DavutoÄŸlu’nun Suriye ziyareti sırasında, bu konuyu Hatay ve Gaziantepli iÅŸadamı dostlarımla ele alıp deÄŸerlendirdim. DavutoÄŸlu’nun sözel olarak har nevi uyarıyı yapmasını doÄŸru karşıladıklarını, ama Türkiye’nin Suriye’ye karşı silahlı bir harekata hiçbir ÅŸekilde katılmaması ve destek vermemesi gerektiÄŸini söylediler. DoÄŸru olanın “KomÅŸularla sıfır sorun politikası” olduÄŸunu bunun kentlerinin ve Türkiye’nin Suriye dış ticaretinde büyük imkan yarattığını belirttiler.
BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın iki gün önce “Suriye bizim iç meselemizdir” açıklamasını yapmasının ardından Ahmet DavutoÄŸlu’nu Suriye’ye “son uyarı için” gönderme kararını gündeme geldi. DavutoÄŸlu Suriye ziyaretine baÅŸlamadan önceki gece Hilary Clinton ile bir görüşme yaptı. Ayrıca, Amerikan DışiÅŸleri bakanlığı ÅŸefi Fred Hof ve Amerika’nın Ankara Büyükelçisi Francis Ricardione, dışiÅŸlerinde yetkililerle ve BaÅŸbakanlıkta danışman Ä°brahim Kalın ile yaptıkları konuÅŸmalarda “Obama’nın Esad’tan umudunu kestiÄŸi ” mesajını vererek DavutoÄŸlu ziyaretine verdikleri önemi ortaya koydular.
Uzun süredir “KomÅŸularla sıfır sorun” politikası içersinde Suriye’yle “vizesiz geçiÅŸ” uygulamasını hayata geçiren, Suriye yönetimiyle çok sıcak iliÅŸkiler içinde olan DışiÅŸleri Bakanı DavutoÄŸlu, bu kez ziyaret öncesi Suriye tarafından “Sert mesajlarla gelirse, aynı karşılığı veririz” yanıtını aldı. DavutoÄŸlu’nu Åžam’da mevkidaşı DışiÅŸleri Bakanı Velid Muallim yerine yardımcısı karşılayınca ziyaret “soÄŸuk bir adımla” baÅŸladı.
Ama ardından Velid Muallim’in ve dışiÅŸleri heyetlerinin katıldığı üç saatlik bir toplantı ardından da Esad-DavutoÄŸlu baÅŸ baÅŸa görüşmesine geçildi. Dış basında DavutoÄŸlu’nun bu görüşmelerde söylem olarak daha önceki uyarılarını biraz daha sert son kez tekrarlayacağı, reformların bir an önce baÅŸlatılmasını isteyeceÄŸi, halka ateÅŸ açılması olaylarına son verilmesi uyarısında bulunacağı tahmininde bulundular . Hatta Amerika’nın uyarılarından söz edip, Nato müdahalesi gibi olasılıkları da söyleyeceÄŸini belirttiler.
Ama dün bu gezi konusunda düşüncelerini sorduÄŸum Hatay ve Gaziantepli iÅŸadamı dostlarım, “DavutoÄŸlu Suriye’ye söylem olarak uyarılarda bulunur. Bunda da haklıdır. Ancak, Nato ile birlikte de olsa bu ülkeye karşı silahlı bir harekatta yer almamamız herhangi bir ÅŸekilde destek vermememiz gerekir” ÅŸeklinde korku taşıyan uyarıyı dile getirdiler. Nedenini sorduÄŸum da “Amerika Irak’ta askeri harekatı sonrası bataÄŸa saplandı. Åžimdi, doÄŸrudan kendisi harekete geçmeyip Nato ve bize konuyu ihale edebilir. Bu da bize uzun vadeli çok kötü sonuçlar getirebilir” yorumunda birleÅŸtiler.
Gaziantepli bir iÅŸadamı dostum kentlerindeki durumu anlatırken, “Vizesiz geçiÅŸ sonrası hem ticaret hem ziyarette büyük geliÅŸme olmuÅŸtu ve ivmelenerek devam ediyordu. Ama son aylarda gerileme baÅŸladı Önceki ay Gaziantep’e 60 bin Suriyeli gelmiÅŸti. Geçen ay 40 bine düştü. Bu ay 20 bin veya altına düşer. Gerginlik artarsa da sıfırlanır. Son ay ihracatımızda da yüzde 27 düşüş yaÅŸandı. Halep’e giden Anteplilerin sayılarında da büyük düşme var” bilgisini verdi.
Türkiye Suriye dış ticaretine baktığımızda son 5 yılda toplamda 796 milyon dolardan 2 milyar 512 milyon dolara yüzde 328 oranında artış gösterdiÄŸini görüyoruz. Ä°hracatımızın daha yüksek olduÄŸu Suriye dış ticaretinde ihracatımızda son 5 yılda 609 milyon dolardan 1 milyar 849 milyon dolara yüzde 304 oranında artış göstermiÅŸ durumda. Gaziantep ve Hatay’lılar, hafta sonu alışveriÅŸ için kentlerine gelen Suriyelilerin bu resmi rakama yakın bir bavul ticareti yaptıklarını iddia ediyorlar. Ayrıca, Gaziantep’e çok sayıda hastanın tedaviye geldiÄŸini Hatay’da ise Suriyeli düğünlerinin artmışken bunlarında sonlanacağını ileri sürdüler.
“Sıfır sorun” politikası sonrası Suriye ile geliÅŸen iliÅŸkilerin önemine deÄŸinen Gaziantep ve Hatay’lı iÅŸadamı dostlarım, bizim komÅŸu olarak Suriye iliÅŸkilerimizi geldiÄŸi noktadan geriletmeyecek çabayı sürdürmemiz gerektiÄŸinin önemini belirttiler. Türkiye’nin Suriye’ye karşı silahlı bir harekat içinde kesinlikle yer almaması gerektiÄŸini sık sık vurguladılar.