Hazine müsteÅŸarlığının verileri Türkiye’de yerleÅŸik yatırımcıları ve holdinglerin son yıllarda yurt dışı pazarlara yatırımlarının hızla arttığını gösteriyor. Görüşülmekte olan yurt dışında stratejik ürünlerin hammaddelerinin bulunduÄŸu ülkelerde Türk Özel Ekonomi Bölgelerinin kurulmasını öngörerek, bu yurt dışı ÅŸirket kuruluÅŸlarının sayısını hızla arttıracak yeni bir adım olarak karşımıza çıkıyor.
Arkadaşımız Ä°brahim Ekinci, Hazine verilerine dayalı çalışmasında, yurt dışında yatırım amaçlı ÅŸirket kuran Türkiye’de yerleÅŸik iÅŸadamları ve firmaların sayılarının 2011 Eylül’ünde 3 bin 943’e ulaÅŸtığını, sermaye ihracının da 22 milyar 860 milyon dolar seviyesine geldiÄŸini ortaya koyuyor. Ekinci, bunun dışında yurt dışında yerleÅŸik Türklerin ÅŸirket sayılarının ise 50 bini geçtiÄŸini belirtiyor.
Hazine verilerine göre yapılan çalışma bazı sonuçlara ulaşmamızı sağlıyor:
Bunlardan birisi 500 milyon doları aÅŸan 6 sektör. Bunlar madencilik, banka-sigorta, bilgi-iletiÅŸim, imalat, ticaret ve inÅŸaat sektörleri. Ayrıca, bu altı sektör dışında holdinglerin yurt dışı yatırımları da toplam yatırımların yüzde 19’uzuna 4.3 milyar dolara ulaşıyor.
Bir diÄŸeri kurulan ÅŸirket sayılarının son yıllarda kriz yılları dahil hızlı artış gösterdiÄŸi. 2000’li yılların başında yılda yüzlü rakamlarda ÅŸirket kurulurken, son yıllarda bu hızlı artış göstererek önce 200’lere sonra 300’lere çıkmış durumda. 2011yılının ilk üççeyreÄŸinde 302’ye ulaÅŸan rakamın yılsonunda 400’ü aÅŸarak yeni bir üst seviyeye ulaÅŸacağı tahmin ediliyor.
Hazine verilerinin ortaya koyduğu bir diğer gerçek, bazı ülkelerde yatırımların vergi avantajları olan ülkelerde kurulan şirketlerce yapılması. Bu açıdan Hollanda, Malta, Lüksemburg, İrlanda vergi avantajına bağlı olarak şirket kurulan ülkelerarasında yer alırken, bunların yanı sıra vergi cenneti olarak bilinen Virjin, Ceyman, Marshall gibi ada devletlerinde de Türk şirketlerinin kurulduğuna, buralardan başka ülkelere yatırımlar yapıldığına tanık oluyoruz.
KKTC, Türkiye’de yerleÅŸiklerin 406 firma kurdukları ülke olarak ilk sırada yer alırken, onu 301 firma ile Almanya izliyor. Dağılan Sovyetler BirliÄŸi’nin 6 ülkesi Rusya, Romanya, Ukrayna, Kazakistan, Azerbaycan ve Özbekistan en çok ÅŸirket kurulan ilk on ülkeden altınını meydana getiriyor. Bu altı ülkede Türkiye’de yerleÅŸik Türkler tarafından toplam 1167 ÅŸirket kurulurken toplam içersinde paylarının yüzde 29.7 olduÄŸunu görüyoruz.
Hazırlanmakta olan yeni teÅŸvik sisteminde yer alması beklenen stratejik hammadde ürün kaynağı olan ülkelerde kurulması planlanan Türk Özel Ekonomi Bölgelerinin hayata geçmesi Türkiye’de yerleÅŸiklerin yurt dışında kurdukları ÅŸirket sayılarını bir anda hızla artırarak yılda binler seviyesine çıkarabilecektir. Bu güne kadar pazarı yurt dışında görerek yurt dışında firmalar kuruluyordu. Yeni teÅŸvik yasasında yer alması beklenen Türk Özel Ekonomi Bölgeleri yurt içi için hammadde temin edecek, ara malı üretecek firmaların yurt dışı yatırımlarını gündeme getirecektir.
Bütün bunlar hem Pazar arayışında, hem rekabetçi olma isteÄŸinde, hem de üretim alanlarının geniÅŸletilmesinde Türkiye’de yerleÅŸik firmaların bir arayış ve atılım içersinde olduklarını göstermektedir.