Merkez Bankası’nın ocak ayı sonu itibarıyla yayınladığı verilere göre, Türkiye’nin kısa vadeli dış borçları 87.1 milyar dolara ulaÅŸmış. Resmi döviz rezervlerinin tamamına eÅŸit düzeyde kısa vadeli dış borcumuz var.
2002 yılında 16.4 milyar dolardan on yılda bu düzeye erişmişiz.
Son 10 yılda en yüksek artış 2010 yılında olmuş. Kriz sonrası 2009 ylında49 milyar dolara inen bu tür borçlar, 2010 yılında 28.5 milyar dolar artarak 77.5 milyar dolara yükselmiş.
Kısa vadeli dış borçların ayrımına baktığımızda temel borçlananın bankalar kesimi olduğunu görüyoruz. 50.2 milyar dolarlık kısa vadeli borç, bankalar tarafından temin edilmiş. Özel sektör firmaları 27.4 milyar dolarla ikinci, kamu ise 8.2 milyar dolarla üçüncü sırada.
DETAYLAR
Kısa vadeli borçların detaylarına girince daha değişik tablolarla karşılaşıyorsunuz.
â– Bankaların çok yüksek gibi görünen kısa vadeli borçları arasında 24.9 milyar doları dış ticaret iÅŸlemlerinden kaynaklanmakta. Türkiye’nin ithalat ve ihracat rakamları büyüdükçe bu tür kısa vadeli dış ticarete dayalı finansman kaynaklarının artması da doÄŸal.
â– IMF’nin Türkiye ile ilgili son raporunda deÄŸindiÄŸi bir konu da bankaların dışarıdaki müşterileriyle yaptıkları repo iÅŸlemlerinin bizim ödemeler dengesi kayıtlarında “portföy yatırımları” olarak yer almasıdır. IMF, tutarı 10 ile 15 milyar dolar arasında deÄŸiÅŸen bu iÅŸlemlerin kısa vadeli borçlar arasında yer alması gerektiÄŸini savunmaktadır.
Henüz sonuçlanmadığını sandığım bu konu IMF belirttiği şekilde sonuçlanırsa, kısa vadeli borçların tutarı da artacaktır.
â– Kamu kısa vadeli borçlanmayı sevmemektedir. Bu da doÄŸru bir yaklaşımdır. 8.2 milyar dolarlık kamu bankaları borcu ve Merkez Bankası’nın yurtdışındaki Türk vatandaÅŸlarından topladığı kredi mektuplu döviz tevdiat hesapları, kamunun kısa vadeli borçlarını oluÅŸturmaktadır. Miktarı da düşüktür.
■Özel sektör şirketlerinin 27.4 milyar dolarlık döviz borçlarının ne kadarının kendilerine ait yurtdışı mevduat hesaplarıyla ilişkili olduğu konusunda ise bir bilgi yoktur.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ.