Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dolar bazında aylık ihracat ve ithalat verilerini açıkladıktan yaklaşık 10 gün sonra aylık bazda ihracat ve ithalatta miktar ve birim değer endekslerini açıklıyor. Bu veriler kamuoyunda fazla yankı bulmuyor.
Miktar ve birim değer endeksleri sorunsuz istatistikler değil. Ama, bilgi içerikleri az da değil. Dikkatli kullanıldıklarında ekonomik dengelerin gidişatı hakkında önemli ipuçları verebilirler. Bunların içinde en önemli eğilimlerden biri dış ticaret haddidir. Dış ticaret haddi ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine göre zaman içinde nasıl geliştiğidir. Kısaca, dış ticaret haddi ihracat birim değer endeksinin ithalat değer endeksine bölünmesiyle bulunur.
Ä°THALAT MÄ°KTAR ENDEKSÄ°
TÜİK verilerine göre, ithalat miktar endeksi bir yıl öncesine göre son dört aydır azalıyor. Ortalama miktar bazında ithalat azalıyor. Ekonomik büyümenin hızla düştüğü ortamda doğal olarak reel (miktar bazında) ithalat düşüyor. Grafikte 12 aylık ortalama sanayi malları ithalatı miktar endeksinin aylık değerlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde değişmesi veriliyor.
2006 yılının başından küresel krize kadar sanayi malları ithalatı yıllık bazda yüzde 5-15 arasında artarak dalgalandı. Küresel krizle beraber hızla düştü. Küresel krizin derinleÅŸmesinden hemen önce, 2008 yılının eylül ayında sanayi malları ithalatı miktar endeksindeki yıllık artış yüzde 8’e kadar gerilemiÅŸti. 2008 yılının üçüncü üç ayındaki milli gelir büyümesi yüzde 1 ‘in altına kadar gelmiÅŸti.
2009 yılının ortasında sanayi malları ithalatı miktar bazında yıllık yüzde 20’ye kadar düştü. 2009 yılının son üç ayıyla beraber miktar bazında sanayi malları ithalatı yıllık olarak hızla artmaya baÅŸladı. 2011 yılının ilk üç ayında artış yüzde 25’e kadar geldi. Aynı 2008 yılının başında olduÄŸu gibi, 2011 yılının ilk üç ayından sonra sanayi malları ithalatı artışı miktar bazında yıllık olarak daha önceki çıkış hızında düşmeye baÅŸladı. Bu yılın ÅŸubat ayı itibarıyla, sanayi malları ithalatı yıllık bazda geçen yılın aynı dönemine göre yıllık bazda yüzde 8 kadar arttı.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.