Birçoğumuz için ödemeler dengesi yalnızca cari açıktan ibaret. Daha az sayıda kişi cari açığın nasıl finanse edildiğini de merak ediyor. Ondan daha az sayıda kişi net hata ve noksan kalemine bakıyor, daha az sayıda kişi de ödemeler dengesinde rezerv hareketlerine bakarak döviz rezervlerimizde artış olup olmadığını kontrol ediyor.
Cari dengeyi oluşturan en önemli alt denge dışticaret dengesi yani toplam mal ihracatıyla toplam mal ithalatı arasındaki fark. Bu fark azalma eğiliminde. 12 ay önce yıllık bazda 131,4 milyar dolar ihracatımız Mayıs 2012’de 151 milyar dolara çıkarken, 12 ay önce 213 milyar dolar olan ithalatımız da 232 milyar dolara yükselmiş. Demek ki son bir yılda ihracatımız yüzde 15’e yakın artarken ithalatımızdaki artış yüzde 10’un altında kalmış. Bunun sonucu olarak da 12 ay önce yıllık bazda yaklaşık 82 milyar dolar açık veren dışticaret dengesi Mayıs 2012’de 80,8 milyar dolar açık vermiş. Açığın miktarında az da olsa bir düşüş var.
Cari açığı oluşturan ikinci önemli denge hizmetler dengesi. Bunun içinde taşımacılık, turizm, inşaat hizmetleri, sigorta hizmetleri, finansal hizmetler, diğer hizmetler ve resmi hizmetler yer alıyor. Hizmetler dengesi 12 ay önce yıllık bazda yaklaşık 17 milyar dolar fazla verirken Mayıs 2012’de 19,2 milyar dolar fazla vermiş.
Cari açığı oluşturan üçüncü denge gelir dengesi. Bunun içinde de ücret ödemeleri ve yatırım gelirlerinin gelir ve giderleri var. Yatırım gelir giderleri; doğrudan sermaye yatırımlarını, portföy yatırımlarını ve diğer yatırımları kapsıyor. Bu denge 12 ay önce 8,2 milyar dolar açık verirken Mayıs 2012’de açık 7 milyar dolara düşmüş.
Cari dengede bir de cari transferler var. Bu kalemde de en çok bildiğimiz alt kalem işçi gelirleri. Cari transferler 12 ay önce 1,6 milyar dolar iken Mayıs 2012 itibariyle 1,7 milyar dolara yükselmiş.
Şimdi bunları toplayıp 2012 Mayıs ayı itibariyle cari dengeyi bulalım.
Cari denge = Dışticaret dengesi + hizmetler dengesi + gelir dengesi + cari transferler
Cari denge = (151 – 231,8) + 19,2 – 7 + 1,7 = – 66,9 milyar dolar.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.