Yunanistan’ın borç krizi sorununun yaÅŸandığı Euro bölgesinde, Ä°talya’daki olumsuz geliÅŸmeler, AB ekonomik birimlerinin yöneticilerinin bir araya gelip, önlem arayışlarına girmesine yol açtı. 1993 yılında Maastrich Kriterlerine göre üye ülke ekonomilerini kontrollü bir yapıya alan AB ne yazık ki, ülkelerin ekonomilerinin bu kurallar içinde kalmasını saÄŸlayamadı. 27 ülkeden 22’si bugün Maastrich kriterlerinin dışında, kuralsızlık içindeki ekonomik göstergelere sahipler. O nedenle Yunanistan’ın arkasından Ä°talya ve Ä°spanya’nın borç krizine girmeleri korkusu AB Ekonomi yönetimini acil önlemler için harekete geçiriyor.
Avrupa BirliÄŸi Konseyi BaÅŸkanı Herman Van Rompuy, AB Maliye Bakanları toplantısı öncesinde BirliÄŸin ekonomi alanındaki yetkilileriyle kriz konusunu görüşmek üzere toplantıya çağırması Yunanistan ve Portekiz gibi küçüklerin ardından Avrupa’nın üçüncü büyüğü Ä°talya’nın borç krizi içine girebileceÄŸi endiÅŸesini n yatırımcılarca tartışılmaya baÅŸlanmasına yol açtı.
Geçen hafta sonunda Ä°talya borsasındaki büyük düşüş ve iki önemli banka hisselerinde yüzde 8’lere varan gerileme yatırımcıların bu düşüncesine neden oldu. Bugüne kadar yorumlarda Avrupa’nın küçükleri olarak görülen Yunanistan ve Portekiz’in sorunlarının Euro Bölgesi içinde sürece baÄŸlı çözülebileceÄŸi yorumları yapılıyordu. Ancak, borç krizinin Ä°talya’ya sıçraması olasılığı arkasından Ä°spanya’nın da geleceÄŸi korkusu AB yönetiminde yeni önlemler için harekete geçme arayışlarını da beraberinde getirme sonucunu getirmiÅŸ gözüküyor.
Aslına bakarsanız bu geliÅŸme “Görünen köy kılavuz istemez” ÅŸeklinde ortaya çıkıyor. Avrupa BirliÄŸi 1 Ocak 1993 tarihinde aldığı Maastrich kararları ile üye ülkeler ve üye olacaklar için uyulması gereken ekonomik kuralları ortaya koymuÅŸtu.
Bunlar şöyle sıralanıyordu:
-Ülkelerin enflasyon oranı, toplulukta en düşük enflasyona sahip üç ülkenin ortalamasını 1.5 puan geçemeyecek.
-Ãœye ülke devlet borçlarının GSYÄ°H oranı yüzde 60’ı aÅŸamayacak.
-Bütçe açığı GSYÄ°H’nın yüzde 3’ün altında olacak.
-12 aylık faiz oranı en düşük üç faizli üyenin faiz ortalamasını 2 puandan fazla aşmayacak.
Bir de Euro’ya para birliÄŸine geçiÅŸten sonra anlamını yitiren bir kural da “Son yıl itibariyle üye ülke parası diÄŸer bir ülke parası karşısında devalüe edilmemiÅŸ olacak” ÅŸeklindeydi.
Şimdi 27 AB ülkesinin sonuçlarına baktığımızda 22 ülkenin bu kriterleri yerine getiremediğinı 5 ülkenin kriterlere uyabildiğini görüyoruz.
Ä°talya’nın sonuçlarına baktığımızda gördüğümüz sonuçlarsa şöyle: Yüzde 3 olması gereken bütçe açığı yüzde 4.6. Yüzde 60’ın altında olması gereken kamu borcu GSYÄ°H’sının yüzde 119’u. Üç en düşük enflasyonlu üç AB üyesinin enflasyon ortalaması 1.7, Ä°talya’nın enflasyonu yüzde 3 ile bu konuda da sınırda. AB ekonomi yöneticilerini Ä°talya konusunda korkuya iten tablo da bu…
Bu nedenle bir yandan Ä°talya borsasında çıplak açığa satışa sınırlama getiriyor. Maliye Bakanı Tremonti kemer sıkma politikalarından söz ediyor. Bir yandan da AB’de acil durumlar için ortaya konan 700 milyar euroluk Avrupa Ä°stikrar Mekanizmasının iki katının üstüne 1.5 milyar euroya çıkarılması tartışması yapılıyor.
Belki böylece kısa vadede sorunlara pansuman yapılabilir. Ancak, uzun vadede Maastrich kurallarını terk etmiÅŸ ve kuralsız iliÅŸkiler içine girmiÅŸ olan AB üyelerinin yeniden kurallı bir alana çekilmeleri gerekir. Belki bunun için Maastrich kurallarında da bir yenilenme getirilebilir. Yunanistan’ın arkasından Ä°talya geliyor korkusu AB ekonomi yönetimine 15 Temmuz Banka Stres testlerinden baÅŸlayarak, art arda yeni önlem kararları aldırabilecektir…