Finans piyasaları “haber” üzerine hareket eder. Her yeni haber ekonomik birimlerin ileriye dönük beklentilerini deÄŸiÅŸtirir. DeÄŸiÅŸen beklentiler ekonomik birimlerin arz ya da talep duruÅŸlarının güncellenmesine yol açar. Sonuçta, piyasada dengeler deÄŸiÅŸir.
ÖrneÄŸin, halka açık bir ÅŸirketin beÄŸenilen bir CEO’su istifa eder. Bazı yatırımcılar ÅŸirketin baÅŸarılı olamayacağı beklentisiyle ÅŸirket hisselerini satmaya baÅŸlarlar. Her satış iÅŸleminin karşısında bir alım iÅŸlemi vardır. Bazı yatırımcılar da hisse ucuzladı diye ÅŸirketin hisse senedinde alıma geçebilirler. Åžirket hissesi düşer. Ä°leride iyi birinin aynı ÅŸirkete CEO olacağı haberi aynı hissede tam tersi bir hareketi getirebilir.
MAKRO VE MÄ°KRO VERÄ°LER
Beklentilerin güncellenmesine neden olabilecek “haber” çoktur. Tüm bu haberleri bir araya koyarak temel sebep-sonuç iliÅŸkisi içindeki deÄŸiÅŸkenleri kullanarak finans piyasalarında günlük ya da anlık tahminler yapmak olanaksızdır. O nedenle finans piyasalarındaki birçok deÄŸiÅŸken tesadüfi hareket eden (random walk) bir yapıdadır. Bunun anlamı eldeki verilerle tahminde yapılan hataları azaltabilme olanağı yoktur. Bir deÄŸiÅŸkenin en iyi beklenen deÄŸeri aynı deÄŸiÅŸkenin bir önceki dönemdeki deÄŸeridir.
Mikro bazda bu yargı çoÄŸu zaman doÄŸru olsa da, makro bazda ekonomik deÄŸiÅŸkenler arasındaki iliÅŸkiler daha iyi açıklanabiliyor. Makro veriler toplulaÅŸtırılmış olduÄŸundan, tek bir piyasadaki “haber” kaynaklı deÄŸiÅŸmeler bir baÅŸka piyasada yine “haber” kaynaklı ters yöndeki deÄŸiÅŸmelerle etkisiz hale gelebiliyor. Toplu (makro) verilere bakıldığında, “haber” kaynaklı oynaklıklar önemli ölçüde azalabiliyor.
Makro ekonomik ilişkilerde verilerin tahmininde yapılan hatalar beklentileri yanlış yönlendirebiliyor. Bunlardan en önemlisi milli gelir tahminleri.
Dünyanın her yerinde milli gelir verileri tahmindir. Dolayısıyla, milli gelir tahminlerinde kullanılan verilerin güncellenmesi milli gelir tahminlerini de değiştirebilir. Birçok ülkede aynı döneme ait milli gelir tahminleri birden fazla güncellemeye tabi tutulur. Genellikle de her hangi bir üç ayda milli gelirin ne olduğu (en güncellenmiş tahmin) bir yıl sonra belli olur. Daha önceki tahminler önemli yanılmaları içerebilir. Yanılmalar, beklentilerin aslında olması gerekenden farklı oluşmasına yol açıp makro ekonomik dengelerin aslında olması gerekenden farklı bir yerde oluşmasının kaynağı olabilir.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.