Önemli bir kitap yayınlandı… Sizi haberdar etmek istedim ama arzu etmeyen okumayabilir.
Amerika’da krizin çıkmasının en temeldeki sebebi nedir biliyor musunuz?
Sizi fazla uÄŸraÅŸtırmayıp hemen cevap vereyim. “Asimetrik Enformasyon”dur.
Peki  “Asimetrik Enformasyon (bilgi)” nedir? Bunu biliyor musunuz?
Bilenler vardır. Hele benim öğrencilerimden biri bunu okuyorsa mutlaka biliyordur. Çünkü üniversitede derste bu konuyu öğrencilerime ne iyi ÅŸekilde anlatmak için, bulunduÄŸum yerden tam 1.5 metre yükseklikteki kürsünün üzerine hiç hız almadan olduÄŸum yerde yukarı doÄŸru sıçrayarak kürsünün üzerine çıkmıştım.  Ama bunu yapmadan önce öğrencilerle iddiaya girmiÅŸtim. “Çıkabilirsin” ve “çıkamazsın” diyenler vardı. Çıkarsın diyenler kazandı. Konu ile ne alakası var? Biraz sonra anlaşılacak…
BildiÄŸiniz üzere… incelemediÄŸim kriz kalmadı. Åžunu çok rahatlıkla söyleyebilirim ki, bütün krizlerin en temelinde bu “asimetrik enformasyon” sorunu var. Asimetrik enformasyonun ne olduÄŸunu kısaca anlatayım. EÄŸer birinden bir araba satın alacaksanız, o arabayı 8-10 yıldır kullanan satıcı, araba konusunda alıcıdan çok daha fazla bilgiye sahiptir. Arabayı alacak kiÅŸi bu arabaya binip test sürüşü yapsa ve yarım saat arabayı kullansa bile, hiç bir ÅŸekilde satıcının bilgi seviyesine gelemez. Ä°ÅŸte bu yüzden satıcı fiyatı belirlemek konusunda üstünlüğe sahiptir. Her iki taraf da aynı bilgi seviyesine sahip olmadığı için fiyat tam rekabet koÅŸullarında ETKÄ°N bir ÅŸekilde oluÅŸmaz. Dolayısıyla kaynaklar etkin dağılmaz, dolayısıyla her zaman kandırılan bir taraf vardır. Dolayısıyla piyasalarda etkinliÄŸi saÄŸlayan fiyat mekanizması bozulur. Bunu söyleyen Akerlof, “Market for Lemons” baÅŸlıklı bir makale yazdı ve çok ünlü ekonomi dergilerine gönderdi. Ama gönderdiÄŸi iljk üç dergi  yayınlamadı. Ama Akerlof bu söylediklerinden çok emindi. Çok önemli bir ÅŸey bulduÄŸunu biliyordu. Yılmadı ve bu yazıyı “Quarterly Journal of Economics” ve o dergiden kabul geldi. makale sadece 13 sayfalık bir makaleydi. Aradan yıllar geçti ve Akerlof asimetrik enformasyon çalışmaları nedeniyle, 2001 yılında Michael Spence ve Joseph Stiglitz ile birlikte  NOBEL ödülünü  aldı.
Bu teoriyi hayatın her alanına uyarlayabilirsiniz. EÄŸer bir evlilikte karı-koca arasında gizli ÅŸeyler varsa, yani birinin bildiÄŸini diÄŸeri bilmiyorsa ve bu ortaya çıkarsa  kriz olur. EÄŸer çok inandığınız, güvendiÄŸiniz, sevdiÄŸiniz ve uÄŸruna  hayatınızı bile tehlikeye atabileceÄŸinizi düşündüğünüz bir arkadaşınızın, sizin hakkında söylediÄŸi bazı sözler kulağınıza ulaşırsa, küsersiniz, aranızda kriz olur. ÖrneÄŸin Yunanistan borçlarının toplam miktarını saklamış ama sonra bu ortaya çıkmışsa veya Enron ÅŸirketi, kötü gidiÅŸatı denetim firmasına rüşvetle veya bir baÅŸka ÅŸekilde gizletmiÅŸse ve bu ortaya çıkarsa kriz olur. Belki de en çarpıcı örnek olarak ÅŸunu verebiliriz. Amerika’da insanlar paralarını mortgage ürünlerine yatırırken, kendilerine verilen CDS, CDO vs gibi ürünlerin ne olduÄŸunu bilmiyorlarsa, dayank varlık üzerine yazılan türev ürünün türevinin türevini de bilmiyor demektir. Bir  sabah uyandıklarında aslında ellerinde yüksek getiri saÄŸlayan bu ürünlerin ne melet birÅŸey olduÄŸunu hep birlikte topyekun öğrenirler ve iÅŸte o an bir fırtına kopar…
Yani BİLGİ GÜÇTÜR.
Peki ya sizler…
Finansal piyasalarda iÅŸlem yaparken, acaba en basitinden,  alıp sattığınız hisse senedinin ne olduÄŸunu biliyor musunuz? Varsayalım ki biliyorsunuz… peki bu hisselerin deÄŸer kazanmasına ya da kaybetmesine sebep olan dinamikleri biliyor musunuz? Varsalayım ki biliyorsunuz… Peki yüzlerce olan bu dinamiklerden BETA ne demek biliyor musunuz? Varsayalım ki bunları da biliyorsunuz… Peki hisse senedi üzerine yazılan Varant ya da genel anlamıyla VARANT’ın ne olduÄŸunu tam olarak öğrendiniz mi? Delta’yı, alfa’yı, vega’yı öğrendiniz mi?
Tamam… tamam… çok ileri gittim. Bu yabancı kavramlarla ne iÅŸiniz olacak? Tüyo alırsınız, zengin olursunuz… aslında birçok ÅŸey bilmeye gerek var mı? Varsayalım ki gerek duyuyorsunuz… Bu durumda finansal piyasalarda kullanılan bütün terim, konu, olay veya bilinmesi gerekli her ÅŸeyi nerede bulacaksınız?  Varsayalım ki bildiÄŸiniz bir kitap veya bir web sitesi var… Peki anlatımı nasıl? Karmakarışık olan bu konuları kolayca anlayabiliyor musunuz?  Yoksa bir sürü yerden çeviri yapılmış ve bir konuyu anlamak için, baÅŸka birçok konuyu öğrenmek zorunda mı kalıyorsunuz?
Sadede geleyim…
Benim bildiğim kadarıyla, şu ana kadar finansal piyasalarla ilgili olarak yazılmış, içeriği en doğru ve en zengin, en muhteşem kitap çıktı. Her piyasa profesyonelinin elinin altında bulunması lazım. Öyle müthiş renkli bir baskı yapılmış ki, konular öyle güzel örneklerle açıklanmış ki, finansa ve özellikle de Türev finansal araçlara ilişkin  aradığınız herşeyi içinde bulabiliyorsunuz.
Sayın EThem Sancak’ın ellerine saÄŸlık. Tam dört yıl çalışmış. Aslında kitabın baÅŸlığı “Türev Finansal Araçlar Sözlüğü” olsa da kapsamının bundan çok daha geniÅŸ olduÄŸunu ve finansın neredeyse önemli olan her konusunu kapsadığını söyleyebilirim.
Kitabın içinden bazı konu başlıkları ve özel bölümler şöyledir.
Yaklaşık 600 sayfa olan ama normal puntolarla yazılsaydı, bin sayfayı geçebilecek olan bu Kitabın KDV dahil fiyatı 60 TL’dir.
Aşağıda anlatıldığı şekilde kitabı satın almak mümkündür.
