– wp:paragraph –>
Hafta sonunda Ekonomi Gazetecileri Derneği,
Birleşik Metal İş Sendikası ve Kemal Türkler Eğitim Vakfı olarak ortak bir
panel ve çalışma toplantısı gerçekleştirdik. Burada iklim değişikliği ve enerji
dönüşümünün çalışanlar üzerindeki etkisini ele aldık.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Bununla birlikte son derece kıymetli
bilgilerle donatılmış bir sunumu da dinleme fırsatı bulduk. Sendika kısa süre
önce bir kitaba imza attı. “Eşit, özgür, demokratik ve barış dolu bir dünya içi
Temiz Enerji ile Temiz Üretim.” İşte bu güzel çalışmaya imza atan ismin
anlattıkları ise son derece önemli, zihin açıcı ve kamuoyuna duyurmaya değerdi.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Kitabı yazan ve toplantıda bilgilendirmeyi
yapan isim Marmara Üniversitesi Enerji Ana Bilim Dalı Başkanı ve Yenilenebilir
Enerji Birliği Başkanı Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar idi. Uyar, topluluk
enerjisine dayalı yüzde 100 yenilenebilir geçiş ve son teknolojiyle enerjinin
etkin kullanımını anlattı.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Sonda söyleyeceğimi başta söylemeliyim ki;
halen bu ülkede yenilenebilir enerji konusunda çelişki yaşamanın bilgisizlikten
kaynaklandığı görülüyor. Peki bir ülkede yenilenebilir enerjinin
konuşulabilmesinin şartı ne?
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Prof. Dr. Uyar kabul görmüş dört ana başlıktan
bahsetti: Kaynağın yeterli olması; teknolojinin varlığı; en ucuza üretiliyor
olması ve karar vericinin sorundan değil, çözümden yana olması… Tahmin
edeceğiniz üzere bizdeki üç madde tüm varlığı ortadayken, dördüncü maddede
takılıyoruz.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Fakat Uyar, sorundan değil, kabullerden ve
çözümden yana bir sunum yaptı. Şimdi size bu bilgilendirmeden not defterime
düşen dikkat çekici ve önemli başlıkları aktaracağım.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
“Fosil yakıt bitmez. Ömür biçmek 40 sene daha
kullanalım mantığıdır… Şayet rüzgar varsa, 20 rüzgar türbini bir nükleerin
ürettiği enerjiyi üretiyor. Nükleer tesis ise 1978’den bu yana kurulmuyor.
Sökümü için mesela İngiltere’de tane başı gereken para ise 10 milyar dolar
civarında. Sökmek de yetmiyor atık deposu gerekiyor.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Almanya 2030 yılında tamamen elektrikli
otomobillere geçiyor. Wolksvagen o yüzden benzinli araç üretimi için Türkiye’ye
geliyor. Avrupa Birliği’nin son koyduğu kurallara göre, sınır dahilindeki
ülkeler 2030 yılında yüzde 55 daha az fosil yakıt kullanmak durumunda. Yüzde 27
enerjiyi daha verimli kullanmak zorunda ve yenilenebilir enerji kullanım
oranını yüzde 37’ye çıkarmak durumunda. İmtiyazlı ortaklık teklifi de kirli
teknolojilerin devrinden başka bir şey değil.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Doğalgaz 2020 yılında California’da
yasaklanıyor. Gerekçesinde deprem olduğu kadar içindeki sinsi atık faktörünün
de etkisi var. Azat toksin emisyonu doğalgazda sinsi atık olarak
nitelendiriliyor. Güneşte nitrata dönüşüyor ve akciğerde nitrik asit oluşuyor.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Bir led ampul fabrikasının maliyeti 7 milyon
dolar. Ürettiği ampulü dağıtıp taktırırsan, 4,5 milyar dolarlık nükleer
ihtiyacını ortadan kaldırıyor. İngiltere
sıfır karbona geçerken, fosilde talep arttıkça fiyat yükseliyor; yenilenebilir
enerjide talep arttıkça fiyat düşüyor. Günümüzde güneş pillerinin maliyeti 4
bin 500 dolardan 500 dolara düştü.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Dünya çalışanların üzerinden adil geçişi
tartışıyor. Nitekim bununla ilgili 2016 yılında adil geçiş merkezi kuruldu. Bu
sistem çalışanları ve işçileri de geçiş sürecinde masaya oturtmayı sağlıyor.”
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Türkiye’nin güneş başta olmak üzere
yenilenebilir enerjide çok büyük olanakları olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tanay
Sıdkı Uyar, halen sürdürdükleri dört pilot çalışmadan da bahsetti. Burdur,
Diyarbakır, Van ve Çanakkale’de yerel yönetimlerin desteğiyle uygulanan bu
çalışmalardan Çanakkale ve Burdur çalışır noktaya geldi. Buradan Türkiye’nin
enerji modeli çıkması öngörülüyor.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Çünkü aktarılan bilgiye göre artık Keban’da üretip, elektriği ulaştırma devri kapanıyor. Yerel şebekeler öne çıkıyor ve bu da yerel istihdamı destekleyen önemli bir başlığı beraberinde getiriyor. Üretilenin depolanması ile ilgili teknolojilerin de geliştiğini biliyoruz. Muhtemelen kısa süre içinde dünya buna geçmiş olacak, biz de eğer doğru yaklaşımı sergilemezsek, tüm potansiyelimize rağmen arkada kalacağız.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Bağımlılığı tamamen ortadan kaldıran bu
çalışmaların desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum. Prof. Dr. Uyar coğrafi
konumumuz dikkate alındığında, bu potansiyeli doğru değerlendirirsek, güneş
enerjisi kullanımında ABD ve Çin’den sonra üçüncü sırayı rahatlıkla
alabileceğimize dikkat çekiyor.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Sadece güneş değil. Eski ve hasarlı
teknolojilerden vazgeçersek, sadece Akkuyu için harcayacağımız parayla Türkiye’nin
tüm ihtiyacını karşılayacak rüzgar ve güneş sisteminin kurulmasının mümkün
olduğunun söylenmesi, dahası bunun bilimsel raporlarla ortaya konulması üstü
kapatılacak bir konu olamaz; olmamalı.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Kar amacı gütmeyen yapılarla yerelin üretime
dahil edilmesinin, kentsel enerji geçişinin hızlanmasının, enerjinin
dönüşümünde sosyal inovasyonun, yani toplumun her ferdinin ve kurumunun dahil
edilmesinin sonuç almayı kısa sürede sağlayacağına dikkat çeken Uyar’ın bu
sözleri bence duyulmalı.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Türkiye güneş, rüzgar, jeotermal ve biyoenerji
ile doğru kurgulanırsa, hem döviz harcamaktan vazgeçecek, hem de enerjide dışa
bağımlılık sorununu kalıcı olarak çözecektir. Buna karşı çıkanlar olabilir. Ama
karşı çıkmadan önce bir şeyi daha açıklamaları gerekiyor.
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
Neden bütün dünya çalışırken; biz doğru ve
bilimsel yaklaşımlarla zararları tamamen sıfırlanacak bir yapının dışında
kalalım? Bence Türkiye kamu otoritesinin freni ortadan kalkarsa, çok kısa süre
içinde yenilenebilir bir ülke olabilir. Elbette frende gerçekten onların
ayakları varsa…
– /wp:paragraph –>
– wp:paragraph –>
– /wp:paragraph –>