1998’de Rusya’nın 2001’de, Arjantin ‘in borçlarını ödeyememesini yaÅŸadık. Rusya, dünyada Rusya krizini yarattı. Arjantin’inki 2001 resesyonu ile çakıştı.
Son küresel krizin ardından Yunanistan ile ülke iflası yeniden gündemde. 130 milyar Euro’luk paket ve borç takası üzerinde anlaşıldı. Özel sektöre ait borçların yüzde 75 oranında silinmesi benimsendi. Buradan Yunanistan 107 milyar Euro borç azaltacak.
YOL KAZASI: Bunun olabilmesi için alacaklıların yüzde 75’inin borç takasına gönüllü katılması gerekiyor. Bugün takas için son gün. Dün itibarıyla yüzde 40’a ulaşıldığı haberleri geliyordu. Yani bütün iÅŸ son güne ve son dakikaya kalmış. AnlaÅŸmaya varılacağı tahmin ediliyordu da, uygulama aÅŸamasında ipin kopacağı ve bir yol kazasına uÄŸranacağı pek hesapta yoktu. Bunun için de fiyatların içinde pek yoktu. EÄŸer bu ihtimal gerçekleÅŸirse etkisi bu nedenle büyük olacak.
Yunanistan bugünkü katılımlarla ya borç takasını yapıp kurtuluşa giden yola girecek, ya da iflasa sürüklenecek.
Tabii her iki durum Avrupa’yı, AB’yi, Euro’yu, Avrupa bankalarını, küresel piyasaları ve dünya ekonomisini etkileyecek. BaÅŸarı halinde piyasalar, biraz da son günlerdeki satışlardan dolayı hızla toparlanabilir. Yunanistan riski azalır. Ama baÅŸarısızlık da sert satışları getirebilir. Zaten takasa katılımın zayıf gittiÄŸinin anlaşılmasıyla bunun ilk örnekleri görüldü de.
FATURASI AÄžIR: Takasa katılım baÅŸarılı olamazsa Yunanistan 20 Mart’ta 15 milyar Euro’luk borçtan baÅŸlayarak ödemelerini yapamayabilir. Bu durumda CDS’ler devreye girecek, bankalara yeni gelecek. Bankalar hem alacaklarını tahsil edemeyecekler, hem de bu borçların sigortasını karşılayacaklar. Yıl ortasında da sermayelerini 115 milyar Euro artırmaları gerekiyor. Ä°ÅŸte iflasın Avrupa ve banka krizinde yeni bir kırılma yaratmasının nedeni bu. Ä°flasın toplam maliyetini Uluslararası Finans Enstitüsü 1 trilyon Euro olarak hesaplamış.
Bugünün önemi nerede?
Tabii iflas eden bir ülkenin Euro’da kalması da, AB’de kalması da çok zor. Mevzuat ne diyor bilmiyorum, AB mi yapar, yoksa Yunanistan’ın kendisi mi ister, ama iÅŸ oraya gider. Böyle bir tecrübe aynı zamanda AB’nin yeniden yapılanmasını da hızlandırır.
Ä°flas sürecinde Yunanistan’ın Euro’dan ayrılıp kendi para birimine dönmesiyle büyük devalüasyon da gerçekleÅŸir. Yunanistan krizi aÅŸmada yarı yolu kat eder ama 10’larca yıl sürecek bir fakirleÅŸmenin de yolunu açar. Avrupa krizi de, banka krizi de dibi bulurken finansal piyasalarda sert hareketler ve büyük dalgalanmalar yaÅŸanabilir.
SIRAT KÖPRÜSÜ GİBİ:
Muhtemelen akşama kadar beklenmeden borç takasına katılım oranı sonucu veya tahmini piyasalara sızar ve fiyatlanır.
Bu arada takas oranının yüzde 75’i bulması, Yunanistan için olabilecek en iyi sonuç. Ama altında kalınması da en kötü seçenek deÄŸil. Çünkü oranın üçte ikiye çıkması halinde de, takas en azından yurtiçinde yapılan borçlanmaları kapsayacak diye bilgi aldık. Yani dün itibarıyla yüzde 40’ları bulan oranının yüzde 66’ya çıkması halinde durum kurtulacak gibi. Oranın yüzde 66-75 arasında kalması durumunda Yunanistan’ın uluslararası kurallara göre ihraç ettiÄŸi borçlanma senetleri takasa konu olmayacak. Ancak bu kâğıtların borç içindeki oranının belirtildiÄŸi gibi yüzde 10 civarında olduÄŸu dikkate alınırsa komÅŸunun iÅŸi biraz daha zorlaşır, o kadar.
İşte bütün bu nedenler ve gelişmelerden dolayı piyasalar bugün bir kez daha sırat köprüsünü çıkacak ve ya geçecekler ya da düşecekler.
SONUÇ: “Ya aklın erecek, ya gücün yetecek.”Türk atasözü