Normalde dün akÅŸam oldukça uzun bir analiz hazırlamıştım. Fakat ABD ile yaÅŸanan vize krizi ile birlikte yazdıklarımın hepsi çöp oldu. Amerika’nın Türkiye’ye vize baÅŸvurularını durdurmasıyla birlikte biz de aynı uygulamayı baÅŸlattık.  Bu noktaya nasıl gelindi? sorusunun cevabını uzman yazarlar bugün enine boyuna köşelerinde tartışacaklardır. Ben ise, bu geliÅŸmelerin ekonomiye, kurlara ve borsaya etkilerine deÄŸineceÄŸim.
Dolar/TL kuru geçen haftayı 3.6141 seviyesinden kapatmıştı. Dün gece ABD’nin vize haberi geldikten sonra, FX piyasalarında dolar/TL kurunda iÅŸlemler baÅŸladığında 3.65 seviyesinden açılış yaptı. Fakat iÅŸlem miktarı çok çok düşüktü ve uzun bir süre 3.65 seviyesinde yatay gitti. Saat 01:00 itibariyle diÄŸer piyasaların ve Türklerin de iÅŸlemlere baÅŸlamasıyla birlikte iÅŸlemler yoÄŸunlaÅŸtı. Sadece 15 dakikada 3.80 seviyesine yaklaÅŸtı (en yüksek 3.7923 seviyesi görüldü). Ardından geri çekilme vardı ve son durum itibariyle 3.71 civarında konsolide olmuÅŸ görünüyor. Biraz önce de 3.7=’in altı test edilmeye baÅŸlandı.
Bu tür beklenmedik olaylar olduÄŸunda piyasaların verdiÄŸi tepkilerin çizdiÄŸi yol önemlidir. Her ne kadar, daha önce buna benzer bir vize ambargosu ile karşılaÅŸmamış olsak da benzer durumlarla karşılaÅŸmıştık. ABD ile iliÅŸkilerimizde geçmiÅŸte de ciddi gergin anlar oldu. Bu vize olayı ortaya çıktığında aklıma 2 Mart 2003’de Meclisten Irak tezkeresi geçmediÄŸi günler geldi. Hava aynı havaydı. ABD ile artık ipler kopmuÅŸ ve ABD’nin yapacağı 26 milyar dolarlık yardım riske girmiÅŸti. O günleri belki birçoÄŸunuz hatırlamayacaksınızdır. Kısaca hatırlamak, piyasaların yönü açısından fikir verici olacaktır.
2 Mart bir pazar gününe denk geliyordu. ABD’nin Irak’a operasyonunda Türkiye sınırlarını kullanması için Meclisten karar çıkacaktı. Fakat Meclis üçte iki çoÄŸunluÄŸu bulamamıştı ve pazartesi günü piyasalarda deprem vardı. Dolar/TL kuru oylama öncesinde cuma gününü 1.60 seviyesinden kapatmıştı. AÅŸağıdaki grafikte görüldüğü üzere 3 Mart pazartesi günü dolar 1.65 seviyesinin üzerinde güne baÅŸladı (Dikey çizgi 3 Mart öncesi cuma gününü gösteriyor). Salı günü ise, geri çekilmeye baÅŸladı. Burada salı gününü hatırlamak önemli. Çünkü salı sabahı hazinenin 5 katrilyon (eski TL) tutarında ihalesi vardı ve çarÅŸamba günü 5 katrilyon borç ödeyecekti. Ama kimse devlet tahvili almak istemiyordu. Salı sabahı dönemin ekonomiden sorumlu bakanı Ali Babacan, ABD ile 26 milyar dolarlık anlaÅŸmanın masada olduÄŸunu söylemesiyle saat 14:00 civarında piyasalar rahatlamış ve hazine borçlanmasını yapmıştı. Fakat aynı gün saat 17:00’ye doÄŸru (ABD’de saat sabah 10:00 civarıydı) ABD savunma Bakanı henüz güne yeni baÅŸlamış ve Ali Babacan’ın açıklamasını duymuÅŸtu. AkÅŸam piyasalar kapandıktan sonra 26 milyar dolarlık anlaÅŸma falan olmadığını söylemiÅŸti.
Grafikte görüldüğü üzere aslında çarÅŸamba günü de dolar düşüyor. Normalde, ABD Savunma bakanının açıklamasına raÄŸmen, doların ÇarÅŸamba günü de gerilemesi çeliÅŸki gibi görünse de çeliÅŸki deÄŸildir. Çünkü, piyasa oyuncuları, aslında bu tür ani haber geldiÄŸi zamanlarda hazırlıksız yakalanırlar. Piyasa ilk aÅŸamada panik bir tepki verir. Bu tepki sonrasında, rahatlama görürsünüz. Ama eÄŸer piyasa iÅŸlerin daha da gerileceÄŸini düşünüyorsa pozisyon almaya baÅŸlar. Nitekim yukarıdaki grafikte 3 Mart sonrasında bir yükselen trend baÅŸlamadan önceki 4-5 gün boyunca dolar yatay kanal hareketi yapmış ve daha sonra yeniden yükseliÅŸe geçerek %10’dan fazla yükselmiÅŸtir. GeçmiÅŸte olan ÅŸeyler aynı ÅŸekilde tekrarlanmak zorunda deÄŸildir. Åžimdi de kesin olarak benzer bir geliÅŸmenin olacağını söyleyemeyiz. Fakat piyasalar bu son geliÅŸmeler sonrasında, artık daha temkinli olacaktır. Ä°ÅŸlerin daha kötüye gitmesi (ekonomik ambargo vs) gibi olasılıkları da düşünerek hareket edecektir. Çünkü bu aÅŸamada birçok siyaset ve politika yazarının da söylediÄŸi üzere, Ä°ran ve Rusya ile yakınlaÅŸmamız, Ä°dlib konusu, ABD’nin terör örgütü PYD’ye silah yardımı yapması, ABD ile olan iliÅŸkilerin kolay düzelmeyeceÄŸini gösteriyor. Fakat önemli bir noktayı vurgulayacağım. En azından bu sabah doların gördüğü en yüksek seviye, ABD ile olan iliÅŸiklerde en kötü durumda doların 3.80 seviyesini direnç yaptığını gösteriyor. Fakat bu direnç en fazla 3-4 günlük bir dirençtir. Yeni açıklamalar, yeni geliÅŸmeler ve yeni gerginlikler bu direncin kırılmasına neden olabilir.
Bu aÅŸamada doların bugün için, 3.6820 civarında destek yaparak bu seviyenin üzerinde hareket etmesini bekliyorum. 3.73-3.75 aralığı ise gün içinde direnç olacaktır. Önümüzdeki bir hafta içinde ise, oluÅŸturduÄŸu boÅŸluÄŸu doldurmak isteyebilir ve 3.62-3.65 aralığını yeniden görebilir. Bugün dolarda 3.75’e doÄŸru hareket olması durumunda genelde insanlar alım yönünde olurlar, fakat bence 3.75 üzerinde dolar almak ÅŸu an mantıklı deÄŸil. Piyasa bu durumları zaman zaman satış fırsatı olarak da kullanacaktır. Olasılık çok düşük ama, eÄŸer 3.80 üzerinde günlük kapanış olursa doların yeniden 4’e doÄŸru hareket ettiÄŸini görürüz (fakat bu olasılık ÅŸu an için çok çok düşük ve öncelikle bir konsolidasyon, geri çekilme ve yatay hareket oluÅŸmalı). Dolayısıyla, dolarda bu aÅŸamada normal ÅŸartlar altında (yeni gerginlikler ve açıklamalar gelmezse) 3.65-3.73 aralığında hareket bekleyebiliriz.
BORSA
Borsa geçen haftayı %1.19 yükselişle 104.137 seviyesinden kapatırken, Dolar/TL kuru yüzde 1.36 yükselişle 3.6141 seviyesinden kapandı. Onz altın, 1276 dolar seviyesinden kapanırken, haftayı %0.23 aşağıda kapatmış oldu. Gram altın ise, haftayı %1.14 yükselişle 148.34 TL seviyesinden kapattı. Bu arada, gösterge tahvilin faizi de %12 seviyesinden kapandı.
Geçen hafta borsamızın, diğer önemli borsaların ve endekslerin getirilerine baktığımızda ise aşağıdaki grafik göze çarpıyor.
Borsa İstanbul geçen hafta küresel borsaların ortalama getirisine yakın bir getiri elde ederken, Gelişmekte olan ülke borsaların yarısı kadar bir getiri elde etti. Son 30 günlük verilere baktığımızda ise diğer borsalardan ciddi bir negatif ayrışma var. BIST-100 endeksi %4.35 değer kaybederken küresel borsalar son 30 günde genelde artış trendindeydi. Özellikle gelişmiş ülke borsaları son 30 günlük getiride öne çıktılar.
Vize krizi borsayı nasıl etkiler?
Dolar/TL analizini verdiğimde 2 Mart tezkere krizinden bahsetmiştim. Aynı günlerde borsa nasıl hareket etmiş ona bakalım. Dikey çizginin olduğu yer tezkere krizinden önceki gün oluyor. Borsa endeksi ise 3 Mart pazartesi günü yaklaşık %10 düşüş yaptı. Fakat, bu sefer benzer oranda bir düşüş yapmasını beklemem. Aynen dolarda olduğu gibi, ilk etki geçtikten sonra borsa dört gün yükseliş çabası içine girdi. Ama ardından gelen olumsuz haberlerle yeniden gerileyerek 9 bin seviyelerine kadar düştü. Şu an bu çapta düşüş veya geri çekilme olasılığını daha düşük görüyoruım. Çünkü yukarıda da söylediğim üzere, piyasa maldaysa, ilk düşüş sonrasında yukarı yönlü tepkiler gelecektir.
Bugün açılışta borsanın yine 101.000 ile 102.000 arasında bir yerde karar bulmasını bekleyebiliriz. Yani yaklaşık %3 civarında bir düşüş olabilir. EÄŸer 101 binin altına düşüş olursa, genellikle yatırımcılar satmak konusunda gönülsüz olacaklardır ve endeks ilk yarım saatte dibini görecektir. Bundan sonraki aÅŸamada ise, ilk yarım saatte görülen dibin altına düşmediÄŸi sürece sorun olmaz. Fakat açılışta sadece 1500 puan civarında bir geri çekilme olursa, yani endeks 102.500-103.000 seviyelerini görürse, daha aÅŸağıları görme olasılığı yüksek olacağı için, alım yapmak risklidir. Ä°lk anda 102.500’ü görüp yukarı yönlü tepki yaparsa, bu tepkinin cılız kalacağını ve yeniden satış baskısının geleceÄŸini düşünürüm. Ama 101 bin civarı görülürse bu seviyelerin altında satış yapılmasını önermem. Borsa ilk aÅŸamadaki hareketlerden sonra, düşen hacimle konsolide olmaya çalışacaktır ve bunun da 101.000 ile 102.500 arasında olacağını düşünüyorum.
Bu hafta ABD’den gelecek enflasyon verileri stres yaratabilir. AYrıca Çin PMI’ı çok düşük kaldı. Çin Bu hafta kapalı. Bu da aslında geliÅŸmekte olan ülkeler için olumsuz bir haber. Bu nedenlerle borsada bir miktar sıkıntılı bir hafta olabilir. ABD’de Aralık ayında faiz artışı konusunda bu hafta açıklanacak olan ABD TÃœFE verileri çok önemli olacaktır.
Bugün seans içinden yorum vermeye devam edeceÄŸim… Bir sonraki yorumum saat 11:00’de olacaktır. Herkese stressiz bir gün olmasını dilerim.
Not: Soranlar için, eğitimlerimle ilgili bilgiler bu linkte var.
yine önümüzü aydınlattınız, çok teşekkürler, selamlar.
tÅŸkr ederim…
DeÄŸerli YaÅŸar Hocam,
Çok teşekkür ederim kendi adıma. Puslu havalarda her zaman yorumlarınızla bir şekilde önümü görüyorum.
iyi dileklerimle,
Teşekkür ederim..