TCMB’nin benim politika faizim dediÄŸi ama aslında onun politika faizi olmayan haftalık repo faizini yükseltmesinin önemi yok.
Yarın, Merkez Bankası’nın (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı var. PPK toplantılarından sonra yayımlanan duyurularda, TCMB’nin ‘politika faizim’ dediği bir faiz var. Bu faiz, TCMB’nin repo ihaleleri yoluyla haftalık vadede bankalara verdiği borcun faizi ve 4 Ağustos 2011’den bu yana yüzde 5,75 düzeyinde. TCMB’nin bu faizi yükseltmesinin gerekip gerekmediği hakkında anlamsız bir tartışmadır gidiyor.
‘Anlamsız’, çünkü bu faizin bir önemi yok. Basit bir nedenle: Uzun bir süredir bankalar TCMB’den kısa vadeli borçlanıyorlar. Bu koşullar altında, TCMB’ce açıklanan ya da TCMB’nin bazı işlemleri sonucunda oluşan bir faizin politika faizi olabilmesi için o faizin TCMB’nin bankalara borç verdiği paranın faizi olması gerekiyor. Oysa 29 Kasım 2011’den bu yana TCMB değişik bir politika izliyor. Bankalara borç verdiği paranın faizini günlük olarak belirliyor. TCMB’nin ‘ortalama fonlama maliyeti’ dediği bu faiz, o tarihten bu yana en düşük yüzde 7 düzeyinde oldu. 23 Mart’tan bu yana ise yüzde 7,7 ile 10.2 arasında dalgalanıyor. Bu yazının kaleme alındığı sırada cuma gününün faizi, bilinen son fonlama maliyetiydi ve yüzde 9,4 düzeyindeydi. Ocak başında ise yüzde 11,9’u görmüştü.
Kısacası, TCMB’nin asıl politika faizi, bu faiz. Yoksa TCMB bir dolu faiz oranı açıklıyor. Mesela gecelik vadede bankalara borç verme faizi yüzde 11,5, gecelik vadede bankalardan borç alma faizi ise yüzde 5. Saat 16-17 arasında ‘geç likidite penceresi’ uygulaması çerçevesinde, ‘normal’ saatlerde elindeki parayı başka bir bankaya gecelik vadede satamayan banka, parasını TCMB’ye getirirse yüzde 0 faiz alıyor. Aynı saatler arasında, acil gecelik paraya ihtiyacı olan bir banka TCMB’den borç alırsa bunun faizi ise yüzde 14,5 oluyor. Dolayısıyla bu son iki faiz cezai faiz. Bitmedi: Piyasa yapıcısı konumundaki bankalar gecelik vadede TCMB’den yüzde 11,5 yerine yüzde 11’den borçlanabiliyorlar. Yine bitmedi: Reeskont faizi yüzde 17, avans işlemlerinde uygulanan faiz ise yüzde 17,75 düzeyinde. Bir de yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımız TCMB’de döviz mevduat hesabı açabiliyorlar. Bu hesapların da vadelerine ve para birimlerine göre ayrı faizleri var.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.