Dün borsada 110.500 direnci yukarı kırıldı ve endeks yeni bir seviyeye oturdu. Bu arada dolarda da yükseliÅŸ vardı. Dün endeksin 110.500 direncini geçmesi sonrasında 15 adet twit göndererek görüşlerimi aktardım, Fakat sabahtan toplantılarım olması nedeniyle öğleden sonra görüşlerimi aktarma fırsatı buldum ve endeksin 117-120 bin aralığına kadar yükselebileceÄŸini yazdım. Hatırlarsanız önceki gün yazdığım yazıda piyasalardaki bahar havasından bahsetmiÅŸ ve eÄŸer endeks 110.500 seviyesini günlük 1.4 milyar ve üzerindeki bir iÅŸlem miktarıyla yukarı kırarsa, daha önceki yazılarımda belirttiÄŸim “ana trendin sonuna geldik” görüşümün deÄŸiÅŸeceÄŸini vurgulamıştım. Dün iÅŸlem miktarında tüm zamanların tarihi rekoru kırıldı ve günlük bazda 2 milyar lot aşıldı. Bir gün önce ise 1.3 milyar lot iÅŸlem olmuÅŸtu.Â
Önceki günkü yazımda 1.4 milyar lottan bahsettiÄŸimde bir arkadaÅŸ twitter’dan çok güzel bir soru sordu. “Hocam daha önceki yorumlarınızda 110.500 seviyesi düşük hacimle aşılsa bile yukarı kırılma gerçekleÅŸebilir diyordunuz, ÅŸimdi 1.4 milyar diyorsunuz” demiÅŸ. Ben de “Bu da benim piyasalardaki izafiyet teoremim” diye cevap verdim. Bu konuyu bilgilendirme amaçlı olarak biraz açayım. EÄŸer endeks 100 bin seviyelerinin altına düşmeden (yani %10’dan fazla düşüş yapmadan) sadece 107-108 bine kadar geriledikten sonra tekrar 110.500’ü kırmaya yönelseydi, çok fazla iÅŸlem miktarına gerek olmazdı. Çünkü genelde kimse elindeki hisseleri satmamış olacaktı. O sırada piyasadaki yatırımcılar 120-130 bine kadar yükseliÅŸ olacağını düşünüyordu ve 110.500 ciddi bir direnç olarak görülmüyordu. Dolayısıyla yeni alımların gelmesi durumunda, daha az iÅŸlem miktarı bu direncin kırılmasına yetecekti. Psikolojik olarak 110.500 güçlü bir direnç deÄŸildi. Fakat endeksin sert düşüşü, birçok bireysel ve kurumsal yatırımcının pozisyon deÄŸiÅŸtirmesini saÄŸladı. Çok fazla kâr realizasyonu gördük. En son 28 AÄŸustos’ta 110.500 civarı görülmüştü ve aradan uzun bir süre geçti. Bu süre zarfında 110.500’ün önemli bir direnç olduÄŸu görüşü yaygın bir hal aldı. Buna izafiyet teorisi dememin sebebi, aradan geçen zamanın psikolojik olarak beklentileri deÄŸiÅŸtirmesidir.
Borsalarda önemli bir söz vardır; “akıntıya karşı yüzmeyin, piyasa ile dost olun”. Birçok yatırımcı, zamanın her anında piyasaya iliÅŸkin görüşe hakimdir. Bazen bu görüşler, piyasanın hareketleri ile çakışır yani ters düşer. Bu tür zamanlarda yatırımcı kendi fikrinde ısrar ederse, piyasaya karşı savaÅŸmış veya akıntıya karşı yüzmeye çalışmış olur. Halbuki piyasa dinamiklerinin kendine ait bir dili vardır. Bu dili okuduÄŸunuz ve ne zaman piyasanın nasıl bir mesaj verdiÄŸini anlamaya çalıştığınız zaman, görüşlerinizi gözden geçirmeniz ve hatta “eÄŸer şöyle bir hareket olursa, bu durumda piyasa bana ÅŸunları mesaj veriyor olacak” demeniz gerekiyor. Piyasaların Kaotik yapısı bunu gerektiriyor. Her türlü fiyat hareketi fizikteki kaotik dinamiklere göre oluÅŸmaktadır. Kaos teorisine göre, çok önemsiz gibi görünen bir hareket, geliÅŸme ya da haber bütün hareket dinamiÄŸini farklı yönde deÄŸiÅŸtirebilir. Bunu aslında hergün her yerde görüyoruz. Ä°ster FX, ister Bitcoin isterse borsa olsun, bir anda hareket yapısının ve dinamiÄŸinin deÄŸiÅŸtiÄŸini çok tecrübe etmiÅŸsinizdir. Önceki gün ve dün borsadaki hareketler bu tür yapısal deÄŸiÅŸimin habercisi oldu. Fakat yarın öyle bir ÅŸey olabilir ki; öyle bir haber gelir ki; bu sefer yukarı yönlü dinamikler bir anda tamamıyla farklı bir kulvara girebilir ve deÄŸiÅŸebilir. Her yatırımcı bunu aklının bir köşesinde tutmalıdır.
Åžu an kafalardaki en önemli soru; “Borsa enden bu kadar hızlı yükseldi?” ve “Borsa yükselirken, dolar da aynı anda neden yükseliyor?” sorularıdır. Önce borsa konusuna deÄŸinelim…
BORSA
Borsadaki yükselişin ana nedeni;
- Uluslararası fonların geliÅŸmekte olan ülkelerin (GOÃœ) borsalarına ekstra para sokmasıyla ilgilidir. Dolayısıyla borsamız da bu fon giriÅŸlerinden nasibini aldı. Her ne kadar endeks 110 bin seviyelerini aÅŸmış olsa da, diÄŸer geliÅŸmekte olan ülkelerin F/K ve PD/DD gibi piyasa çarpanlarıyla karşılaÅŸtırıldığında en ucuzlarından biri olmasıdır. Bu yüzden Türkiye’ye de ilgi vardır.
- Öte yandan, dolar/TL kurunun 3.40’lardan 3.82’lere kadar yükselmiÅŸ olması borsayı dolar bazında ucuzlattı. Endeks 110 bindeyken borsa 3.22 dolar seviyesindeydi ama ÅŸu an 2.99 dolar seviyesinde bulunuyor. Yabancı için endeksin dolar bazındaki seviyesi daha önemlidir.
Peki uluslararası fonlar neden GOÃœ’lerin borsalarına ekstra para sokmaya karar verdiler?
Bu konuda yabancıların yazmış olduÄŸu raporlara baktığımızda iki ana neden var. ABD’de vergi reformu yapılması beklentileri, küresel büyümeye iliÅŸkin beklentileri artırıyor. Ayrıca FED baÅŸkanının deÄŸiÅŸmesiyle FED’in güvercin tutumunu sürdüreceÄŸine iliÅŸkin beklentiler var. Bu akÅŸam Trump yeni FED baÅŸkanını belirleyecek. Bunlara ek olarak ABD ekonomisine iliÅŸkin olarak beklentiler oldukça pozitif durumda. Dün akÅŸam FED ekonomide güçlü büyüme trendi olduÄŸunu belirtti. Piyasalar hali hazırda Aralık toplantısındaki faiz artışını fiyatlara yedirmiÅŸ durumdalar. Yani sözün kısası; piyasaların hikayesi ÅŸudur: ABD’de iÅŸler iyi gidiyor, basılan paraların çekilmesi azar azar olacak. Vergi reformları yapılır ve Güvercin bir FED baÅŸkanı da bunu tamamlarsa, GOÃœ ekonomileri de ABD’nin büyümesinden pay alacak ve küresel büyüme hızlanacak.Â
Sizler bu hikayeye katılır ya da katılmazsınız ama piyasa bunları söylüyor. Åžu an sadece bizim piyasalarda deÄŸil, küresel olarak hemen her yerde coÅŸku var. Bu coÅŸku ve parti devam edecektir. EÄŸer bu coÅŸku normalde borsalar dibe yakınken oluÅŸmuÅŸ olsaydı hiç korkmayacaktım ama ABD borsaları tarihi zirvelerinde… Avrupa borsalarında güçlü yükseliÅŸler var. GOÃœ borsaları yükseliyor. Aslında bu yükseliÅŸler 2017 başından itibaren baÅŸladı. Ä°nsanın aklına ölüm öncesi son iyilik mi? sözü geliyor. Piyasalardaki 25 yılımda çok ÅŸeyler gördüm ve yaÅŸadım. Bu tür coÅŸkulu zamanlarda ki; belki bir hafta sonra “artık borsalarda asla düşüş olmaz” fikri yaygınlaÅŸacak ve belki de bir sürü yeni yatırımcı borsaya girecektir. Benim bu aÅŸamada size naçizane bir tavsiyem var. EÄŸer yükseklerden borsaya giriyorsanız, mutlaka yanınızda paraşüt olsun. Ä°nsan beyni optimisttir ve kendi istek ve fikirlerine aşırı güven duymaya ayarlanmıştır. Yani bir pozisyon aldığınızda bu hissenin yükseleceÄŸine dair olasılık tahmininiz en az %90 ÅŸeklindedir. Beyin kaybetmeyi kabullenmez. Kahneman’ın Prospect Teorisi bunu söyler ve adam bununla Nobel aldı. Yanına paraşüt alanlar kendilerini koruyacaklardır. PARAŞÜT = Stop seviyesidir. Hangi pozisyonu açarsanız açın, hangi hisseyi alırsanız alın, ama mutlaka ne kadar zarar etmek istediÄŸinize karar verin. Bir insan zarar etmek isteyebilir mi? Hayır ama istemelidir. Â
“A hissesinden 20 bin TL tutarında alım yaptım ve bu hissenin %25 yukarı gideceÄŸini düşünüyorum ve 3 ayda 5 bin TL kazanmayı planlıyorum. Ama iÅŸler ters giderse 1250 TL zarar ettiÄŸim anda hisseleri satacağım, çünkü benim bilmediÄŸim ÅŸeyler olabilir.”
Ä°ÅŸte bu cümledeki 1250 TL zarar sizin paraşütünüzdür.Â
Endeksin bugün açılışta yaptığı 113 bin ile 114 bin arasındaki boşluğu doldurmasını ve 117 bin ile 120 bin arasını hedeflediğini düşünüyorum. Dünkü ralli sonrasında endeks bir süre yatay ve genelde de 750 -850 puanı aşamayan geri çekilmeler yapıp daha sonra yeniden ralliler yapacaktır. Zarrab olayına rağmen dünkü yükseliş, şimdilik bir süre borsanın, olumsuz haberleri görmezden geleceğini gösteriyor.
Endeksin geri çekilmelerinde pozisyon alıp, paraşütünüzü de sırtınıza aldıktan sonra, hedeflediğiniz fiyata geldiğinde kârınızı realize edebilirsiniz. Eğer bir sabah kalktığınızda ABD endeksleri %5-7-8 gibi bir düşüş kaydetmişse, maliyetinize bakmadan çıkmalısınız.
DOLAR
Borsa yükselirken dolar da yükseldi. NEDEN? Bu tür durumlar nadir olmakla birlikte ortaya çıkabilir ve daha önce defalarca karşılaÅŸtım. Bunun basit sebebi ÅŸudur; Tahvil piyasasında iÅŸlem yapanlar faizlere ve bütçe açıklarına bakıyorlar ve Zarrab olayını dikkate aldılar. Bu yüzden dolarda stres vardı. Ama hisse senetleri küresel talepten kaynaklandı. Kısa bir süre içinde yeniden bir biri ile uyumlu hale geleceklerdir. 7 Kasım’daki Zarrab davasına kadar dolarda stres devam edebilir ama doların genel olarak 3.7650 ile 3.8450 aralığında kalmasını bekleyebiliriz. Bu aralıktaki hareketler normal hareketler olarak algılanmalıdır.
Herkese bol kazançlı bir gün olmasını diliyorum.
ellerinizden öperim sayın hocam.sen anadolu aslanısın ve Türk milliyetcisin.aynen yorumlarınıza katılıyorum.borsamızda yılsonura kadar %37,50-40 arasında bir düzeltme olasılığının daha etken olduğunu düşünmekteyim.
Merhaba; dolar 3.94 seviyesini kırabilir mi? Kırarsa alım öneriyor musunuz. Ayrıca cuma günü borsada ciddi bir satış gerçekleşti. Bu hareket düzeltme hareketi mi?
VerdiÄŸiniz örnekte 20.000 TL tutarında hisse alan % 6.25 gibi deÄŸer kaybını stop loss olarak deÄŸerlendirip bu zararla kurtulmalı diyorsunuz. Ancak teknik analizden pek anlamayan biri için hisse senedi o esnada geri alma dalgasında veya daha önce gördüğü dibe göre fibonacci destek seviyelerine gelme aÅŸamasında olabilir vs, kiÅŸi bunu anlamayabilir. Ne yapmalı hocam ? Bu nedenle % 6.25 – 7 arası kayba son verebilir ama sattıktan sonra hissenin rallisine devam ettiÄŸini görebilir….Bu konudaki tavsiyeniz nedir ?