S&P ABD’nin Notunu Düşürdü… Ya Sonrası…

 

7 Ağustos PAzar – 17:00

S&P’nin ABD’Nin notunu düşürmesi konusunda çok fazla mail almaya başladım. Bu nedenle ayrıntılı bir yorum ve analiz vereceğim. Bu konudaki yazımı bugün saat  22:30 itibariyle siteye koyabileceğimi düşünüyorum. Fakat kısaca vurgulamam gerekirse, S&P’nin not düşürmesinden daha vahim olabilecek şey, Moodys ve Fitch’in geçen hafta içerisinde ABD’ye ilişkin notlarını açıklamamış olmaları olurdu. Bu durumda herkes Moodys ve Fitch’den de benzer bir not düşürme beklentisine girerdi ki, asıl vahim gelişme o zaman olurdu. Bu akşam SHOW habere röportaj verdim. Ne kadarı yayınlanır bilemiyorum ama kısaca ne yapmak gerektiği konusunda bilgi vermeye çalıştım. Korkmayınız, şu an belirsiz olan bir şey yok. Daha önce de defalarca benzer durumlarla karşılaştık. Piyasaların nasıl bir reaksiyon vereceğini aşağı yukarı tahmin edebiliyoruz. Şimdilik endişeli bekleyişi bırakıp rahatlayın. Yarın akşam itibariyle o kadar da korkulacak, öyle çok kötü şeylerin olmadığını inşallah birlikte göreceğiz. Dikkat ederseniz her zamankinden farklı olarak, şu an oldukça kesin ifadelerde bulunuyorum. Çünkü tarih tekerrür eder.

“Yeni olan bir şey yoktur, sadece tarih okumamışsınızdır” – George Santayana

Akşam yazımı okuduğunuzda, kafanızdaki belirsizlik daha da netleşecektir.  22:30 civarında görüşmek dileğiyle…

 

22:45

Daha önce de  belirttiğim üzere, S&P isimli derecelendirme kuruluşu Amerika’nın AAA olan kredi notunu AA+ seviyesine düşürdü. Önemli bazı ayrıntıları vurgulamamız gerekiyor.

Geçen Cuma günü (5 Ağustos) saat 15:00-16:00 sıralarında tüm piyasalarda S&P’nin Amerika’nın notunu düşüreceği dedikoduları dolaşmaya başladı. Bu sıralarda açılan dow jones endeksi yüzde 2’ye yaklaşan değer kaybına uğradıktan sonra, Cuma günü yüzde 0.52 yukarıda kapandı. Not düşüşü ise piyasalar kapandıktan sonra açıklandı. Aslında bu tür bir not düşüşünün bir kısmı fiyatlara yansıdı. Bu yansıma bizim piyasalarda da meydana geldi. Bu dedikodular ortaya çıktığı anda, İMKB100 endeksi 57 bini aşağı geçti. Aslında 57 bin aşağı geçilince stoplar çalışmaya başladı ve aracı kurumlar düşüşün sertleşmesi üzerine borsada kredili işlem yapanların kredilerini kapatmak üzere satışa geçtiler. Bu da düşüşü sertleştiren en önemli unsur oldu. Yani S&P’nin not düşürmesinin fiyatlara bir miktar girdiğini söylemek mümkün.

Bu not açıklanmadan önce Amerikan hazinesiyle S&P yetkilileri arasında görüşme olmuş. Zaten piyasalara dedikoduların yasnıması da bu görüşme bittikten sonra olmuş. Bu görüşmede yapılan sunumda S&P’nin 2 trilyon dolarlık yanlış bir hesap yaptığını Amerikan hazinesinden bir yetkili fark etmiş. Bu hatayı öne çıkarmış. Bunun üzerine S&P not düşüşünü iptal etmemiş ama not düşürme gerekçesini değiştirmiş. Not düşürme gerekçesinde S&P şöyle diyor; “Bu not düşüşü bizim şu görüşümüzü yansıtıyor; Kongre ve Amerikan yönetimi, hükümetin orta vadeli borç dinamiklerini kararlı hale getirme (stabilize etme) konusunda, bize göre atılması gerekli zorunlu adımların gerisinde kalmıştır.”

Bu karar sonrasında açıklama yapan bir Amerikan hazine yetkilisi kararın ekonomik olmaktan çıkıp, politik bir hal aldığını belirtiyor.

S&P kararı sonrasında Amerikan Merkez bankası FED, tüm bankalara göndereceği bir yazıda, bu not düşüşünü dikkate almamaları gerektiğini belirtecek. (kaynak aşağıdaki linkte veriliyor)(http://seekingalpha.com/article/285311-u-s-downgraded-what-to-do-now?source=email_macro_view) .

Amerikan yasalarına göre büyük bankalar ellerinde ancak ve ancak notu AAA olan kağıtları bulundurabiliyorlar. Fakat bir nokta daha var. ABD’nin notu S&P tarafından düşürülmüş olsa bile, Moodys ve Fitch’e göre Amerika hala  AAA notunda olduğu için, ve yasaya göre en yüksek not veri olarak alınabileceği için Amerikan tahvillerini satmak zorunda değiller.

2 Ağustos’ta Moodys ve Fitch isimli derecelendirme kuruluşları Amerika’nın notunu teyit etmişler ve bir not düşüşüne gitmemişlerdi. Bu açıdan bakıldığında, en azından Moodys ve Fitch’in kendi notlarını açıklamış olmaları, piyasalarda “diğer derecelendirme kuruluşları da Amerika’nın notunu düşürebilir” korkusunu bertaraf etmiş durumda. Aksi halde piyasalar üzerinde yeni not düşürme beklentileri yaratarak, piyasaların çok daha fazla bozulmasına neden olabilirdi.

S&P’nin not düşürmesi sonrasında asıl sorun Amerikan belediyelerinin borçlanmasında olacaktır. Bu hafta bu belediyelerin 2.8 milyar dolarlık tahvil ihaleleri vardı. Bunda zorlanabilirler.

Bu  gece yarısı ve yarın  sabahı itibariyle Amerikan Hazine bakanı Geithner ve G-7 ülkelerinin maliye bakanları telekonferans yaparak önlemleri açıklayacaklar. Aynı zamanda bu ülkelerin Merkez bankaları da likidite sağlama konusunu görüşüyorlar. Her yere likidite sağlanacağı kararının açıklanacağını düşünüyorum. Bu arada Avrupa Merkez Bankası da açıkça İtalyan ve ispanyol tahvillerini de alacağını söyleyebilir. Çünkü geçen hafta Avrupa merkez bankası tahvil alıyordu ama piyasa sadece Portekiz ve İrlanda tahvillerinin alındığını görünce, İtalya ve İspanya konusunda strese girince bu ülekelerin CDS’leri hızla yükselmişti. Bunun haricinde Amerikan Merkez Bankası FED’den önemli açıklamalar gelebilir ve hatta üçüncü parasal genişlemenin ilk sinyali verilebilir.

Avrupa Birliğinde de maliye bakanları ve merkez bankası Başkanları acil toplantılar yapacaklar ve önemli kararlar açıklayacaklar.

Tüm bu gelişmeleri okuduğumuzda durumun çok vahim olduğu algısı ortaya çıkıyor. Fakat, finansal piyasalardaki dinamiklerin iskeletleri yani ana teorileri vardır. Bütün bu haberleri okuduğunda, yatırımcılar  sabah piyasaya gidip herşeyi satma isteği duyacaktır. Çünkü, ortalıkta çok vahim bir durum var. Şu an Amerika’daki web sitelerine giriyorum ve inanılmaz sayıda yorum, analiz ve haber var. Bunların birçoğu da, olumsuz başlıyor ve bundan sonra olabileceklerin resmi çiziliyor.  Bütün beklentiler kötü. Elinde hisse, tahvil vs bulunan herkes “Ah keşke almasaydım” diyor.

Aynı duyguları aslında geçmişte de çok fazla yaşamıştık. 19 Şubat 2001’de kurlar dalgalanmaya bırakıldığında ve dolar 650 binden 1.250’ye fırladığında, yatırımcı için dünyanın sonu gelmişti. Ya da 1 mart 2003’de  ABD’ye ilişkin Tezkere bizim meclisten geçmediğinde, Borcumuz GSYIH’nın yüzde 100’üne ulaşmışken, sabah saatlerinde yatırımcı için her şey bitmişti. Lehman Brothers’ın batmasına izin verildiğinde ertesi gün sabah hep neler olacağını merak ediyorduk. Ya American Bank’ın batmasına da izin verilirse… Amerika’da herkes bankalardan paralarını çekmeye başlamış, kimse kimseye dolar vermemişti. Kriz Amerika’da patlak vermesine rağmen, dolar bütün dünya piyasalarında değer kazanmaya başlamış ve Euro-dolar paritesi 1.2o’lere kadar düşmüş, petrol fiyatları da 45-50 dolarlara çakılmıştı.

Şimdi bu söylediğim kara günlerde neler olmuş bunları hatırlayalım… Be yorum yapmayacağım… Grafikler kendilerini zaten anlatıyor… Grafikteki dikey çizgi olan yer olayı gösteriyor. Aşağıdaki ilk grafik 21 Şubat krizini gösteriyor. Endeks üç günde yüzde 30 düşüyor, devalüasyon oluyor ve ardından 8-9 gün sonra düştüğü ilk seviyeye doğru yaklaşıyor.

3 Mart 2003 Pazartesi günü sabah piyaslaar açıldığında tezkere geçmemiş ve ABD’den gelecek olan 26 milyar dolarlık paranın üzerine soğuk su içmişiz ve 10 gün içinde 5 katrilyon borç çevirmemiz gerekiyor. Bize kim para verecek….

Aşağıdaki grafikte de Cumartesi günü genel Kurmay Sitesinden bir E- muhtıra verilmiş ve bir anda sabah olacakları herkes düşünüyor. Piyasalar 47 binden kapanmışken, 44 binden (4 bin puan aşağıdan) açılış yapıyor, günü 45 binden tamamlıyor ve ilk gün gördüğü dip seviyeyi bir daha görmüyor. yaklaşık 1 ay içinde borsa endeksi tekrar 47-48 bin aralığına ulaşıyor.

Aşağıdaki grafikte dikey çizginin olduğu yer 21 Ekim 2007. Fakat o gece Dow endeksinde çok sert düşüş var. Biz 21 Ekim akşamı 55-56 bin arasından kapatıyoruz. yani geçen cuma kapanış yaptığımız yere yakın bir yerlerden kapanış yapmışız. faakt bir önceki gece Dow endeksinde yüzde 13.890 seviyelerinden 13.450 seviyelerine doğru yaklaşık 440 puanlık bir düşüş var. Global piyasalar çok tedirgin.  22 Ekim 2007′ günü bizim piyasa güne 52.500’den başlıyor ve tekrar 57 bine çıkması 6 gün alıyor.

Aşağıdaki grafik ise Lehman’ın battığı günü gösteriyor. Lehman battıktan sonra başka bankaların da batıp batmayacağı soruları ile bizim endeks 35 bin seviyelerinden 32.500 civarına kadar gerileyip izleyen günlerde boşluk bırakarak açılış yapıyor ve Lehman’ın battığı günkü seviyenin üzerine kadar çıkıyor. Fakat izleyen günlerde yeni sorular ve bankalardan para kaçışı vs nedeniyle tekrar 32.500’e kadar geriliyor.

 

Şimdi ise S&P ABD’nin notunu düşürmüş ama Moodys ve Fitch teyit etmiş. Yukarıdaki olaylarla karşılaştırın hangisi daha vahim? Bankalardan para kaçışı mı başlayacak? 2-3 tane daha Amerikan bankası mı batacak? (Kısa vadede değil ama orta ve uzun vadede batabilir)

Bu not düşüşünün ABD tahvillerini kötü etkilemesi gerekir.  Fakat etkilemeyecek. Çünkü aslında bu not düşüşü ABD yönetiminin gelecek yıllarda bu borç dinamiklerini en iyi şekilde yönetmek anlamında çok daha kararlı olmalarını ve şu ana kadar politik olarak girdikleri ağız dalaşını bitirmelerini de beraberinde getirecektir. Bundan bir iki hafta önce Çin reytin şirketi ABD’nin notunu düşürmüş ve kimse tınlamamıştı.  Bence S&P kararından sonraki en önemli haber, ÇİN’den gelen açıklamadır. Çin yönetimi, ABD’yi bu borç dinamiklerini daha iyi yönetmesi anlamında uyardı. Bu uyarı daha önemlidir, çünkü ABD tahvillerinin en önemli alıcısı ÇİN’dir. Yarın Geither’dan gelecek açıklamalar ve G-7 ülkelerinin ortak mesajı önemli olacaktır. Bu mesajlarda da Amerika’nın tasarruf ve vergiler konusunda atacağı adımlar  ön planda olacaktır. Ayrıca FED’den de açıklamalar gelmesi olasılığı yüksektir.

Peki S&P’nin kararının en kötü etkisi ne olacaktır? tabi ki global psikoloji üzerinde olumsuz etki yaratacaktır. Tüketici tam harcamaya başlamışken olumsuz etkileyebilecektir. Şu an Fransa’nın reytingi ABD’nin üzerinde. Avrupa’nın reytingi ABD’nin üzerinde. İngiltere’nin reytingi ABD’nin üzerinde…  ABD parası da rezerv para. Çok komik bir durum ortaya çıkmış durumda.

Neyse sadede geleyim Şu sözü unutmayınız… “Herkesin duyduğu bir haberi siz de duymuşsanız bu haberden para kazanamazsınız”. 23 temmuz 2004’de  Akşam gazetesinde yazdığım bir yazıyı sizlerle paylaşacağım.

Her zaman köy kahvesine gelen Hüseyin Dayı, son bir haftadır kahveye uğramıyordu. Genel olarak işi vardı diye
düşünenler vardı ama, bazıları da Hüseyin Dayı'nın hiçbir zaman böyle tek başına kaybolup gitmediğini ve bir işler
çevirdiğini söylüyordu. Hatta Hüseyin Dayı'nın define aradığı söylentileri vardı. Kahvenin önünde oturup sohbet
eden gençlerden birinin dikkatini çekti. Hüseyin Dayı'nın 13 yaşındaki oğlu koşarak kahvenin önünden geçiyor ve
sevinç çığlıkları atıyordu. Gençler seslendiler
- Ne oldu leeen. Nereye böyle koşup gidiyon...
- Ne olacak? Bubam Sarıkaya'nın oradaki mağarada hazine buldu! Biz zengin olduk, İstanbul'a göçüyok.
Haber kahveye bomba gibi düşmüştü. Köyün arazisinde bulunan hazine herhalde sadece Hüseyin Dayı'nın
olamazdı. Hazine köylünün malıydı. Kahvede ne kadar genç ihtiyar varsa Murat'ın arkasından koşmaya
başlamışlardı. Bu arada çeşme başındaki kadınlar da haberi işitmişler ve koşarak evdeki kocalarına haber
vermişlerdi. Hatta bu arada o köye başka bir köyden gelin gelmiş olan Ayşe de kendi köyüne telefon edip
babasına ve erkek kardeşine haber vermişti.
Bilin bakalım ondan sonra ne oldu? Acaba sürü halinde hazineye koşan köylüler, bunu duyan diğer köylüler nasıl
bir davranış sergileyecektir? Yaşlı ve kimsesiz olması nedeniyle hazineden kendine pay düşmeyeceğini anlayan
ihtiyar Memiş Dede de 'bu devletin malıdır' diyerek jandarmaya haber verdiyse sonuç ne olacaktı?
Güzel bir hikaye değil mi? Şimdi herkes bu hayal gücünü kullanıp hikayenin sonunu getirsin. Acaba hazineyi
bulan Hüseyin Dayı'nın gerçekten zengin olma şansı var mıdır?
Ben kendi senaryomu anlatayım. Bütün köylüler hedefe ulaştıklarında Hüseyin Dayı'nın bir küp altını gömülü
olduğu yerden çıkarmaya çalıştığını gördüler. 'Yardım edelim Hüseyin Ağam' dediler. Hüseyin Dayı tüfeğini onlara
doğrulttu ve 'hareket edeni vururum' dedi. Herkes olduğu yerde donakalmıştı. Gençlerden biri 'Hüseyin Ağam bırak
o silahı, bundan sonraki hayatını zindan etme bu altınlar sana da yeter bize de yeter'.
Bir genç arkadan ensesine indirdiği darbe ile Hüseyin Dayı'yı yere yıktı. İnanılmaz bir küçük meydan savaşı
başlamıştı. Cebine altın doldurup kaçmaya çalışanı bir diğeri yere yıkıyor, başına taşla vurup cebindeki altını alıyor
ve kaçmaya çalışırken bu sefer bir başkasının kendisine aynı mukavemetine maruz kalıyordu. Jandarma oraya
yetiştiğinde, ölenler, yaralılar baygın yatanlar ve inleyenler vardı. Bu arada kendisine bir şey olmadan birkaç altını
aşırmış olup kaçmaya çalışanlar da jandarmanın dur ihtarına uymak zorunda kaldılar. Bu arada Hüseyin Dayı
hayatını kaybetmişti. Hikayenin sonunda birkaç altın yürütenler oldu ve kimin aldığı belli değildi, ama bu
operasyonun köye ve köylülere maliyeti çok yüksek olmuştu. Jandarma bütün altınlara el koydu. Gökten üç elma
düştü...
Kıssadan hisse: Eğer bir haber herkese ulaşmışsa o haberi kullanarak para kazanma olasılığınız yok denecek
kadar azdır. Borsaya gelen iyi veya kötü bir haber, bu tür sürü etkisi yaratıyorsa uzak durunuz. Sürüye katılırsanız
kaybetmeniz kaçınılmazdır.

Ben yatırımcıların böyle zamanlarda panik yapmalarına üzülüyorum. Çünkü hep böyle zamanlarda çok para kaybediyorlar. Şu an herkes kötü haberi duydu ve duygular “sat-çık” diyor. Herkesin ağzından en kötü senaryolar dökülüyor. Fakat yatırımcı bilmeli ki, o en kötü senaryoların tümü, yarın açılışta zaten fiyatların içinde olacak. Hatta daha kötü haber gelse bile piyasaların düşmediğini göreceksiniz. Bu arada, gelebilecek olumlu açıklamalar ve iyi haberler de cabası.  Unutmayınız ki şu an bu gece yarısında bile bizim Merkez bankamız da teyakkuzdadır. Yarın tüm dünya Merkez Bankaları ortak hareket edecektir. Kısa vadede, zaten cuma günü bir kısmı fiyatlara giren S&P haberini bu sabah satmanızı tavsiye etmem.

Fakaaaattt…

Orta ve uzun vade açısından birçok taş yerinden oynadı. Zaten şu an çok kötümseer tablo çizenler daha orta vadeli bir tablo çiziyorlar. Orta ve uzun vadede benim tablom onlarınkinden çok daha vahim bir tablodur. Bu tabloyu şu an sizlere aktarmayacağım. Şu sıralar yaşanan piyasa hareketlerini geride bırakıp bir sakinleşelim ondan sonra anlatırım.  Bildiğiniz üzere yaklaşık neredeyse iki yıldır hep paranızın en az yüzde 20-25’ini altına yatırmanızı öneriyorum. Bu önerimde ufak bir değişiklik var. Bundan sonra her ay tasarruf ettiğiniz miktarın yüzde 30-35’ini altına yatırabilirsiniz. Çünkü şu an yaşadığımız olayların tamamı ve Avrupa’daki borç sorunu sonrasında oluşan piyasa hareketleri gelmekte olan çok devasa depremin, öncü sinyalleridir.

***

FLASH… ŞU AN MATRIKSDEN GEÇEN BİR HABER (SAAT 00:20)

-AVRUPA MERKEZ BANKASI KONFERANS GORUSMESI
         -PIYASALARA KARARLI BICIMDE MUDAHALEDE BULUNULACAK

         LONDRA (A.A) - 07.08.2011 - AVRUPA MERKEZ BANKASI (ECB) CERCEVESINDEKI
 AVRO BOLGESI KONFERANS GORUSMESINDE, BANKA'NIN TIRMANAN BORC KRIZINE KARSI
 PIYASALARA KARARLI BICIMDE MUDAHALEDE BULUNMASININ KARARLASTIRILDIGI
 BILDIRILDI.
         KONFERANS GORUSME SONUCUNDA BILGI VEREN, ADI ACIKLANMAYAN BIR AVRO
 BOLGESI YETKILISI, KONFERANS GORUSMEYE KATILAN YETKILILERIN ITALYA VE
 ISPANYA'DAKI DURUMU OZENLI BICIMDE ELE ALDIKLARINI BELIRTEREK, YETKILILERIN,
 FRANSA VE ALMANYA'NIN, AVRUPA MALI REFORMLARINI DESTEKLEME YONUNDEKI
 ACIKLAMALARININ ONEMINI NOT ETTIKLERINI BELIRTTI.
         YETKILI, AVRO SISTEMI PIYASALARA OLDUKCA KAYDA DEGER BIR MUDAHALEDE
 BULUNACAK, ANLAMLI VE TUTARLI YONTEMLERLE KARSILIK VERECEK DEDI.
         KONFERANS GORUSMEYE ILISKIN OLARAK KISA SURE ICINDE BIR RESMI ACIKLAMA
 YAPILACAGI KAYDEDILDI.
         (REU-REM-MVA)
23:38 07/08/11

Bu sabah dolar 1.80’in üzerinde açılırsa satış yapıp alttan alım için bekleyin derim. Çünkü dünyadaki diğer merkez bankaları deli gibi müdahalelerde bulunurken (japonya, İsviçre9 bizim Merkez bankamız da  miktarsal olarak yüklü satış müdahalesi yapabilir.

Borsa açıldığında tahminimce ilk beş dakika içinde görebileceği en dip seviyeyi görüp, bu seviyenin üzerinde yatay ve hacimsiz harekete başlayacaktır. Diğer bütün piyasalar NEw York borsasının açılmasını bekleyecektir ama bunun öncesinde çok kararlı ve keskin önlemler ve açıklamalar gelirse NEw York borsası, dow veya S&P500 endeksleri beklenmeden, Avrupa borsalarına ve future’lara olumlu yansımalar yapabilir.  Dolayısıyla bu sabah herkesin duyduğu haberin tersine davranma günüdür diye düşünüyorum.  Tabi ki Asya borsalarında ilk etkileri göreceğiz, eğer çeşitli devlet veya Merkez Bankaları kararları sonucunda Asya borsaları artıya dönerse, bizim piyasada da hiç düşüş bile olmadan yukarı hareket de olabilir. Ama bu tür bir durumda asla alım önermem. Eğer çok sert düşüşle (2-3 bin puan) açılırsak 1 hafta vadeli alım için süper fırsat olur fakat yükselişle açılırsak, o zaman alım konusunda o kadar emin olmam. İMKB100 endeksi için 53.000 seviyesi çok güçlü destektir. Her halükarda bu seviyeler görülürse alım öneririm.

Bu sabah saat 09:10’da BUGUN TV’de “Paranın Rotası” programını sunuyor olacağım.  Arzu edenler aşağıdaki linkten izleyebilirler.

http://www.bugun.com.tr/bugunTv/?ref=top

Sağlıcakla kalınız… Paranız Sağlığınızı bozmasın…

NOT: Yukarıda yaptığım yorum ve analizler sonrasında kendileri işlem yapan herkes kendileri risk almış olurlar. Bu işlemlerden doğacak kayıp ve zararlardan hiç bir şekilde sorumlu değilim. Bu yorum ve analizler sadece idealist bir yaklaşımla ve bir karşılık beklenmeden yapılmış yorum ve analizlerdir. Yukarıda verdiğim yorum ve analizlerin tam anlamıyla 180 derece tersi gerçekleşebilir. Herşey tersine dönebilir, Endeksin 53 binde desteği olmasına rağmen öyle olaylar olur ki 35 bine kadar bile düşebilir. Bu yazı sizleri bir noktaya yönlendirmek ve etkilemek amacıyla değil, böyle karmaşık bir ortamda, yatırımcıyı çeşitli örneklerle bilgilendirmek amacıyla ve bana gelen maillere cevap olarak yazılmıştır. Hiç bir zaman hiç bir yerde ileriye dönük tahminlerimin tutacağı garantisi yoktur. Geçmişte görüldüğü üzere, söylediklerimin tamamıyla tersi çıkabilir. Kendi istatistiklerim, söylediklerimin ve ileriye dönük tahminlerimin tutarlılığının yüzde 69 olduğunu göstermiştir.  Bu dakikadan itibaren, alınacak her türlü alım satım aksiyonunun sorumluluğu siz değerli okuyucularıma aittir. Yazdıklarımın sorumluluğunun bilincinde olarak, elimden geldiğince seans içi yorumlarla değişen şartları aktarmaktayım.