Türkiye’de bir süredir özel sektör ve bilim adamlarının dış ticaret açığı ve artan cari açıkla ilgili deÄŸerlendirmeleri ve büyümenin yapısını irdelemeleri sonucunda, 61. Hükümet’te yeni Ekonomi Bakanlığı’na yüklediÄŸi iÅŸlevle cari açığın üretim ve büyüme modelimizi deÄŸiÅŸtirmek, yeni bir model yaratmak için çalışmalar baÅŸlatacağımızı gösteriyor. BaÅŸbakan ErdoÄŸan da bu deÄŸiÅŸimi Hükümet Programı’nı sunarken ortaya koydu.
Kriz döneminde 26 çeyreklik büyümenin ardından, yaÅŸanan küçülme 2009 yılının son çeyreÄŸinde son buldu. Geçen yıl 8.9 ve bu yıl da ilk çeyrekte yüzde 11 ile büyüme devam ediyor. Ama bir süredir büyümenin niteliÄŸini ve ona baÄŸlı olarak ortaya çıkan dış ticaret açığı ve artan cari açık konusunu da tartışıyoruz. Büyümenin iç tüketim ve ithalat ağırlıklı üretimden kaynaklandığı ve “Hormonlu” olarak nitelenmesi eleÅŸtirilerin odağında yer alıyordu.
Son dönemde bu eleştiriler paralelinde AK Parti Hükümeti sözcüleri de yaptığı açıklamalarla üretimin yeni bir model üzerine oturtularak, dış ticaret ve cari açığı azaltıcı, üretimde yerli hammadde ve aramalı girdisini artırıcı dönüşüm içersinde olması yolunda çalışmalar yapacaklarını bildiriyorlar.
BaÅŸbakan ErdoÄŸan, Hükümet Programı’nı açıklarken, “Cari iÅŸlemler açığı sürdürülebilir seviyelere çekilerek ve özel sektörümüzün güçlü sermaye yapısıyla çalışması saÄŸlanacaktır” diyerek amacı ortaya koydu. Ekonomi Bakanlığını kurarak o alanda çalışmalar yapacaklarını belirtip, “OluÅŸturduÄŸumuz Girdi Tedarik Stratejisi’yle girdi tedariklerinin güvenliÄŸini ve sürekliliÄŸini saÄŸlayacağız. Ãœretim ve ihracatın ithalata olan bağımlılığını azaltmak amacıyla ara malı ve yatırım mallarında yurt içi üretim kapasitelerini artırıcı politikalar ve destekleri sürdüreceÄŸiz” diyerek yeni dönem üretim modelindeki deÄŸiÅŸimi ve bu deÄŸiÅŸim için mikro reformlara ağırlık veren yeni bir üretim modeline ağırlık vereceklerini ortaya koymuÅŸ oldu.
Geçen hafta EGD üyeleriyle sohbeti sırasında Ekonomi Bakanı Zafer ÇaÄŸlayan da “Akılcı dış Ticaret” modelini uygulamak için çok yönlü çalışmalar yaptıklarını “Yönetilebilir ithalat” için Riske dayalı Ä°zleme ve Denetim Sistemi Ä°RDS ve Girdi Tedarik Stratejisi GÄ°DES gibi çalışmalarıyla, 30 milyar dolarlık ara malı ithalatını azaltıcı, yerli ithal ikamesi yaratacak üretimleri geliÅŸtirmeye kararlı olduklarını, bunun için 6 önemli sektörü masaya yatırdıklarını, yerlileÅŸtirilebilecek ithal girdilerini saptamakta olduklarını söyledi. ÇaÄŸlayan, bu alanda üretim yapacak kuruluÅŸları destekleyeceklerini anlattı. Cari açığı bu yeni modemle geriye itmeyeceklerini, cari fazla veren bir yapıyı amaçladıklarını söyledi.
YASED Başkanı İzzet Karaca da özel sektör temsilcisi olarak cari açık konusuna değinirken benzer görüş ortaya koydu. Cari açığın ticarete dayalı ithalat ve ihracat dengesine dayalı olduğunu belirterek, yerli aramalı girdisini artırmanın sorunun çözümünde etkili olacağını belirtti.
Bu yeni dönemde yeni modele geçerken var olan ithalat ağırlıklı üretim modelini ve bununla birlikte iç tüketime dayalı büyüme modelini değiştirme kararında olduğumuzu ortaya koyuyor.
Bunun saÄŸlıklı bir model olabilmesi için bir yandan Ekonomi Bakanlığının üretim yapımız, ithalatımız ve ihracatımızla ilgili bir saÄŸlıklı envanter çalışmasını tamamlaması vazgeçemeyeceÄŸimiz içerde üretemeyeceÄŸimiz yada rekabetçi olamayacağımız üretim girdileri ile, içerde üretebileceÄŸimiz girdileri çok net ortaya koyarak yola çıkmalıyız. Buna baÄŸlı olarak yerli hammadde ve aramalı üreticisi KOBÄ°’leri, yabancı rakipleri karşısında avantajlı kılacak bir mikro reformlar döneminin baÅŸlatılması gerekiyor. Ãœretimde yerli hammadde ve aramalı girdimizi artırabildiÄŸimiz oranda dış ticaret ve cari açığımızı azaltarak daha saÄŸlıklı bir ekonomik model ve sürdürülebilir büyümeyi saÄŸlayabileceÄŸiz Gördüğüm kadarıyla uzun süredir özel sektör ve bilim adamlarının yapmakta olduÄŸu uyarılar karşısında 61. Hükümette yeni dönem ekonomik modelinde bunu dikkate alacağını ortaya koyuyor. Bu model oluÅŸturulurken sektör temsilcileriyle ekonomi yönetiminin sıkı bir diyalog içinde olmasının önemi büyüktür.