu büyüklükler toplamda 509 milyar dolar, kişi başına hesapla da 7606 dolardı. Kişi başına milli gelir artışı üç kat değili, sadece %32,5’tu.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER NE DİYOR
Geçen hafta Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP, United Nations Development Programme) İnsani Gelişme Raporu açıklandı. Yazarımız Sedat Ergin iki gün üst üste bu raporu irdeledi. UNDP’nin hesapladığı, dolarla kişi başına milli gelir rakamları Sedat Ergin’in ikinci yazısında yer almıştı. 2000 yılında Türkiye’de kişi başına milli gelir 9260 dolardı ve bu büyüklük 2011’de 12246 dolara ulaşacaktı. Artış oranı da % 32,2 oluyordu. UNDP bu hesaplamayı 2005 yılı sabit dolarına göre yapmıştı. Kısaca UNDP uzmanları, ince ayrıntıları bir tarafa bırakırsak, benim hesaplamamın tam doğru olduğunu teyit ediyordu.
Son Söz: Yanlış hesap, başarıyı gölgeler.