Krizin alması muhtemel yeni ÅŸekiller esas ilgi alanı olmaya devam ed’yor/ Avrupa’daki yeni uzlaÅŸmazlık görüntüleri ana ilgi alanının bir süre daha kriz ve Avrupa ikilisi üzerinde olacağına iÅŸaret ediyor.
Bu arada gözden kaçmasa da layık olduÄŸu dikkati üzerinde toplayamayan bir geliÅŸme daha var. Önce dünya finansının kalbi sayılan New York’ta baÅŸlayan sonra güçlenerek geliÅŸmiÅŸ ülke baÅŸkentlerine yayılan bir protesto hareketi bu. Protesto gösterilerinin amacı, göstericilerin ifadesine göre, ekonomik kriz, iÅŸsizlik, gelir dağılımı bozukluÄŸu, sosyal eÅŸitsizlik gibi sorunları protesto etmek.
Hareketin baÅŸlangıcını 15 Ekimde New York’ta yapılan gösteri oluÅŸturuyor. Binlerce kiÅŸinin bir araya gelip “Wall Street arsızlığı” nı protesto etmeleri sonradan hareketin Wall Street ile özdeÅŸleÅŸtirilmesine neden oldu. Malum, Wall Street sadece Amerika’nın deÄŸil dünyanın finans merkezi olarak algılanıyor. Ä°lk adımda dünya finans merkezine yönelmiÅŸ gibi görünen protestolar hareketin adeta “finans kapitale karşı” bir kalkışma olarak deÄŸerlendirilmesine yol açtı.
Olaya böyle bakılırsa son iki aydır dünyanın önemli başkentlerinde finans kapitale karşı bir kalkışmanın sürdürüldüğünü söylemek mümkün.
 *                  *                  *
Pek çok açıdan ilginç bir hareket bu. Yarım yüzyılı aÅŸan bir süredir “piyasacı dayatması” altında kalmış olan düşünce ve eylem dünyasına sosyal adaletsizlik, gelir dağılımı bozukluÄŸu vb gibi kaybolmuÅŸ eski kavram ve sorunların yeniden taşınıyor olması hareketin en ilginç yanıdır diye düşünüyorum.
Protestolar çok ileriye gidemeden sönse bile gündemin böylesine değiştirilmesi dünyanın algılanma biçimini tek boyutlu olmaktan çıkartıp, daha dengeli bir yöne doğru zorlayacak gibi görünüyor.
Wall Street protestolarını ve finans kapitale karşı kalkışmayı “bundan bir ÅŸey çıkmaz” diyerek hafife almak yanlısı deÄŸilim. Protesto sürecinden büyük siyasi dönüşümler beklemek safdillik olur kuÅŸkusuz. Popüler hareketlerden güçlü ve disiplinli siyasi örgütlenmeler çıkması güçtür.
Ancak, gelir dağılımı adaletsizliği, sosyal eşitsizlik, işsizlik ve iktisadi kriz gibi olgularla döşenen yolda ilerleyen hareketin hem siyaset dünyasına hem de siyasi örgütlenme ve eylem pratiğine yeni bir soluk, yeni bir renk getirmesi olasılığı da vardır diye düşünüyorum. Gerçekleşmesi halinde bunun bile büyük bir gelişme olarak değerlendirilmesi gerektiği kanısındayım.
Ãœstelik, Wall Street protestolarını sadece ekonomik kalkışma olarak algılamayıp, bunun ötesine geçen bir etkileÅŸim zincirinin ucuna eklenmesi de mümkünmüş gibi görünüyor. Bir çok gözlemci “Arap Baharı” ile “Wall Street kalkışması” arasında adeta genetik bir baÄŸlantı kurma eÄŸiliminde. 2010 sonbaharından bu yana Orta DoÄŸu-Kuzey Afrika bölgesinde yaÅŸanan sosyal ve siyasal hareketlerin New York’taki kitlelerin önünü açtığı düşünülüyor.
*Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â *Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â Â *
Bu gelişmelerden birincisini baskıcı siyasi egemenlere karşı bir kalkışma olarak ikincisini de açgözlü finansal egemenlere karşı bir kalkışma olarak tanımlamak mümkün. Bunların arasındaki bağlantıyı pekiştiren gelişmenin de küresel kriz olduğu söylenebilir. Kriz bir yandan egemenlerin gücünü törpülerken bir yandan da sokaktaki insanın, büyük kitlelerin yaşama ve var olma imkanlarını daralttı. Dahası, siyasi ve iktisadi egemenlerin kendi tercihlerini topluma dayatmalarının küresel krizin baş nedeni olduğu görüşü de yaygınlık kazandı.
Orta Doğu-Kuzey Afrika insanı krizle baskıcı diktatörleri aynı tablonun içine yerleştirdi. Gelişmiş metropollerde yaşayan ve kriz nedeniyle fakirleşen insanlar ise kriz ile finans baronlarının tükenmez kazanç iştahını bir araya getirdi. Sonuçta her iki bölge insanı da sokağa döküldü. Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesindeki kalkışmanın siyasi tabloyu kökten değiştireceği görülüyor. Gelişmiş ülkelerdeki protesto hareketlerinin böyle bir iddiası yok tabii. Ama bu bölgelerde finans kapitale karşı kalkışmanın küresel ekonomide kalıcı değişimler yaratması kaçınılmaz görünüyor.