Yunanistan’ın borç sorunu artık iyiden iyiye ayyuka çıktı. IMF Temmuz’daki taksidi serbest bırakmazsa Temmuz’da iflâs bayrağını çekecek beklentisi iki hafta önce euronun dolarkarşısında 1.3970’e kadar geriletti. İrlanda’da seçimlerin galibi Fine Gael “Borçları ödemeyeceğim” diyerek iktidara geldi. Şimdilik komşuyu uzaktan izliyorlar. Portekiz’deki mali sorun devam ediyor. İktidar partisi, yerel seçimlerde ciddi oranda oy kaybetti.
Şu anda AB’de krizi yaratanlar iktidarda. Çözümü de onlar bulmaya çalışıyorlar. Kendilerini iktidara taşıyanlar onların cari politikalarını onaylamadıklarını “seçim fırsatını” ele geçirdiklerinde dile getiriyorlar. Henüz daha Almanya ve Fransa’da iktidarları değiştirecek seçimlere zaman var. Bu nedenle de “krizi yaratanlar, krize çözüm üretmeye” devam ediyorlar.
Peki AB’de bunca sorun varken nasıl oluyor da euro değer kazanmaya devam ediyor?
Sorunun cevabını AB’de değil, ABD’de. Euronun değer kazanmasının sebebi, Avrupa bölgesinin güçlü olmasından çok, Amerikan ekonomisinin zaafiyetinde kaynaklanıyor. Diğer bir deyişle euro güçlü değil, dolar zayıf!
Bu zaafiyetin arkasında bir kaç faktör var:
1- Euro ile dolar arsındaki faiz farkları: Şu anda doların 1 yıllık bankalar arası faizi yüzde 0.72 iken euronun ki yüzde 2.14. ABD deflasyonla uğraşıyor ve faizleri arttıramıyorken, AB enflasyonla uğraşıyor ve bu sebeple faizleri bile yükseltiyor. Bu hafta Avrupa Merkez Bankası toplantısı var. Her ne kadar bu hafta faiz artışı beklenmiyor olsa da Temmuz’daki toplantıda artış beklentisi yüksek!
2- Amerikan ekonomisinin toparlanmasının zayıf kalması… Bu yıl ABD ekonomisinin daha hızlıtoparlanması bekleniyordu! Beklenen olmadı. Ard arda gelen veriler beklentilerden kötü çıkıyor. Son olarak geçen hafta Cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisi… 180 bin kişilik bir artış beklenirken 54 binlik bir istihdam yaratılabilmiş. Büyüme ve istihdam verileri kötü giderken, konut fiyatlarının da gerilemesi doları zayıflatıyor!
3- ABD Hazine’sinin borçlanma limitine gelmiş olması ve bunun senato tarafından arttırılmasının politik mücadele malzemesi yapılması derecelendirme kuruluşlarının “ABD’nin notunu kırarım” demelerini de beraberinde getirdi.
4- Fed’in II. Bedava Para Paketi’nin Haziran ayı sonunda nihayetlenecek olması piyasa katılımcılarını ürkütüyor! Temmuz ayı geldi mi ne yapacaklarını bilemiyorlar.
5- Herkes doları satıp, karşısındakileri alıyor! Vadeli piyasalardaki işlemlere bakıldığında euro/dolar kontratlarında işlem yapanların yüzde 92’sinin beklentileri euro lehine. Sadece euro mu yine tüm emtia fiyatları yükselişte. Neden? Yine herkes dolardan kaçı(nı)yor!
Tüm bunları biraraya getirince euronun neden bunca “belaya” rağmen değer kazandığı az çok açıklanabiliyor. Dikkatiniz çekerim. Yukarıdakilerin hemen hepsi sadece bu hareketi açıklamaya çalışıyor dedim. Euronun çıkışı doğrudur, euro bu değeri hakediyor anlamına gelmiyor!
Teknik olarak 1.4690-1.4760 bölgesine kadar bir yükseliş ihtimali var bu hafta içinde. Daha da yukarı gidecek olur ise bir sonraki hedef 1.5250 seviyesi. Bu ihtimalin şimdilik düşük olduğunu düşünüyorum. Katılımcıların yüzde 92’si euro almışken, başka kim gelip de euro almaya devam edecek de euro yukarı çıkacak?
Ali AĞAOĞLU