AÅŸağıdaki yazıyı bana Gönderen Ali Rıza Türkekul’a çok teÅŸekkür ediyorum. Yatırımcı psikolojisi eÄŸitimlerimizde yok etmeye çalıştığımız kötü huylu düşünce tümörlerini bu yazı çok güzel açıklamış.
*****
Trade etmeye soyunan her 10 kişiden 8′nin hiç para kazanamadığı tahmin edilmektedir. Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre ABD’de trader ların %75′i iki yıl içinde her şeylerini kaybetmektedirler. Bu insanı hayrete düşüren bir başarısızlık oranı, ama daha da şaşırtıcı olanı ise, bu başarısızlık oranının neredeyse 150 yıldır değişmemesidir.
İflas eden trader oranında en önemli olgu, zamandan bağımsız olarak bu oranın sabit kalmasıdır.
Halbuki traderlar zaman içerisinde çok daha gelişkin koşullara sahip oldular. Artık traderlar kompleks TA(Teknik Analiz) programlarıyla, sofistike bilgisayar sistemleriyle, 1 sn. de ekrana gelen dünyadaki tüm piyasaların verileriyle işlem yapmaktadırlar. Tüm bu avantajlarına rağmen büyük oranda trader kaybetmekte ve iflas etmektedir. Dolayısıyla problem, teknolojideki gelişimi tradinglerine eklemlemelerinden çok daha derindedir. Neden traderların büyük çoğunluğunun kaybettiklerinin cevabı sanki pandora kutusunu açmaya benzer. Oysaki nedenler çoğunlukla çok basittir.
İnsanlar trade etmeye ilk başladıklarında iki yoldan birini izlerler.
İlk grup sadece neyi takip ettiğine odaklanır ya da bir çok kaynaktan tüyolar, ipuçları yakalamaya çalışır. Tahmin edileceği gibi bu gruptakiler uzun süre kalıcı olamazlar.
İkinci grup ise biraz daha sofistikedir. Onlar Holy Grail’i ( piyasalarda başarınızın sürekli ve kesin olmasını sağlayan indikatör) aramaya girişirler.
Oysa ki bu sihirli indikatör hiç varolmamıştır ve bu traderler bu beyhude arayış için kendilerini paralar dururlar. Kimi traderlar yeni TA paketleri alırlar ya da bulmaya çalışırlar, kimileri internette son çıkan indikatörü bulmak için saatler harcar veya bilgisayarın rengini değiştirerek başarı şansını arttıracaklarına inanırlar. Gerçekte olması gereken bu tarz bir ‘Holy Grail’ ve sistem oluşturma arayışının traderın zamanının en fazla %10 unu almasıdır. Oysaki pek çok trader tüm enerjilerini sistem oluşturmaya odaklanarak harcamakta, özellikle de entry (giriş) sinyallere odaklanmaktadır. Oysaki ‘alım sinyali’ trading sistemlerinin küçük bir parçası hatta çoğu zaman önemsiz bir parçasıdır. Bi çoğunuz alım sinyali için söylediklerimi kabullenmiyorsunuzdur, ancak aşağıda yazacaklarımı okuyarak karar verin. Eğer piyasalarda tamamen tesadüfi hareket ediyorsanız başarı şansınız %50 dir, yani ikiye bir beklentiniz vardır. Kaybettiğiniz her bir dolara karşı 2 dolar kazanmalısınız ki tradinge devam edebilesiniz. ‘The Turtles’ diye tanınan bir grup e-trader, sistemleri sadece %30 başarı ile oluşmasına rağmen dünyanın en başarılı traderlarından oluşmuşlardır. Eğer inanmıyorsanız basit bir hesapla dediklerimi sınayabilirsiniz, 10.000 dolarla başlayıp ilk işleminizde %10 kaybedip bir sonraki işlemde %20 kazandığınızı varsayarsak bu işlemi defalarca tekrarlarsanız hesabınızın ne kadar ne kadar büyük boyutlara ulaştığını göreceksiniz. Bu basit yaklaşımın gösterdiği gibi alım noktası, bizim başarımızı belirleyen bir unsur değildir.
Trader ne kazanacağına karar vermelidir, kaç kere haklı çıkacağına değil. Çünkü doğru çıkmanın ne kadar kazanacağınızla çok ta fazla ilgisi yoktur. Buna rağmen traderların çoğu giriş-alım noktasına saplantılıdır, sürekli oraya odaklanmışlardır, her biri ümitsiz bir haklı çıkma gayreti içindedir. Bu durum, traderın egosunun pençesine düştüğünün bir sinyali, yokoluşa sürüklendiğinin erken uyarılarıdır. Sistem oluşturma entry sinyalinin çok ötesindedir. Mekanik trading sisteminin özü, sistemin beklenti kavramının oluşturulmasıdır. Yani her bir işlemde ne kazanabileceğinize karşın her bir işlemde ne kaybedeceğiniz…Hangi sıklıkta işlem yaptığınız da sistemde yer tutar. Eğer çok büyük bir beklentiniz varsa, sistem örneğin senede 1 kez sinyal üretebilir. Son olarak satım kriteriniz nedir? Pozisyona girmek kolaydır diğer yandan çıkış-satım noktanız sizin kazanacağınız parayı belirler. Şu son derece açık olmalıdır, sistem dizaynı sihirli bir sistem arayışından çok daha ötesi, piyasalarda kalıcı olmak için kapsamlı bir yaklaşım oluşturma çabasıdır. Halbuki saydığım sistem oluşturma özellikleriniz’in trading zırhınızın sadece küçük bir kısmını oluşturur. Başarılı olmanızın ANA kriteri para yönetimi ve psikolojidir. Kendi adıma kesinlikle eminim ki, trading finansal bir unsurdan çok psikolojik bir çabadır. Traderların bir çok sebep için sistem oluşturmaya odaklanırlar. Tüm teknik analiz programları alım-satım sinyali oluşturmanın ötesinde fazla bir şey içermezler, çünkü durum ‘ideal’ indikatörü ararken manipüleyi çok olanaklı kılar. Bunun ne kadar anlamsız olduğunu görmek için fibonacci sayılarını ele alalım. Pek çok trader indikatörlerinde default olarak bu sayıları kullanır, halbuki 13 günlük HO nasıl 12 ya da 14 günlükten daha muhteşem sonuçlar üretebilir ki? Böyle yaparak traderler piyasaların gizemini kavrayarak, mutlaka keşfetmek zorunda hissettikleri piyasa sırlarına vakıf olabileceklerini sanırlar. Traderların alım sinyaline konsantre olmalarının ikinci nedeni ise daha önceden de belirttiğim gibi haklı çıkma kaygılarından kaynaklanır. Bilindiği gibi hepimiz egoya sahibiz ve aldığımız tüm kararlarda bu duygusal dürtüyle etkileniriz. Yanlış sonuçlanan pozisyonların, haklı çıkılanlardan
daha fazla olacağı gerçeği ile kalmak bizim için cidden zordur, oysaki olan hep te budur. Örnek olsun diye, giriş sinyallerinde en çok kullanılan yöntemlerden hareketli ortalamalarda doğru pozisyon alma oranı %50 nin altındadır. Bu yüzden de bizi her zaman haklı çıkaracak bir sitem arayışıyla bu dengesizliği aşmaya gayret ederiz. Ve böylece bu trading gerçeği nedeniyle traderler kendi egolarını besler, korur ve büyütürler.
Traderların giriş sinyali için pek çok beyhude saatler harcamasının üçüncü nedeni ise mükemmel girişlerin kontrol ve hakimiyet sağlayacağı yanılsamasıdır. Traderların her nasılsa giriş sinyalinin onlara piyasaları kontrol etme ve yenme hakimiyeti sağlayacağını düşünürler. Bu durum sayısal lotoda kimi özel numaraları, rastgele seçilmiş numaraları kullanmaya tercih etmelerine benzetebiliriz. Halbuki sayısal lotoda seçilmiş özel numaralar ya da rastgele numaralar da kullansanız kazanma şansınız eşittir. Yaklaşık aynı gerçek, hareketli ortalamalarınızda gün sayılarını seçerken ister fibonacci sayılarını ister diğerlerini kullanarak göreceğiniz gibi, sizin trading teki başarı ya da kayıp oranınızı değiştirmez, değiştiremez. Sizlerde bir trading sistemi oluşturmanın anlamsız olduğu gibi bir düşünce oluşturmak istemiyorum, elbette traderların bir giriş sinyali formuna ihtiyaçları vardır. Oluşan trendleri saptamaya, hangi koşullarda girerek ne tür beklentilerimiz olmalı gibi analizlere ihtiyacımız olduğu da bir gerçektir. Fakat salt giriş sinyaline odaklanarak, sistemin diğer kompleks unsurlarını ve çok önemli para yönetimi ve trading psikolojisini es geçmek, gözardı etmek, önemsememek en büyük hatadır. Uzun verimli başarılı trader olmanın bu en önemli iki unsurunu artık traderlar anlamaya başlamalıdır. Bu unsurları yok sayarak salt ‘Holy Grail’ arayışına konsantre olmak, kesinlikle sizi de hiç para kazanamayan %80 nin arasına katacaktır.
Bir Teknik Analistin Düşmanları ise aşağıdakilerdir.
1) Duygusallık,
2) Grafikte var olanı değil alt benlikte var olanı görmek,
3) Sistemi Dışında hareket etmek,
4) Sonuçlarla değil sebeplerle ilgilenmek,
5) Hatalarından ders almamak,
6) Sat sinyalinin aynı zamanda alma sinyalide olduğunu unutmak,
7) Al sinyalinin aynı zamanda tut sinyalide olduğunu unutmak
Kaynak.: Chris Tate
Turtles trader grubu MIT Elektrik muhendisliginden mezun olan ED SEYKOTA nin kurdugu bir grup.Kendisi yeni nesil ve hatta yasayan en iyi en basarili trader olarak gosterilmekte.Su anda Los Angeles california da yasiyor.Eger finans piyasalarina girmese NOBEL odulu alicagi soyleniyor. Buyuk basarilar hedefleniyorsa ozel insanlar olmasaniz dahi kendinize ozellikler katmalisiniz.
Bu arada Ed Seykota alim-satim icin gunde 15 dk sini harcadigini soyluyor.Piyasalar kapandiktan sonra matematiksel modellemeyle 15 dk icinde alim-satim veya bekleme durumu mu var kontrol ediyor.Gunun gerisinde surf yapiyor. ( Kitabinda anlatilan bu ) Islem yaptigi zaman dilimi gunluk kapanislar.5 dk lik falan kullanmiyor.
Teknik analizin Warren Buffet idir.
Değerli Hocam büyük bir hevesle takip ettiğimiz Hayatın Basit Bir Denklemi yazılarınızı yazmaya devam edecek misiniz? Tam olayları anlamaya başlamışken yazmayı bıraktınız
Saygılarımla
YAŞAR HOCAM ÖNCELİKLE SİZDEN ALLAH RAZI OLSUN..1 YILINI YENİ DOLDURMUŞ BİR IMKB YATIRIMCISI OLARAK BU YAZI BANA ŞUNU ANLATIYOR..HEP DAHA FAZLASINI KAZANMA HIRSI İLE YAPILAN YANLIŞLAR VE KANAATSİZLİK..
Hocam not arttırımı beklentisi ile ilgili görüşlerinizi paylaşabilir misiniz bizimle.
Teşekkürler
HOCAM ENDEKS Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° WEBÄ°NAR DÜŞÜNCENÄ°Z VARMI? ÖNCEKÄ° WEBÄ°NAR’DA ALT DESTEK 57,000 KIRILMASI ZOR DEMÄ°ÅžTÄ°NÄ°Z. BU GÖRÜŞÜNÃœZÃœ HALEN KORUYORMUSUNUZ?
Çok güzel bir yazı. Çok yoğun olduğunuzu biliyoruz 2.kitabınızı ve yeni bir webinarı 4 gözle bekliyoruz hocam..
hocam webinarda da bu konuya deÄŸinirmisiniz.
hocam günlük borsa degerlendirmenize başlarmısınız.başkalarına kızarak bu yorumlarınızdan lütfen bizi mahrum etmeyin .onlara kızarak bizi cezalandırıyorsunuz.onların hatasından ben niye ceza alıyorum anlamıyorum.ben bu yorumları heyecanla bekleyen ve uygulayan biriydim.bu yorumlarınız bana cesaret veriyordu.ve sayenizdede borsada az çok başarılı olmuştum.ama tamamen yorumlarınızı uygulayarak.sat dediginizde satarak al dediginizde alarak kendimi korudum.başkaları bu yorumları tam uygulamamışsa veye yanlış uygulamışsa benim kabahatim ne sayın hocam..yeri geldi zarar yeri geldi kar ettim. ama ortalamda her zaman kar ettim.lütfen bizi yorumlarınızdan mahrum etmeyin. saygılarımla :oops: :sad: :neutral: :cry: :???:
sukrusert55 says:
28 Åžubat 2012 at 09:25
BENDE FİKRİNE KATILIYORUM KARDEŞİM..AMA YAŞAR HOCAYA 500 PUANLIK HAREKETLERDE BİLE SORU SORUYORLAR MİLLET BİRAZ İŞİ OYUNCAĞA DÖKTÜ..HOCADA HAKLI OLARAK HAFTADAN HAFTAYA DÖNDÜ..BENCEDE HAFTA İÇİ EN AZINDAN 2GÜN VERSE ÇOK İYİ OLUR..YİNEDE SON KARAR HOCANIN.
Hocam bu makaleden biraz kafa karışıklığına düştük:
-Al /Sat (trading) yapmayın diyor.
-Halbuki siz,STOPLOSS her şeyden önemlidir,muhakkak uygulayın dersiniz
-Belli seviyelere gelince,alım önerirsiniz,(Belli bir üst seviyeden satmak üzere)
-Alım /Satım yerlerinizi önceden belirleyin dersiniz..
Halbuki bu arkadaÅŸ ”Alın üstüne yatın” mealinde tavsiyelerde bulunuyor.
Yanlış mı düşünüyorum? Teşekkürler
Konu ile alakası yok ama , Hocam SODA bölünmesi ile ilgil kafam karışık. bölünme sonrası hisse fiyatı ne olur hocam zahmet olmazsa açıklaya bilirmisiniz.
HOCAM STOP LOSS’U ÇALIÅžTIRDIK AMA SÄ°ZDEN HİÇBÄ°R HABER ALAMIYORUZ BUNUN NEDENÄ° NEDÄ°R ACABA..SAÄžLIÄžINIZDA BÄ° SIKINTI YOKTUR Ä°NÅžAALLAH HOCAM..